(۱۲ قوس ۱۴۰۰)
د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د صلØÙŠ Ø¯ Ù¾Ø±ÙˆØ³Û Ú‰Ø§Ø±Ù¾ سین: ملګري وایي Ú†ÙŠ دا Ùلمونه ډیر په خواري سره جوړیږي. ډیر خلګ Ù¾Ú©ÚšÙŠ اخته وي. موږ Ú†ÙŠ تیار سوي Ùلمونه ګورو نو Ùقط هغه خلګ د Ùلم برخه راته ښکاري Ú†ÙŠ تمثیل کوي. عامیانه Ùکر لرونکي خلګ د Ùلمونو پر واقعاتو خبري کوي. Ùلاني داسي ÙˆÚ©Ú“Ù„. هغه Ùلانی داسي سو. Úیني Ú†ÙŠ بیا تر دوئ Ú…Ù‡ زیات پوه او د لوړ عمر نندارچیان وي هغه بیا Ù„Ú– په لوړه سویه خبري پر کوي. Ùلاني ÚšÙ‡ اکټ ÙˆÚ©Ú“. د Ùلم هلک د Ø¯Û Ø±ÙˆÙ„ وړتیا نه لرل. Ùلاني ته ÛŒÛ Ú‰ÛŒØ± خراب رول ورکړی وو او داسي نور. هغه خلګ Ú†ÙŠ بیا د Ùلمونو په صنعت Ú©ÙŠ کار کوي یا لا ژور داخلي معلومات لري، دوئ بیا وایي Ú†ÙŠ د Ùلم اصلي خلګ ډایریکټران، پروډیوسران، سپانسران او یو شمیر متخصصین وي Ú†ÙŠ د Ùلم پر پرده نه ښکاره کیږي خو د Ùلم په جوړیدو Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ø§Ø³Ø§Ø³ÙŠ ونډه Ù„Ø±Ù„Û ÙˆÙŠ. Ú…ÙˆÚ© سکریپټونه لیکي، Ú…ÙˆÚ© بیا د Ùلم د هلک په جامو Ú©ÙŠ یو Ù„Ú“ خطرناکه Ø§ÙØ¹Ø§Ù„ سرته رسوي، Ùلاني تجارتي شرکت پانګونه Ù¾Ú©ÚšÙŠ ÙˆÚ©Ú“Ù„ØŒ د ÙÙ„Ø§Ù†Û Ú©Ù…Ù¾Ù†Û Ù†ÙˆÛŒ ماډل موټر Ù¾Ú©ÚšÙŠ وچلول سو او داسي نور او نور. د یوه Ùلم د کامیابه کولو لپاره هم یو Ù„Ú“ خاصو مهارتونو ته اړتیا ده. یو قوي Ùلم هغه وي Ú†ÙŠ یو قوي پیلوزی ولري Ú†ÙŠ د هغه Ùلم د پیل منظره یا واقعه تشکیلوي. دا د Ùلم د پیل منظره ده Ú†ÙŠ نندارچي Ø¯Û ØªÙ‡ اړ ایستلای سي Ú†ÙŠ Ùلم تر پایه پوري تعقیب Ú©Ú“ÙŠ او دا Ùلم Ú…Ùˆ Ú…Ùˆ Úله وګوري. او تر پیلوزي څخه وروسته دوهم مهم عنصر د هغه د پای منظره ده Ú†ÙŠ په انګلیسي Ú©ÙŠ ډراپ سین ورته وایي. Ú©Ù‡ چیري د یوه Ùلم ډراپ سین داسي وي Ú†ÙŠ د نندارچي Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª راویښ Ú©Ú“ÙŠ او یا د Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ÙŠ Ø§ØØ³Ø§Ø³ ورسره پریږدي نو بیا نندارچي Ø¯Û ØªÙ‡ اماده کیږي Ú†ÙŠ د اړوندو تمثیل کونکو یا پروډیوسرانو نورو Ùلمونو کتلو ته هم زړه ÚšÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ. کله Ú†ÙŠ د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د صلØÙŠ Ø®Ø¨Ø±ÙŠ پیل Ø³ÙˆÛØŒ باوجود له Ø¯Û Ú†ÙŠ د اکثریتو Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ او یو شمیرامریکایانو خواهش داغه وو Ú†ÙŠ دا بدمرغه جګړه پای ته ورسیږي. البته خلګ ډیر ورته خوشبین نه وه. ډیرو به ویل Ú†ÙŠ زړه ته مي نه لویږي Ú†ÙŠ Ù¾Ú©Û ÙˆØ±Ø§ دي راغله. هغه خلګو Ú†ÙŠ خپل د وجود اعضاء او Ù†ÛŒÚ˜Ø¯Û Ø®Ù¾Ù„ÙˆØ§Ù† په روانه جګړه Ú©ÙŠ بایللي وه یا ÛŒÛ Ø³ØªØ± اقتصادي زیانونه لیدلي وه، هغوئ به داغه ویل Ú†ÙŠ زما تر سر سوه تیره خدای دي نه Ú©Ú“ÙŠ دا نابوده دنیا ډیره. هغه خلګ Ú†ÙŠ د معتدل Ùکر خاوندان وه او د قطر د ØÚ©ÙˆÙ…ت درنو مصارÙو، د Ù†Ú“Û Ø¯ دولتونو سترو چارواکو علایقو او Ù‡Ú…Ùˆ ته کتل هغوئ دغومره خوشبیني لرل Ú†ÙŠ د صلØÙŠ Ù¾Ø±ÙˆØ³Ù‡ Ú©Ù‡ ډرامه هم وي نو ØØ¯ اقل یا ØØªÙ…اً به یو جالبه ډراپ سین ولري. تنها Ú©Ù‡ د خلیلزاد Ø³ÙØ±ÙˆÙ†Ùˆ ته ØØ³Ø§Ø¨ ÙˆÚ©Ú“Ùˆ نو دومره مصار٠پر راغلي Ú†ÙŠ Ú©Ù‡ هغه اندازه Ù¾ÛŒØ³Û Ùˆ یوه اوسط Ø§ÙØºØ§Ù† ته ورسیږي نو اووه نسله ÛŒÛ Ø¯ عیش Ùˆ نوش ژوند پر تیرولای سي، پرته له Ø¯Û Ú†ÙŠ کوم کار یا کسب ÙˆÚ©Ú“ÙŠ. په ټوله Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ هیڅ یو زبر Úواک د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د صلØÙŠ Ù…Ø®Ø§Ù„ÙÙ‡ نه وو. هر یوه داغه ویل Ú†ÙŠ زه تر ټولو ډیر د صلØÙŠ Ù…Ù„Ø§ØªÚ“ÛŒ یم. په داخل Ú©ÙŠ هم یو ټوپکسالار، جنایتکار، د بهرني استخباراتي Ø§Ø¯Ø§Ø±Û Ø¬Ø§Ø³ÙˆØ³ په خوله نه ویل Ú†ÙŠ زه د صلØÙŠ Ø¶Ø¯ یم. خو بیا هم عام Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù† Ú…Ù‡ پوهیدل او Ú…Ù‡ خبریدل Ú†ÙŠ د ښکیلو هیوادونو او د Ø§ÙØºÙ†Ø³ØªØ§Ù† د Ù…ØªØØ§Ø±Ø¨Ùˆ ډلو Úیني جګپوړي چارواکي په صلØÙ‡ Ú©ÙŠ Ø®Ø§Ø´Û Ù…Ø§ØªÙˆÙŠ. کله Ú†ÙŠ ډونلډ ټرمپ د ملا عبدالغني برادر سره د صلØÙŠ ØªÚ“ÙˆÙ† لاسلیک Ú©Ú“. دا خبره تثبیت سول Ú†ÙŠ Ù„Ú– تر Ù„Ú–Ù‡ د امریکایانو سره جګړه پای ته ورسیدل. دا شپږ میاشتي به هر څومره پښتانه قتل Ú©Ú“ÙŠØŒ د هغه وروسته به Ú©Ù‡ جګړه بشپړ ختمه نه سي نو Ú©Ù… از Ú©Ù… د برابري دا خو به سي. د Ø¯Û Ù¾Ù†Ø¬Ø´ÛŒØ±ÛŒØ§Ù†ÙˆØŒ تاجکانو، ازبکانو او هزاره ګانو سره به زاړه ØØ³Ø§Ø¨ÙˆÙ†Ù‡ برابر Ú©Ú“Ùˆ. دا خبره هم د عامو خلګو د توقع څخه بهر وه Ú†ÙŠ د امریکایانو د وتلو وروسته په میدان Ú©ÙŠ پاته خلګ به د Ø¬Ú«Ú“Û ØªÙ…Ø¯ÛŒØ¯ ته زړه ÚšÙ‡ کوي، ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ طالبانو پر نورو ټولو ډلو بشپړ برلاسی لاره. د عوامو تصور داغه وو Ú†ÙŠ روانه بدامني د جمیعت، شورا نظار، جنبش او ØØ²Ø¨ ÙˆØØ¯Øª د جنګسالارانو د اقتدار او ثروت نه تسکینیدونکي لوږي له سببه ده. کله Ú†ÙŠ هغوئ جګړه په خپل ضرر وویني نو صلØÙŠ ØªÙ‡ به زړه ÚšÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ. د ØØ§Ù„اتو عادي کیدل د هر چا په ګټه وه. چا Ú†ÙŠ چور Ú©Ú“ÛŒ وو، هغه هم د قانون په ØØ§Ú©Ù…یت ÚÚ©Ù‡ Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ وو Ú†ÙŠ خپله چور Ú©Ú“Û Ø´ØªÙ…Ù†ÙŠ ÛŒÛ Ø³Ø§ØªÙ„Ø§ÛŒ سوای. Ú…ÙˆÚ© Ú©ÙŠ د چور شوقیان نه وه، هغوئ په صلØÙ‡ ÚÚ©Ù‡ Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ وه Ú†ÙŠ د خواریو او کوښښونو ÚšÙ‡ اجوره به تیر تاوانونه ورته جبران Ú©Ú“ÙŠ. هغه Ú†ÙŠ په راتلونکي Ú©ÙŠ د چور د لاري خپله او د خپل آل Ùˆ اولاد آینده ورسمول غواړي هغه به د Ø¬Ú«Ú“Û Ø¯ دوام لپاره ÚÚ©Ù‡ ډیري هلي Úلي ونه Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ لټان دي. په Ø¯Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ دیر Ù„Ú– خلګ پوهیدل Ú†ÙŠ د صلØÙŠ Ø¯ Ù¾Ø±ÙˆØ³Û Ø¯ علني جریاناتو تر Ú…Ù†Ú« یو شمیر موازي جریانات ÙØ¹Ø§Ù„Ù‡ دي Ú†ÙŠ دا پروسه د Ù¾Ø±Ø¯Û Ø¯ شا څخه داسي څاري او اداره کوي ÛŒÛ Ú†ÙŠ عام نندارچیان په خبر نه سي. هغه Ù„Ú– خلګ Ú†ÙŠ په Ø¯Û Ø¬Ø±ÛŒØ§Ù†Ø§ØªÙˆ خبر وه، هغوئ په Ø¯Û Ùکر Ú©ÙŠ وه Ú†ÙŠ د Ø¬Ú«Ú“Û Ø«Ù…Ø±Ù‡ څټونکي شکرخواره به Ùˆ Ø¯Û Ú‰Ø±Ø§Ù…Û ØªÙ‡ Ú…Ù†Ú«Ù‡ د پای Ù¼Ú©ÛŒ ایږدي، Ú†ÙŠ خلګ هم مطمئین سي او صلØÙ‡ هم رانه سي او داسي یو معادل Ø´ÛŒ خلګو ته ورکړل سي Ú†ÙŠ د صلØÙŠ Ù¾Ù‡ عوض ÛŒÛ Ø®Ù„Ú« قبول Ú©Ú“ÙŠ. وایي Ú†ÙŠ چینایان د پلاسټک څخه Ø´ÛŒØ¯Û Ø§Ùˆ وریجي جوړوي Ú†ÙŠ په پخیدو او خوړو Ú©ÙŠ د اصلي وریجو او شیدو په څیر دي. یواÚینی توپیر ÛŒÛ Ø¯Ø§ دی Ú†ÙŠ د وجود لپاره غذایي ارزښت نلري. Ú†ÙŠ Ú…ÙˆÚ© ÛŒÛ ÙˆØ®ÙˆØ±ÙŠ په مرور د زمان سره به Ù…Ú“ سي. Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم داعش، ÚØ§Ù†Ù…رګي، هدÙÙŠ وژني، ÙØ§Ø³Ø¯ چارواکي په رسمیاتو Ú©ÙŠ د هیڅ چا نه وه خوښ خو په غیر رسمي چوکاټ Ú©ÙŠ ÛŒÛ Ø´Ø§ÛŒÙ‚ÛŒÙ† درلودله. Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم په ښکاره هیڅ Ú…ÙˆÚ© په کندهار Ú©ÙŠ دا نه وایي Ú†ÙŠ زما شراب خوښ دي، لاکن دا اوولس Ùˆ اتلس د شرابو مخÙÙŠ Ú©Ø§Ø±Ø®Ø§Ù†Û Ø¯ چا لپاره وطني شراب جوړوي؟ یو بوتل د شرابو د کندهار څخه بل هیواد ته خو پریږده، بل ولایت ته لا نه دی تللی. د ډیرو طالب پلوه Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ زړه درد کوي Ú†ÙŠ Û²Û° کاله مو Ù‚Ø±Ø¨Ø§Ù†Û Ù‡Ù… ÙˆØ±Ú©Ú“ÛØŒ شهیدان، زخمیان اسیران، مهاجرتونه، بندونه مو وګالل. آخر Ú†ÙŠ اشر٠غني ماÙیا وبهرنیان ولاړل اوس هم ÚØ§Ù…رګي راباندي کیږي، چاودني کیږي او اوس هم پر خپلو چارواکو هیڅ قدرت نلرو. اوس هم زموږ پر مالیاتو زموږ عامه خدماتي زیربناوي نه رغول کیږي. اوس هم بÛکاري ده او د ناقصو سیاسي پالیسیو له سببه مو تجاران او صنعتونه تاواني دي. پخوا وزارت Ø¯ÙØ§Ø¹ او وزارت داخله د پسونو د غلو په لاس Ú©ÙŠ وه اوس د چرګانو غله پر واکمن سول. یعني د بارانه راولاړ سوو او د Ù†Ø§ÙˆÛ Ù„Ø§Ù†Ø¯ÙŠ کښینستلو. دا Ú†ÙŠ ولي داسي وسول، په Ø¯Û Ù¾ÙˆÙ‡ÛŒØ¯Ù„Ùˆ لپاره لازمه ده Ú†ÙŠ د ټولي Ù†Ú“Û Ø¯ بشري ټولني په پارازټونو پوه سو. کله Ú†ÙŠ ماشوم د ÚšÙ‡ خوراک باوجود ډنګر او خوارÚواکی پاتیږي نو موږ وایو Ú†ÙŠ شاید چینجی ولري؟ نو لمړی د چنجیانو دوا ورکوو، وروسته بیا ÚšÙ‡ خواړه ورشروع کوو. او د چینجي د نوعیت د معلومولو لپاره ماشوم ډاکټر ته بیایو. هغه د غایطه موادو معینات ورکوي. په لابراتوار Ú©ÙŠ د غایطه موادو ټیسټ کیږي، بیا نو معلومیږي Ú†ÙŠ ماشوم Ú…Ù‡ ډول چینجی لري Ú†ÙŠ ایا د Ú©Ú‰ÙˆØ¯Ø§Ù†Û Ú†ÛŒÙ†Ø¬ÛŒ دی، اسکاریس دی او یا کوم بل Ø´ÛŒ. د تشخیص وروسته بیا ډاکټر دوا ورکوي. کله Ú†ÙŠ والدین ماشوم ته دوا ورکړي نو بیا ماشوم ØµØØªÛŒØ§Ø¨Ù‡ کیږي. دا Ú†ÙŠ ÚšÙ‡ خډل خډل انقلابونه په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÙŠ راغلل او بیا هم زموږ ټولنه د ودي او پرمختګ پر لاره نه سوه سمه. طبعي خبره ده Ú†ÙŠ زموږ ټولنه یو شمیر پارازیټونه لري، Ú†ÙŠ تشخیص او تداوي ته ÛŒÛ Ø§Ú“ØªÛŒØ§ سته. او دا د صلØÙŠ Ù¾Ø±ÙˆØ³Ù‡ زموږ د ټولنیز مرض تداوي نه وه بلکه لابراتوار ټیسټ وو Ú†ÙŠ زموږ د مرض علتونه ÛŒÛ Ø±ÙˆÚšØ§Ù†Ù‡ Ú©Ú“Ù„. زموږ مخلص سیاسیون او مذهبیون زموږ د ټولنیزو امراضو معالجین دي Ú†ÙŠ د تشخیص وروسته یوه موثره نسخه راته ÙˆÙØ±Ù…ایي او موږ ټوله په Ú«Ú‰Ù‡ د خپلي مرضمني ټولني علاج ÙˆÚ©Ú“Ùˆ.
کورونا ویروس Ú©Ù‡ ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ù¾Ø§Ø±Ø§Ø²ÛŒÙ¼: د Û±Û³Û¹Û¸ کال د دلوي ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÛ ÙˆØ±ÚÙŠ ÙˆÛ Ø§Ùˆ Ú©Ù‡ د ØÙˆØª Ù„Ù…Ú“Ù†Û ÙˆØ±ÚÙŠ Ùˆ Ø´Ù¾Û ÙˆÛ Ú†ÙŠ په خبري رسنیو Ú©ÙŠ د چین په ووهان ښار Ú©ÙŠ د انسانانو د مرموزو مړینو خبرونه د Úینو خبریالانو لخوا په غیر قانوني ډول خپاره سول. بیا د Úینو هغو خبریالانو د مړیني مو هم ÙˆØ§ÙˆØ±ÛØ¯Ù„ Ú†ÙŠ دا خبرونه ÛŒÛ Ø®Ù¾Ø§Ø±Ù‡ Ú©Ú“ÙŠ وه. بیا چین ØÚ©ÙˆÙ…ت هم ومنل Ú†ÙŠ د کورونا د ډول یو ویروس د Ø¯Û Ù…Ú“ÛŒÙ†Ùˆ موجب دی. خلګو ډول ډول خبري کولÛ. چا ویل Ú†ÙŠ دا تش تبلیغات دي. چا Ú…Ù‡ ویل او چا Ú…Ù‡..... آخر Ú†ÙŠ د ثور میاشت Ø±Ø§Ù†ÙˆÛ Ú©ÛŒØ¯Ù„ØŒ ویروس تر Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù†Ù‡ هم راورسیدی. هغو Ú†ÙŠ نه منی، په دیده سترګو ÛŒÛ ÙˆÙ„ÛŒØ¯Ù„ Ú†ÙŠ عادي زکام به خلګ راچپه کول او ÙˆÚ˜Ù„ به ÛŒÛ. هغه مشرانو Ú†ÙŠ د اوبا د مرض Ù‚ØµÛ Ø±Ø§ØªÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ ÙˆÛØŒ کوم تصوراتي تصویرونه Ú†ÙŠ ÛŒÛ Ø²Ù…ÙˆÚ– په اذهانو Ú©ÙŠ جوړ Ú©Ú“ÙŠ وه، هغه ته ورته مناظر مو په دیده سترګو لیدل. آخر موږ هم سر سره وګروی Ú†ÙŠ ولا دا کرونا یا کوئیډ -Û±Û¹ په نامه خو رښتیا هم یو Ø´ÛŒ سته، ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ هغه دی Ùلانی اکا ÛŒÛ ÙˆÙˆØ§Ú˜Ù‡ØŒ Ùلانی Úني پر بستر پریوتی ØØªÛŒ Ú†ÙŠ Ø¢ÙØª شخصاً زموږ تر لوړ ØØ¶ÙˆØ±Ù‡ راورسیدی او د ÙØ±Ø¶ Ø±ÙˆÚ˜Û Ù¾Ù‡ غرمو Ú©ÙŠ ÛŒÛ ØºÙˆÚ“ÙŠ غوړي د پسه ښورواوي راباندي نوشجان Ú©Ú“Û. د ÚØ§Ù†Ù‡ سره مو وویل Ú†ÙŠ راسه خانه دا ویروس باید وپیژنÛ. دا هم یو مهم Ø´ÛŒ دی، نو Ú…Ù‡ Ú†ÙŠ دومره ÙˆÚ“ÙˆÚ©ÛŒ دی Ú†ÙŠ په سترګو نه لیدل کیږي. Ú…Ù‡ د ډاکټرانو څخه پوښتني Ú©Ú“ÙŠØŒ Ú…Ù‡ د بیولوژي کتابونه پسي کتلي؛ دغومره خبر سوو Ú†ÙŠ دا یو ډیر ÙˆÚ“ÙˆÚ©ÛŒ موجود دی Ú†ÙŠ د ژوندیتوب یوازینی سرټیÙیکیټ ÛŒÛ Ù¾Ø±ÙˆÙ¼ÛŒÙ†ÙŠ پوښ دی Ú†ÙŠ د رایبونیوکلیک اسیډ (آر این اÛ) یو ÙˆØ§ØØ¯ ÚÙ†Úیر لري. پر Ø¯Û ÚÙ†Úیر یو پروټیني پوښ راتاو سوی وي او دا پوښ په خپله سطØÙ‡ میخ ته ورته زخي لري Ú†ÙŠ اصلاً د انزایمونو او آر این Ø§Û Ø¯ ترزیق پچکاریاني دي. په سترګو نه معلومیږي، په مایکروسکوپ هم نه معلومیږي؛ یوازي په ایلیکټرون مایکروسکوپ باندي ÛŒÛ ÛŒÙˆ مبهم عکس کتلای سو. د ساینسپوهانو په نظر دا د ژوندي مادیت او غیر ژوندي مادیت تر Ù…Ù†Ú ÛŒÙˆ برزخي جسم دی. Úیني خواص ÛŒÛ Ø¯ غیر ژوندي موجود دي Ù„Ú©Ù‡ بلورین ØØ§Ù„ت غوره کول Ú†ÙŠ د Úینو عناصرو او مرکباتو خاصیت دی. دا Ú†ÙŠ تکثیر کوي، پروټیني پوښ لري او د تکثیر لپاره هلي Úلي کوي، دا ÛŒÛ Ø¯ ژوندي موجود خاصیت دی. خپله غذا نه سي جوړولای نو ÚÚ©Ù‡ د ژوندویو ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ څخه غذا غلا کوي. پر ژوندیو ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ باندي برید ÛŒÛ Ù‡Ù… یوه جالبه طریقه لري. Ù„Ú©Ù‡ Ø¨ØØ±ÙŠ Ù…ÛŒÙ†ÙˆÙ†Ù‡ پر خپله سطØÙ‡ زخي لري. Ú†ÙŠ کله د دغو زخو څخه یوه ÛŒÛ Ø¯ ÛŒÙˆÛ Ú˜ÙˆÙ†Ø¯Û ØØ¬Ø±Û سره په تماس Ú©ÙŠ راسي، د ØØ¬Ø±Û دیوال سوری کوي او خپل رایبو نیوکلیک اسیډ خنÚیر Ùˆ ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ú†Ø§Ù¾ÛŒØ±ÛŒØ§Ù„ ته (Ù„Ú©Ù‡ ناقانونه کډوال) ورپیچکاري کوي. د پروټین پوښ د باندي پاته کیږي Ù„Ú©Ù‡ مار Ú†ÙŠ پوست واچوي. په پرمختللو ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ Ú©ÙŠ رایبو نیوکلیک اسیډ (آر این اÛ) هغه ماده ده Ú†ÙŠ د ارثي اوصاÙÙˆ (پروټینونو) Ø´ÙØ± لورنکي Ù…Ø§Ø¯Û ÛŒØ¹Ù†ÙŠ Ú‰ÛŒ اوکسي رایبونیوکلیک اسیډ (یا Ú‰ÙŠ این Ø§Û Ú†ÙŠ د ÛŒÙˆÛ ØØ¬Ø±Û په هسته Ú©ÙŠ موجوده وي) څخه پروټین د جوړښت Ø´ÙØ± ثبتوي او بیا د ØØ¬Ø±Û په چاپیریال (سایټوپلازم) Ú©ÙŠ د Úینو عضویو (organelles) په مرسته د ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ ÙØ¹Ø§Ù„یتونو لپاره اړین پروټینونه جوړوي. دا پروټینونه بیا د Ú˜ÙˆÙ†Ø¯Û ØØ¬Ø±Û د ژوند د ÙØ¹Ø§Ù„یتونو لپاره اړین خدمات اجراء کوي. په ساده ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ Ù„Ú©Ù‡ بکټریا Ú©ÙŠ بیا داغه ار این Ø§Û Ø¯ ارثي انتقال Ù…Ø§Ø¯Û Ø±ÙˆÙ„ هم لوبوي Ú†ÙŠ خپله تکثیر کوي د ÛŒÙˆÛ Ú…Ø®Ù‡ دوه کیږي او ØØ¬Ø±Ù‡ هم ورسره ÛŒÙˆÚØ§ÛŒ تجزیه کیږي. دا Ú†ÙŠ ویروس هم پروټیني پوښ لري او ارثي ماده ÛŒÛ Ø¢Ø± این Ø§Û Ø¯Ù‡ نو ÚÚ©Ù‡ ویروسونه اکثره د تکثیر لپاره پر بکټریاوو باندي بریدونه کوي. پرمختللي ØØ¬Ø±Ø§Øª د ویروس د Ù†Ùوذ په مقابل Ú©ÙŠ شاید قوي Ø¯ÙØ§Ø¹ ونه لري خو ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ù‡Ø³ØªÛ Ø§Ùˆ Ú‰ÙŠ این Ø§Û ØªÙ‡ د ویروسي آر این Ø§Û Ù†Ùوذ Ú…Ù‡ ګران کار دی. اوبل منسجم ØØ¬Ø±Ø§Øª Ú†ÙŠ د یوه ژوندي موجود جسم تشکیلوي هغوئ د ویروس په مقابل Ú©ÙŠ ډیر موثره Ø¯ÙØ§Ø¹ÙŠ Ø³ÛŒØ³Ù¼Ù…ÙˆÙ†Ù‡ جوړوي. ØØªÛŒ Úیني ØØ¬Ø±Ø§Øª خاص د Ø¯Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ وي Ú†ÙŠ مشکوک پروټینونه او ارثيت انتقالونکي ÚÙ†ÛŒÚیرونه د وجود په چاپیریال Ú©ÙŠ د بینه یوسي. د ØØ¬Ø±Û په داخل Ú©ÙŠ داسي Ø¹Ø¶ÙˆÛŒÛ (د ØØ¬Ø±Û په داخل Ú©ÙŠ د بدني Ø¹Ø¶ÙˆÛ Ø¯Ù†Ø¯Ù‡ اجراء کونکي ساختارونه) سته Ú†ÙŠ د پروټین د ساختمان یوازي د یو مشخص ساختماني ÙˆØ§ØØ¯ سره وصل وي او د رایبو نیوکلیک اسیډ د Ø´ÙØ±ÙˆÙ†Ùˆ د ÚینÚیر پر ÛŒÙˆÛ Ù…Ø´Ø®ØµÙŠ ØÙ„Ù‚Û Ø¨Ø§Ù†Ø¯ÙŠ د نصب ÚØ§ÛŒ لري. کله Ú†ÙŠ دا Ø¹Ø¶ÙˆÛŒÛ Ø¯ کوم رایبونیوکلیک اسیډ د Úنخیر سره مخ سي نو د خپلي مشخصي ØÙ„Ù‚Û Ø³Ø±Ù‡ وصلیږي او خپل اړوند پروټیني ÙˆØ§ØØ¯ ورسره وصلوي، همداسي د هري ØÙ„Ù‚Û Ø³Ø±Ù‡ په اتوماتیک ډول سره Ø¹Ø¶ÙˆÛŒÛ Ø±Ø§ÚÙŠ او اړوند د پروټین ساختماني ÙˆØ§ØØ¯ Ú†ÙŠ اماینو اسیډ نومیږي ورسره وصلوي تر Ú…Ùˆ د پرټین بشپړ مالیکیول تکمیل سي. د ویروس رایبو نیوکلیک اسیډ Ú†ÙŠ کله بیکټریایي ØØ¬Ø±Û ته دا خل سي لمړی دا Ù‡Ú…Ù‡ کوي Ú†ÙŠ د ØØ¬Ø±Û خپله واقعي آر این Ø§Û Ø¯ بینه یوسي Ú…Ùˆ د ØØ¬Ø±Û تغذیوي چاپیریال باندي بشپړ ØØ§Ú©Ù…یت پیدا Ú©Ú“ÙŠ. کله Ú†ÙŠ په Ø¯Û Ú©Ø§Ø± ونه توانیږي نو بیا دا ویروسي آر این Ø§Û ØªÚ“Ø§Ù†Ú«Ù‡ د بکټریایي ØØ¬Ø±Û د آر این Ø§Û ØÙ„Ù‚Û ØªÙ‡ ÚØ§Ù† داخلوي او د هغه د ÛŒÙˆÛ Ø¨Ø±Ø®ÙŠ په توګه عادي ÙØ¹Ø§Ù„یت اجراء کوي (ساینسپوهانو دا خاصیت ډیر پخوا Ú©Ø´Ù Ú©Ú“ÛŒ وو او د ډیرو عضوي موادو د تولید لپاره د Ø¯Û Ù¾Ø¯ÛŒØ¯Û Ú…Ø®Ù‡ ګټه پورته کوي. پخوا Úیني دواوي او اوس ØØªÛŒ د غوښي د Ú©ØªÙ„Û Ø¯ تولید Ø¨Ø±ÛŒØ§Ù„Û ØªØ¬Ø±Ø¨Û ØªØ± سره سوي دي). دا ویروسي آر این Ø§Û ØªÙ„ تر تله د ØØ¬Ø±Û لپاره داسي Ø¨ÛØ¶Ø±Ø±Ù‡ نه پاتیږي. کله Ú†ÙŠ بکټریایي ØØ¬Ø±Ù‡ تکثر کوي او نوي ØØ¬Ø±Ø§Øª مابین ته راسي نو هلته په Úوانه ØØ¬Ø±Ù‡ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ هر Ú…Ù‡ د ضع٠او ØªØ¬Ø²ÛŒÛ Ù¾Ù‡ ØØ§Ù„ت Ú©ÙŠ وي، دا ویروسي تړانګه د ØÙ„Ù‚Û Ú…Ø®Ù‡ بیلیږي. ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ø¢Ø± این Ø§Û Ø¯Ø¨ÛŒÙ†Ù‡ ÙˆÚ“ÙŠ او خپل ویروسي وجود د تاسیس لپاره ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ù…ÙˆØ§Ø¯ پر ÚØ§Ù† راغونډوي (Ù„Ú©Ù‡ د اشر٠غني Ú©Ø§Ø¨ÛŒÙ†Û Ú†ÙŠ په خپلو اواخرو Ú©ÙŠ خودسرانه مقررئ پیل Ú©Ú“ÙŠ ÙˆÛ). دا Ú†ÙŠ ویروسي ار این Ø§Û Ù¾Ù‡ Ú…Ù‡ ډول د ØØ¬Ø±Û داخلي چاپیریال ته Ù†Ùوذ کوي یو تخصصي Ø¨ØØ« دی. Úیني ساینسپوهان په Ø¯Û Ø¹Ù‚ÛŒØ¯Ù‡ دي Ú†ÙŠ ویروس په خپل پروټین پوښ Ú©ÙŠ داسي زخي لري Ú†ÙŠ د Ú˜ÙˆÙ†Ø¯Û ØØ¬Ø±Û د Úینو زخو سره د وصال قابلیت لري Ú†ÙŠ دا وصال د قل٠و کیلي د وصال په شان د ØØ¬Ø±Û په دیوال Ú©ÙŠ د بندو دروازو د خلاصولو خاصیت لري. کله Ú†ÙŠ د ویروس زخه د ØØ¬Ø±Û د زخي سره وصل سي نو دا دروازه خلاصیږي او د ویروس آر این Ø§Û ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ú†Ø§Ù¾ÛŒØ±ÛŒØ§Ù„ ته داخلیږي (خلص دا Ú†ÙŠ ویروس ورته وایي Ú†ÙŠ خپل یم دروازه راخلاصه Ú©Ú“Ù‡). او دا Ú†ÙŠ ویروسي آر این Ø§Û Ú…Ù†Ú«Ù‡ ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ø¢Ø± این Ø§Û Ø¯ بینه ÙˆÚ“ÙŠØŒ دا هم یو تخصصي Ø¨ØØ« دی او په اړه ÛŒÛ ØªØ± ډیره ØØ¯Ù‡ تشي ÙØ±Ø¶ÛŒÛ موجودي دي. کله Ú†ÙŠ په یوه ØØ¬Ø±Ù‡ Ú©ÙŠ ویروسي آر این Ø§Û ØØ§Ú©Ù…Ù‡ سي او د Úوانو ویروسونو د تولید پدیده پیل Ú©Ú“ÙŠØŒ نهایي عواقب ÛŒÛ Ø¯ ØØ¬Ø±Û لپاره مرګوني وي (داسي Ù„Ú©Ù‡ د پاکستان د Ø¢ÛŒ ایس Ø¢ÛŒ ټوله رهبري Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ د هند جاسوسان په لاس Ú©ÙŠ واخلي نو کله د کارګل غمیزه، کله د لال مسجد غمیزه، کله د بینظیري Ùˆ بګټي د قتل غمیزه او کله هم د وزیرستانیانو د قتل عام غمیزي پیښیږي) . د نوو ویروسونو د تولید په پروسه Ú©ÙŠ یو ډول زهرجن مواد (ټوکسین) هم تولیدیږي Ú†ÙŠ د ØØ¬Ø±ÙˆÛ مایعاتو او د ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ø¯ÛŒÙˆØ§Ù„ منØÙ„ کولای سي. پایله ÛŒÛ Ø¯ ØØ¬Ø±Û Ø§Ù†ÙØ¬Ø§Ø± وي Ú†ÙŠ په چاپیریال Ú©ÙŠ نوي ویروسونه د ټوکسین سره ÛŒÙˆÚØ§ÛŒ ازادیږي. ټوکسین د چاپیریال ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ ته تخریب رسوي او Úوان ویروسونه د خپل تکثر لپاره پر Ø¯Û Ù†ÙˆØ±Ùˆ ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ بریدونه کوي. او دا پدیده تر هغه وخته ادامه پیدا کوي تر Ú…Ùˆ Ú†ÙŠ نور ØØ¬Ø±Ø§Øª پاته نه سي یا د چاپیریال شرایط د ویروسونو لپاره ناسازګاره سي او یا د وجود Ø¯ÙØ§Ø¹ÙŠ Ø¹Ú©Ø³ العملونه دا ویروسونه په چاپیریال Ú©ÙŠ دبینه یوسي. ویروس په پرمختللو ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ Ú©ÙŠ هم تقریباً ورته خط سیر لري.
ملګري به وایي Ú†ÙŠ دا Ú…Ù‡ د دولسم صن٠د بیولوجي درس دي راته شورع Ú©Ú“ÛŒ دی، خو ØÙ‚یقت دا دی Ú†ÙŠ د بشري ټولني د مرموزو پدیدو په څیړنه Ú©ÙŠ بیولوژي زموږ سره ډیره مرسته کوي. Ú©Ù‡ د ÛŒÙˆÛ Ú˜ÙˆÙ†Ø¯Û ØØ¬Ø±Û چاپیریال د یوه هیواد سره مشابه Ú©Ú“Ùˆ او د ØØ¬Ø±Û هسته د هیواد د پلازمیني سره، Ú‰ÙŠ این Ø§Û Ø¯ یوه هیواد د مقننه Ù‚ÙˆÛ Ú…Ø®Ù‡ تمثیل کړو، آر این Ø§Û Ø¯ هیواد د قضایه Ù‚ÙˆÛ Ø³Ø±Ù‡ مشابه وبولو او Ø¹Ø¶ÙˆÛŒÛ (organelles) د یوه هیواد د اجرائیه Ù‚ÙˆÛ Ø³Ø±Ù‡ تشابه ورکړو او ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ú†Ø§Ù¾ÛŒØ±ÛŒØ§Ù„ د هیواد د خصوصي سیکټور (ولس) سره ورته وبولو.......... د ویروس لپاره به د ټولني کومه طبقه د Ù…Ù‚Ø§ÛŒØ³Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ مناسبه راته ښکاره سي؟ له Ø´Ú©Ù‡ پرته په Ø¯Û Ú†Ø§Ù¾ÛŒØ±ÛŒØ§Ù„ Ú©ÙŠ موجود ټول هغه عناصر Ú†ÙŠ د ÚØ§ÛŒÙŠ Ø§Ùˆ نړیوالو Ø§Ù†ØØµØ§Ø±ÙŠ Ø³Ø§Ø²Ù…Ø§Ù†ÙˆÙ†Ùˆ لپاره کار کوي کوم Ú†ÙŠ دا د غیر رسمي او نامشروع د Ù‚ÙˆÙ…Ù†Ø¯Û Ø¯ ÚÙ†Úیرونو د لاري اداره کیدونکي عناصر د ملتونو مقننه، قضایه او اجرائیه قواوي ته داخلوي، د ملتونو سرنوشت په خپل لاس Ú©ÙŠ اخلي او د ملتونو عواید زبیښي. دوئ نه یوازي د ملتونو د عوایدو د زبÛښاک د لاري د ټولنیزو طبقاتو تر Ù…Ù†Ú Ø¯ ثروت د متوازني توزیع چینلونه تخریبوي (Ú†ÙŠ د غربت د Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ کیدو باعث ګرزي)ØŒ بلکه د خپلو سازماني Ø¨Û Ù…Ø¹Ù†Ø§ اهداÙÙˆ لپاره د ÛŒÙˆÛ Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÙŠ د ÙˆÚ«Ú“Ùˆ شخصي او ټولنیز ØÙ‚وق هم تر Ù¾ÚšÙˆ لاندي کوي. Ù„Ú©Ù‡ ویروس Ú†ÙŠ د ØØ¬Ø±Û پارازیټ (Ø·Ùیلي) دی. همداسي د غټو ژوندي موجوداتو لپاره هم غټ پارازیټونه (Ø·Ùیلیان) سته Ù„Ú©Ù‡ د ØÛŒÙˆØ§Ù†Ø§ØªÙˆ په ØÙ„قونو Ú©ÙŠ جوري، د کلمو چینجیان، امیبونه او داسي نور. دا Ú†ÙŠ د ویروس پرازیټي ÙØ¹Ø§Ù„یتونو ډیري Ù¾Ø±ÙˆØ³Û Ø¯ مایکروسکوپیک (وړکتوب) خاصیت په اساس د انسان تر Ù…Ø´Ø§Ù‡Ø¯Û Ù„Ø§Ù†Ø¯ÙŠ نه سي نیول کیدلای، د پارازیټي ÙØ¹Ø§Ù„یت ډیر اوصا٠په Ú©Ø«ÛŒØ±Ø§Ù„ØØ¬Ø±ÙˆÙŠ Ù¾Ø§Ø±Ø§Ø²ÛŒÙ¼ÙˆÙ†Ùˆ Ú©ÙŠ په ÚšÙ‡ توګه مطالعه کیدای سي. ټول Ø·Ùیلیان دا خاصیت لري Ú†ÙŠ د ژوندي موجود د ÛŒÙˆÛ Ø¹Ø¶ÙˆÙŠ په ډول ÚØ§Ù† تمثیلوي خو تل ÛŒÛ Ø¯ وجود د اعضاوو څخه توپیر دا وي Ú†ÙŠ د ژوندي وجود اصلي اعضاء د هغه ژوندي وجود د ټولنیز ژوند برخه وي. هغوئ تل تر تله خپل عادي ÙØ¹Ø§Ù„یتونه په بشپړ صداقت ÚÚ©Ù‡ اجراء کوي Ú†ÙŠ د هغوئ ÙØ±Ø¯ÙŠ Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ د وجود د ټولنیز ژوند سره تړلی وي. کله Ú†ÙŠ دا وجود د بینه ÚÙŠ نو اعضاء ÛŒÛ Ù‡Ù… د مرګ سره مخامخ کیږي. او یو پارازیټ یا Ø·Ùیلي د یوه نابللي متشبث میلمه ØÛŒØ«ÛŒØª لري. د یوه داسي سپینسترګي میلمه په څیر Ú†ÙŠ د تش الو په Ø´ÙØªØ§Ù„Ùˆ د ÛŒÙˆÛ Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯ غړیتوب یوه کاذبه قباله جوړوي، د هغه په مټ د Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯ اعضاوو سره Ú«Ú‰ ژوند کوي. په کور Ú©ÙŠ موجود دورÚنیو اړتیاوو توکو له غذا، کالي، خونو او تشنابونو څخه په Ø§ØµØ±Ø§Ù Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ Ú©ÙŠ د Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯ اصلي ÙˆÚ«Ú“Ùˆ سره رقابت کوي خو د مسئولیت منلو ظرÙیت او د عوایدو په لوړوالي Ú©ÙŠ ÛŒÛ ÙØ¹Ø§Ù„یت ØµÙØ± یا ØµÙØ± ته Ù†ÛŒÚ˜Ø¯Û ÙˆÙŠ او کله کله د Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯ مروجو اصولو په ماتولو سره داسي Ù…ØØµÙˆÙ„ات هم خارجوي Ú†ÙŠ د میزبان د وجود لپاره د ضرر او تکلی٠سبب کیږي. Ø·Ùیلي یا پارازیټ یوه عمده مشخصه دا ده Ú†ÙŠ دی د خپل ژوند د دوران Ùقط یوه برخه د خپل کوربه وجود په جسم Ú©ÙŠ تیروي. د تکثر وروسته د خپل ژوند د پاته برخي د تکمیل لپاره بهرني چاپیریال ته د وتلو Ù‡Ú…Ù‡ کوي Ú…Ùˆ هر Úوان Ø·Ùیلي یو بل ژوندي موجود پیدا Ú©Ú“ÙŠ او د ژوند دوران ته ادامه ورکړي. یعني Ø·Ùیلي د وجود د بینه تللو سره ÛŒÙˆÚØ§ÛŒ د بینه تلو ویره نلري او تل دا هیله ورسره وي Ú†ÙŠ دا ژوندی وجود د بینه ولاړ سي نو د پرمختګ نوي لاري به راته خلاصي سي (ÚšÙ‡ مثال ÛŒÛ Ù¾Ø± کابل د طالبانو د Ø³Ù„Ø·Û ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÙ‡ د جلالت مآب ØØ§Ù…د کرزي پر هوایي ډګر راټول سوي هیواد وال بللای سو). په اکثره مواردو Ú©ÙŠ بهرني چاپیریال ته د Ø·Ùیلي یا پارازیټ اخراج د کوربه موجود پر عمومي مرګ باندي منتج کیږي. ویل کیږي Ú†ÙŠ Ú†Ø±Ú†Ø±Û Ø¯ ÙˆÚ†ÙŠ ÚÙ…Ú©ÙŠ ØØ´Ø±Ù‡ ده او ÚØ§Ù† د اوبو څخه لیري ساتي. کله Ú†ÙŠ اسکاریس چینجی د پارازیټ په Ø´Ú©Ù„ د هغه وجود ته داخل سي او د هغه په وجود Ú©ÙŠ تیریدونکی دروان ÛŒÛ Ù¾Ø§ÛŒ ته ورسیږي نو داسي وخت راÚÙŠ Ú†ÙŠ دا اسکاریس چینجی یو ډول عصبي کیمیاوي مواد د Ú†Ø±Ú†Ø±Û ÙˆÛŒÙ†ÙŠ ته داخلوي Ú†ÙŠ د Ú†Ø±Ú†Ø±Û Ø¯ مرکزي اعصبي سیسټم د تمیز د مرکز د ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ لخوا جزبیږي او Ú†Ø±Ú†Ø±Û ØªÙ‡ دا Ùکر ورپیدا سي Ú†ÙŠ زه باید ولامبم (ØØ§Ù„ دا Ú†ÙŠ د Ú†Ø±Ú†Ø±Û Ù„Ø§Ù…Ø¨Ùˆ نه ده زده). اصلاً د هغه په وجود Ú©ÙŠ پټ اسکاریس چینجي ولامبلو ته هوا Ø³ÙˆÛ ÙˆÙŠ. کله Ú†ÙŠ Ú†Ø±Ú†Ø±Û Ø§ÙˆØ¨Ùˆ ته ÚØ§Ù† ورواچوي او غرقیږي (یعني ÚØ§Ù†ÙˆÚ˜Ù†Ù‡ کوي). اسکاریس چینجی Ú†ÙŠ د هغه په کلمو Ú©ÙŠ ÚØ§ÛŒ نیولی وي او په ÙˆÚ† چاپیریال Ú©ÙŠ ژوند نه سي کولای، د مقعد دلاري اوبو ته راوÚÙŠ او بیا ټوټه ټوټه کیږي. هره ټوټه ÛŒÛ ÛŒÙˆ نوی اسکاریس چینجی دئ Ú†ÙŠ بیا Ùˆ ÛŒÙˆÛ Ù†ÙˆÙŠ Ú†Ø±Ú†Ø±Û ØªÙ‡ اړتیا لري Ú†ÙŠ یو بالغ اسکاریس Úني جوړ سي. دا Ù¼ÙˆÙ¼Û Ø¨ÛŒØ§ د اوبو د خوړ په Ú…Ù†Ú‰Ùˆ Ú©ÙŠ شنو سوو نباتاتو بیخو ته ÚØ§Ù† رسوي Ú†ÙŠ هلته Ú†Ø±Ú†Ø±Û Ø¯ خوراک لپاره راÚÙŠ او په Ø¯Û Ú‰ÙˆÙ„ د هغه Ùˆ ګیډي ته ÚØ§Ù† رسوي. په بشري ټولنه Ú©ÙŠ د Ø¯Û Ù¾Ø¯ÛŒØ¯Û Ø¯ ورته والي ÚšÙ‡ مثال د ارغنداب جنګ وو. د ارغنداب د Ø¬Ú«Ú“Û Ù¾Ø±ÙˆÚ˜Ù‡ هم د طالبانو په زیان وه، هم د ارغنداب د هغه خلګو Ú†ÙŠ د طالبانو ملاتړي وه او هم د ټوله کندهار د Ù†Ùوسونو. په Ø¯Û Ø¬Ú«Ú“Ù‡ Ú©ÙŠ ګټه یوازي د ارغنداب د جمیعتیانو (سقاویانو)ØŒ پخوانیو خلقیانو Ùˆ پرچمیانو (امانیانو) لیدله. دا Ú†ÙŠ Ø¯Û ÙˆØ§Ú©Ù…Ù†Ùˆ ډلو د طالبانو د رهبري Úیني اشخاص د پیسو، بلیکمیل او راتلونکي د تضمین په پلمه خپل Ú©Ú“ÙŠ وه، د هغوئ په مرسته ÛŒÛ Ø¯ طالبانو ØªØØ±ÛŒÚ© ته دا الهام ورکړ Ú†ÙŠ دا جګړه ډیره اړینه ده. باید ØØªÙ…اً دا جګړه وسي. دا Ú†ÙŠ Ùقط د طالبانو په رهبري Ú©ÙŠ د Ú©ÙØ§Ø±Ùˆ Úینو پټو جاسوسانو ته Ù¾ÛŒØ³Û Ø§Ùˆ د امتیازاتو قولونه ورکړل سوي وه Ú†ÙŠ دا پروژه پر مخ بوÚÙŠ یو ØÙ‚یقت دی. خو موږ به دطالبانو رهبري په Ø¯Û Ù…Ø±ØÙ„Ù‡ Ú©ÙŠ ÚÚ©Ù‡ نه ملامتوو Ú†ÙŠ Ú‰ÛØ± سخت مجبوره وه. د لته ملامتیا د جمهورو Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ او د هغوئ د مشرانو پر اوږو لویږي.دا Ú†ÙŠ Ø§ÙØºØ§Ù† ولس د کابل د Ø¨Û Ú©ÙØ§ÛŒØªÙ‡ Ø§Ø¯Ø§Ø±Û Ú…Ø®Ù‡ تر نهایي ØØ¯Ù‡ مایوسه سوي وه نو ÛŒÛ Ø·Ø§Ù„Ø¨Ø§Ù†Ùˆ ته هیلي زیاتي سوي ÙˆÛ. په ظاهره داسي ښکاریدل Ú†ÙŠ د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† بهرني لوبغاړي په Ø¯Û Ú©Ø§Ø± Ú©ÙŠ پاته راغلي Ú†ÙŠ د ØÚ©ÙˆÙ…توالي په برخه Ú©ÙŠ د خپلو لاسپوڅو ظرÙیتونه ورلوړ Ú©Ú“ÙŠ او د ګټو لپاره د Ø¬Ú«Ú“Û Ø§Ù†Ú‰ÙˆÙ„ ساتل ورته اړین وه نو Ùکر ÛŒÛ ÙˆÚ©Ú“ Ú†ÙŠ Ú©Ù‡ دولت تللي اعتبار د Ø§Ø¹Ø§Ø¯Û Ù¾Ù‡ برخه Ú©ÙŠ Ú…Ù‡ نه Ø³Û Ú©ÙˆÙ„Ø§ÛŒ نو راسه طالبان یو Ú…Ù‡ ورته بدنامه Ú©Ú“Ù‡ Ú…Ùˆ ټوله خلګ پر طالبانو ورمات نه سي نو ÚÚ©Ù‡ داپروژه عملي سول Ú†ÙŠ دوهم پړاو ÛŒÛ Ø¯ غزني پښتون میشتي ولسوالي قرهباغ ته واوښتی. د طالبانو د اسلامي ØªØØ±ÛŒÚ© او د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د مومن مسلمان ولس ØÙ‚وق او روا ګټي د یو Ú…Ùˆ مردارخورو د نامشروع Ù…Ø¹Ø§Ù…Ù„Û Ù‚Ø±Ø¨Ø§Ù†ÙŠ سوÛ. دا Ú†ÙŠ Ø¯Û Ù„ÙˆØ¨ÙŠ ادامه نه Ú©Ú“Ù„ پیدا او ناببره ټوله سول او پایله ÛŒÛ Ø³Ù¾ÛŒÙ† بیرغان سول، په نزد د عقل ناممکنه کار وو، Ùقط د خدای ج ÙØ¶Ù„ ورته ویلای سو. نن Ú†ÙŠ موږ په Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ د ولسونو او ØÚ©ÙˆÙ…تونو تر Ù…Ù†Ú ØªØµØ§Ø¯Ù…ÙˆÙ†Ù‡ وینو، د خپلو ولسونو سره د واکمنانو Ø¬ÙØ§ÙˆÙŠ ÙˆÛŒÙ†ÙˆØŒ په بشري ټولنو Ú©ÙŠ پراخ ÙØ³Ø§Ø¯ÙˆÙ†Ù‡ وینو نو مجبوره کیږو Ú†ÙŠ د بشري ټولنو په پارازیټونو یا Ø·Ùیلیانو په موجودیت باندي اقرار ÙˆÚ©Ú“Ùˆ. په Ù†Ú“Û Ú©ÙŠ د ډیره وخته راهیسي د نړیوالو سازمانونو د Ù†Ùوذ پراختیا د بشري ټولنو د ټولنیزو ØÙ‚وق د Ø§Ø³ØªØØµØ§Ù„ سره مخامخ Ú©Ú“ÙŠ دي. تاسي تصور ورکړئ Ú†ÙŠ یو لایق برقي دي ÚØ§Ù† Ù…Ú“ Ú©Ú“ÙŠ او د برښنا د ریاست په برج برق Ú©ÙŠ دي ÚØ§Ù† ته (د شناخت، ÙˆØ§Ø³Ø·Û Ø§Ùˆ رشوت د کارولو پرته) کار پیدا Ú©Ú“ÙŠ. د ÛŒÙˆÛ ØªÙ‚Ø§Ø¹Ø¯ÙŠ لپاره مورثه Ø¯Ø±Û Ú©Ø§Ù„Ù‡ عریضه Ùˆ عریضه بازي کوي Ú…Ùˆ د کاله یو دیرښ Ùˆ پنÚÙ‡ دیرښ زره Ø§ÙØºØ§Ù†Û ورته ØÙˆØ§Ù„Ù‡ سي، په داسي هیواد Ú©ÙŠ یو داسي شخص ولسمشري ته رسیږي Ú†ÙŠ په لوی لاس هیواد د کورني Ø¬Ú«Ú“Û Ù¾Ø± ټغر کښینوي او بیا خپلو Úواکونو ته وایي Ú†ÙŠ Ùقط شپږ میاشتي مقاومت ÙˆÚ©Ú“Û. شپږ میاشتي بعد به موږ په طالبانو پسي Ú©Ù„ÛŒ په Ú©Ù„ÛŒ تصÙیوي عملیات کوو (یعني نور ÛŒÛ Ù‡Ù… ظلم Ùˆ وژنو ته تشویقوي) او ØÙ‚یقت دا وي Ú†ÙŠ دا خر ناÚوانه ملي Ø¨ÙˆØ¯ÛŒØ¬Û ØªÙ‡ ØØ³Ø§Ø¨ Ú©Ú“ÛŒ وي Ú†ÙŠ شپږو میاشتو ته اړتیا لرم Ú†ÙŠ د ملي Ø¨ÙˆØ¯ÛŒØ¬Û ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÛ Ù†ÛŒÙ…Ú©Ù‡ د جنګي مصارÙÙˆ په پلمه خپل جوب ته واچوم او بیا به Úني زم. ښکاره خبره ده Ú†ÙŠ د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† ټولنیز چاپیریال د ماÙیامنګولو ته لویدلی دی او دا سړی د بهرني عناصرو څخه دی. داسي شخص Ú†ÙŠ د خپل ملت په زوال Ú©ÙŠ خپل زوال ویني هغه داسي Ùکر نه سي لرلای او نه هم داسي تصامیم او پلانونه جوړولای سي. دا د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ لپاره یو درس دی Ú†ÙŠ په راتلونکي Ú©ÙŠ د خپلو مشرانو انتخاب خپله ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او داسي کسان انتخاب Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ د اØÙ…دشاه بابا Ø±Ø Ù¾Ù‡ شان خپله پښتونخوا دومره ÚšÚ©Ù„Û ÙˆØ±ØªÙ‡ ایسي Ú†ÙŠ د غرونو سرونه ÛŒÛ Ø¯ ډیلي تخت Úني هیروي. په هر هیواد Ú©ÙŠ هر هغه شخص Ú†ÙŠ د هیواد څخه بهر د ملاتړ د ØªØºØ°ÛŒÛ Ù¾ÛŒÙ¾ ورته راروان وي د پارازیټ په سترګه ورته کتلای سو.
په سیمئزه Ú©Ú†Ù‡ په هغه ÙØ±Ù‚و، ګوندونو او ماÙیاوو پوري تړلي خلګ د ټولني د پارازیټ ونډه لوبوي Ú†ÙŠ په غلا یا په Ú†Ù… ټولني ته په Ø¯Û Ù¾Ù„Ù…Ù‡ داخلیږي Ú…Ùˆ د هغه ټولني برخه وګرزي. کله Ú†ÙŠ هغه ټولنه دوئ ته خپل غړیتوب ورکړي بیا نو د خپلو ټولنیزو مسئولیتونو څخه پټه ناخیړي پیلوي او داسي ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ ایجنډاوي پر مخ ÙˆÚ“ÙŠ Ú†ÙŠ هغه د ټولني د مجموعي ØÙ‚وقو او ګټو سره متضاد واقع کیږي. په اسلامي ټولنو Ú©ÙŠ ÛŒÛ ÚšÙ‡ مثالونه موږ دا شیعګان، اهل ØØ¯ÛŒØ«ØŒ شرکي عقاید لرونکي صوÙÙŠ ÙØ±Ù‚Û Ø§Ùˆ داسي نوري ناري ÙØ±Ù‚Û ÛŒØ§Ø¯ÙˆÙ„Ø§ÛŒ سو. په نړیواله Ú©Ú†Ù‡ د داسي ټولنو مثالونه د روم کاتهولیک کلیساء (Ú†ÙŠ د دیني عقایدو د Ø§Ù†ØØµØ§Ø± د لاري په هیوادونو Ú©ÙŠ خپل Ù†Ùوذ خپروي) اویهودي مخÙÙŠ سازمانونه (Ú†ÙŠ د دولتي او خصوصي عایداتي سرچینو څخه د غلا د چینلونو د Ø§Ù†ØØµØ§Ø± د لاري ټولني د خپل اغیز لاندي راولي).
د یهودي سازمانونو لنډه سابقه داسي ده Ú†ÙŠ کله د رومي تمدن د پیل په لمړینو وختونو Ú©ÙŠ روم امپراتور بیت المقدس ونیوی او د امپراتوري د پراخو ÚÙ…Ú©Ùˆ د اداره کولو لپاره ÛŒÛ ØØ§Ú©Ù…انو ته داسي اØÚ©Ø§Ù… جاري Ú©Ú“Ù„ Ú†ÙŠ د امپراتوري دیني عقاید او اصول د ÚØ§ÛŒÙŠ Ø¯ÛŒÙ†ÙŠ عقایدو او اصولو سره هم آهنګ کړئ، اصلاً ÛŒÛ Ù‡Ø¯Ù Ø¯Ø§ وو Ú†ÙŠ په ÚØ§ÛŒÙŠ Ù…Ù„ØªÙˆÙ†Ùˆ Ú©ÙŠ داسي ÙØ±Ù‚Û Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ کړئ Ú†ÙŠ په خپلو دیني او ÙØ±Ù‡Ù†Ú«ÙŠ Ø§ØµÙˆÙ„Ùˆ Ú©ÙŠ د رومي عقاید او ÙØ±Ù‡Ù†Ú« ته د امکان تر ØØ¯Ù‡ ÚØ§ÛŒ ورکړي او بیا د Ø¯Û ÙØ±Ù‚Ùˆ په مټ پر Ø¯Û Ø³ÛŒÙ…Ùˆ واک وچلوي. د روم د ÙØ±Ù‡Ù†Ú« تر ټولو تاریک اړخ دا دی Ú†ÙŠ دوئ د دیني عقایدو د لاري د انسانانو د اداره کولو مهارتونو ته وده ورکول Ú†ÙŠ د هغه سیاست اساس جوړوي Ú†ÙŠ د ÙØ±Ù‚Ùˆ په Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ کولو سره ټولنه په خپل Ù…Ù†Ú Ú©ÙŠ تجزیه Ú©Ú“Ù‡ او وروسته هغه ټولنه خپل کښت او کرونده وګرزوه. دا د ذکریا علیه سلام او ÛŒØÛŒÛŒ علیه سلام زمانه وه. Ú†ÙŠ د بیت المقدس اکثریتو متولیانو د وخت د روم د امپراتور سره هوکړه ÙˆÚ©Ú“Ù„ Ú†ÙŠ د تورات او زبور په اØÚ©Ø§Ù…Ùˆ Ú©ÙŠ د امپراتور په ګټه لاسوهنه ÙˆÚ©Ú“ÙŠ. کله Ú†ÙŠ Ø¯Û Ø¯ÙˆÙˆ جلیل القدره اولولازمه انبیاوو ÛŒÛ Ø¯ بشر لپاره د الهي شریعت د بدلون Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª ÙˆÚ©Ú“ØŒ د یهودو پلورل سوي مذهبي رهبري هغوئ دواړه د رومي واکمنانو په مرسته په شهادت ورسول او د روم د واکمنانو د پالیسي په عملي کولو سره په واک Ú©ÙŠ ورسره شریک سول. په وروسته وختونو Ú©ÙŠ همدا د یهودو مذهبي سازمانونو د روم امپراتوري ته ستر جنجالونه او Ø¯Ø³ÛŒØ³Û Ø¬ÙˆÚ“ÙˆÙ„Û Ú†ÙŠ ØØªÛŒ کله کله به ÛŒÛ Ø§Ø³ØªÙ‚Ù„Ø§Ù„ هم اعلان Ú©Ú“. بالاخره رومیانو دوئ د بیت المقدس څخه وشړل Ú…Ùˆ د دوئ مذهبي Ø§Ù†ØØµØ§Ø± او مرکزیت دبینه یوسي. جلا وطن سوو یهودي کورنیو د خپل اثرورسوخ د دوام لپاره د ثروت د ویش نظام د ÚØ¨Ûښاک لپاره پر موثره طرØÙˆ کار پیل Ú©Ú“ او د ÚØ§ÛŒÙŠ ØÚ©ÙˆÙ…تونو لپاره د عوایدو د زیاتولو لپاره د ولسي ÙˆÚ«Ú“Ùˆ د لوټلو د لاري ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„ د لاسه وتلي Ù†Ùوذ د Ø§Ø¹Ø§Ø¯Û Ù‡Ú…ÙŠ پیل Ú©Ú“Û. دوئ Ø¯Û ØÙ‚یقت ته رسیدلي وه Ú†ÙŠ د مالیاتو پر ÚØ§ÛŒ د Ù†ÙØ³Ø§Ù†ÙŠ Ø§Ùˆ شهواني خواهشاتو د تسکین لوازمو د پلورلو په مرسته په ډیر موثریت سره ولسونه لوټلای سوو په داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ دوئ راڅخه Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ هم وي. ØÚ©ÙˆÙ…تونو خو داغه غوښتل Ú†ÙŠ هم دا خلګ پر سر سر ووهو او هم مو Ù¾ÚšÛ Ø±Ø§Ù…Ú† Ú©Ú“ÙŠ. همدا علت دی Ú†ÙŠ تر ننه پوري د ÙØØ´Ø§Ø¡ØŒ مسکراتو، دخانیاتو او مخدراتو کاروبارونه دوئ Ø§Ù†ØØµØ§Ø± Ú©Ú“ÙŠ دي. په عین وخت Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ø¯ خپل مذهبي Ø§Ù†ØØµØ§Ø± د دوام د لاري دا Ù‡Ú…Ù‡ کول Ú†ÙŠ عام یهود پر خپلو مشرانو باندي راغونډ وساتي. داسي Ùکر هم موجود دی Ú†ÙŠ د رومي امپراتوري په وروستیو کلونو Ú©ÙŠ د عیسویت د Ø§Ù†ØØµØ§Ø± لپاره بازنتین Ú†ÙŠ کلیسا Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ú©Ú“Ù„ یو عمده Ù‡Ø¯Ù ÛŒÛ Ø¯ یهودو مذهبي Ø§Ù†ØØµØ§Ø± د بینه ÙˆÚ“Ù„ هم کیدای سي. د رومي کاتهولیک کلیسا لنډه تاریخچه داسي ده Ú†ÙŠ کله Ú†ÙŠ رومي امپراتور بازنتین د غربي روم پر امپراتور (Ú†ÙŠ د ده اخښی هم وو) بری ترلاسه Ú©Ú“. ده داÙکر ÙˆÚ©Ú“ Ú†ÙŠ غربي روم د اداره کولو لپاره د بل امپراتور یا نایب پر ÚØ§ÛŒ د داسي کسانو یو سازمان Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ مشر او کشران ÛŒÛ Ù‡ÛŒÚ… اجرائیه واک ونه لري. Ùقط په عامو خلګو Ú©ÙŠ رسوخ ولري او پر واکمنانو باندي څارنه درسره Ú©Ú“ÙŠ (د امیر شاه زمان د واکه Ú«ÙˆÚšÙ‡ کولو وروسته امیر Ù…ØÙ…د یعقوب خان او وزیر ÙØªØ خان Ø§Ø³ØØ§Ù‚زو ته داسي یو منصب ورکړ Ú†ÙŠ پر اسانو به سپاره وه، واکمنانو ته به ÛŒÛ Ø¯ سیمو جاسوسي کول او ØÚ©ÙˆÙ…ت به دوئ خلګو ته ستانه معرÙÙŠ Ú©Ú“ÙŠ وه Ú†ÙŠ هر کور به دوئ ته یوه کاسه اوړه ورکوي). دا سازمان به خپله دولتي اجرائیه چارو Ú©ÙŠ دخیل نه وي او تنها د ده مامورینو ته په ولس Ú©ÙŠ مشروعیت او نامشروعیت ورکوي. نو راولاړ سو د خپل وخت معرو٠دین یعني عیسویت د Ø§Ù†ØØµØ§Ø± یو سازمان ÛŒÛ Ø¬ÙˆÚ“ Ú©Ú“ Ú†ÙŠ د رومن کاتولیک کلیسا په نوم ÛŒÛ ØªØ¨Ø§Ø±Ø² ÙˆÚ©Ú“. ده غوښتل Ú†ÙŠ د Ø¯Û Ø³Ø§Ø²Ù…Ø§Ù† د لاري د روم امپراتوري غربي سیمي (Ú†ÙŠ تر ډیر ØØ¯Ù‡ ÛŒÛ Ø®Ù„Ú«Ùˆ رومي کلتور خپل Ú©Ú“ÛŒ وو او نسبتاً تابع او ارامه وه) اداره Ú©Ú“ÙŠ Ú…Ùˆ خپله امپراتور په شرق Ú©ÙŠ د روم د امپراتوري د لا پراختیا چارو ته ÙØ§Ø±ØºÙ‡ سي. وایي Ú†ÙŠ د انسان سترګي د لیري واټن شیان مبهم ویني او د عقل سترګي ÛŒÛ Ø¯ زماني واټن د زیاتیدو سره خپل د دید قوه دلاسه ورکوي. آخر داسي وخت راغلی Ú†ÙŠ خلګ د امپراتور د مامورینو څخه دومره نه وه په غاو Ù„Ú©Ù‡ د کلیسا د ملایانو څخه Ú†ÙŠ په تکلی٠وه. آخر داسي وخت هم راوسیدی Ú†ÙŠ Ù‡Ù…Ø¯Û Ú©Ù„ÛŒØ³Ø§ د روم د امپراتور مشروعیت په ÙØ³Ø®Ù‡ کولو سره په اروپا Ú©ÙŠ ملوک الطوایÙÙŠ Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ú©Ú“Ù„ او په شرق Ú©ÙŠ د روم امپراتور د خپلواکو سیمو د ولسونو او د کلیسا لخوا په نیابتي ډول اداره کیدونکو ملوک الطوایÙÙˆ تر Ù…Ù†Ú Ù…ØØµÙˆØ± پاته سو. د بشري ټولنو تر Ù…Ù†Ú Ù…Ø¹Ø§Ù…Ù„Ø§ØªÙˆ Ú©ÙŠ Ø¯Û Ø³Ø§Ø²Ù…Ø§Ù† د ÚØ§Ù† په ګته مداخلات پیل Ú©Ú“Ù„ Ú†ÙŠ په ÚÙ…Ú©Ù‡ او Ø¨ØØ± Ú©ÙŠ پراخ ÙØ³Ø§Ø¯ÙˆÙ†Ù‡ Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ سول. ملیونونو انسانانو خپل ژوندونه دلاسه ورکړل، ښارونه کنډواله سول، تمدنونه ونړیدل Ú†ÙŠ بالاخره د اسلام د مبین دین د ظهور سره د کلیسا ÙØ³Ø§Ø¯ تر ډیره ØØ¯Ù‡ مهار سو. کله Ú†ÙŠ الله تعالی ج پر خپل وروستي پیغمبر ص باندي خپل شریعت تکمیل Ú©Ú“ او د قرآن عظیم الشان سره ÛŒÛ Ø¨Ø´Ø±ÛŒØª ته مبعوث Ú©Ú“ نو د کلیساء تر Ú…Ù†Ú« ÛŒÛ Ø¯ یهودي سازمانونو ÙØ³Ø§Ø¯ ته هم Ù…ØÚ©Ù… بندونه وتړل. الله تعالی ج بشریت ته داسي شریعت راولیږه Ú†ÙŠ هغه خلګ د خپلو شهواتو او خواهشاتو د تعقیب څخه راګرزول، د اصرا٠څخه ÛŒÛ Ù…Ù†Ø¹ کول او یو له بله سره مرسته کولو او صله رØÙ…ÙŠ ته ÛŒÛ ØªØ´ÙˆÛŒÙ‚ÙˆÙ„. دا Ú†ÙŠ کلیساء او یهودي سازمانونو د بشریت د Ø§Ø³ØªØØµØ§Ù„ او لوټلو لپاره د هغوئ شهواتو او خواهشاتو د تسکین لومکي Ø¯Ø±ÙˆÙ„ÛØŒ نو ÛŒÛ Ø§Ø³Ù„Ø§Ù… خپل مشترک دښمن وپیژندی. دوئ په Ú«Ú‰Ù‡ د اسلام د مبین دین د بیخ کښلو لپاره Ú«Ú‰ÙŠ Ù‡Ú…ÙŠ پیل Ú©Ú“Û. د پیغمبر ص د Ø²Ù…Ø§Ù†Û Ù‚ÛŒØµØ± او نجاشي په شمول ټولو هغه واکمنانو Ú†ÙŠ د ولسونو په وړاندي ÛŒÛ Ø¯ مسئولیت Ù„Ú– یا ډیر Ø§ØØ³Ø§Ø³ لاره، د اخیرزمان نبي ص قدرداني ÙˆÚ©Ú“Ù„. د یمن والي بازان د کسرا د غلامي طوق مات Ú©Ú“ او د Ù…Ø¯ÛŒÙ†Û Ù…Ù†ÙˆØ±Û Ú…Ø®Ù‡ خپریدونکي نور په وړاندي ÛŒÛ Ø¯ خپل تیاره خوني Ø¯Ø±Ø¨Ú†Û Ø®Ù„Ø§ØµÙŠ Ú©Ú“Ù„Û Ø§Ùˆ د ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د ص په امتیانو Ú©ÙŠ ÛŒÛ ÚØ§Ù† داخل Ú©Ú“. خو خپله د عربو او قریشو هغه سردارانو Ú†ÙŠ د خپلو قبایلو مشري ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„ میراثي ØÙ‚ باله د پیغمبر ص، د هغه د Ø®Ù„Ø§ÙØ§Ø¡ راشدینو او د مسلمه امت پر ضد خپلو دسیسو ته ادامه ورکړل. د خدای ج پیغمبر ص په جګ سره ژوندی وو، دوئ به پر خپل سر کله د Ù…Ø¯ÛŒÙ†Û Ù…Ù†ÙˆØ±Û Ù¾Ø± Ú…Ù†Ú‰Ù‡ امام باړه (مسجد ضرار) ورته جوړه Ú©Ú“Ù„ او کله به ÛŒÛ Ø¯ پیغمبري Ø¯Ø¹ÙˆÛ Ú©ÙˆÙ„Û. کله به ÛŒÛ Ø¯ ذکات څخه انکار کاوه او کله به بشپړ شریعت څخه مرتد کیدل.