د میرویس جلالزي ترتیب
((یادونه: دغه رپوټ د هغو شواهدو او مدارکو په اساس جوړ شوی چې د بي بي سي بريټانیې میشتې نشراتي ارګان له خوا تر
یوې پراخ څيړنې وروسته تر لاسه شوي دي)).
بي بي سي د افغانستان د پلازمینې کابل شمال لوري ته پ
اته د بګرام په هوايي ډګر کې له هغو بندیانو سره د امریکايي ساتندویانو د غیر انساني او له ټولو
نړیوالو معیارونو سره د خلاف اعمالو بیلګي موندلي چې له طالبانو او القاعدې سره د تړاو په تور نیول شوي دي.
د بي بي سي څيړندوې ډلي موندلي چې په ګرام کې له بندي زندانیانو سره ناوړه سلوک کیږي، هغوي وږي ساتل کیږي،
په سپو دارول کیږي، شکنجه کیږي او په ځينو مواردو کې د کوټې په بازوانو پوري د ساعتونو ساعتونو لپاره ځوړند
ساتل کیږي.
د بګرام د هوايي ډګر زندان په افغانستان کې د امریکايي سرتیرو تر ټولو ستر او مرکزي محبس
دی چې پکې د طالبانو د واکمنۍ له ړنګیدو راهیسي په سلګونوتنه افغانان او د نورو ملکونو هغه وګړي چې له طا
بانو او القاعدې سازمان سره د تړاو په تور نیول شوي ساتل کیږي.
د بي بي سي دغه تازه رپوټ چې په دغه زندان
کې د زندانیانو د شکنجې په اړه کاږي ، په دغه زندان کې له ۲۷ هغو بندیانو سره تر مرکې وروسته خپور
شوی چې په تازګۍ له دغه زندان څخه آزاد شوي دي.
دغه ۲۷ کسان د ۲۰۰۲ او ۲۰۰۸کلونو تر مینځ له طالبانو او
القاعدې ډلي سره د تړاو او همکارۍ په تور نیول شوي ول خو بي له دې چې د هغوي محاکمه وشي او پرې
دغه تور ثابت شي په مختلفو وقفو کې له زندان څخه آزاد کړای شوي دي.
مرکه کونکو خلاصو شویو بندیانو د بي
بي سي څيړندویه ډلي ته ویلي چې امریکايی سرتیرو له دوي سره ناوړه چلند کړی او په ځينو مواردو کې یې په وسلې ډار
کړي او تر ټولو د ډارولو بده پیښه خو هغه وه چې بندیان د ښځینه امریکايي سرتیرو پر وړاندي بربنډ درول شوي او و
وسته بیا شکنجه کړای شوي دي.
په داسي حال کې چې دغه شواهد او د بندیانو خبري د امریکې د دفاع وزارت ته هم
استول شوي خو د امریکې د دفاع وزارت یا پنټاګون یوه ویاند وویل چې د بګرام په زندان کې له پرتو
بندیانو سره د نړیوالو معیارونو او په خاصه توګه د ژینوا د کنوانسیون مطابق چلند کیږي.
ویاند
د ګوتو په شمیر مواردو کې له بندیانو سره د ناوړه چلند په تر سره کیدو اعتراف کړی خو استدلال یې دا دی چې
دغه سرغړونکي سرتیري پوځي محاکمو ته را کاږل شوي دي.
که چیرته د امریکې د دفاع وزارت د بي بي سي د څ
يړندويي ډلي دغه رپوټ ومني نو دا به روښانه شي چې په داسي حال کې چې نوي ولسمشر بارک اوبهاما د زندانیانو د
نه شکنجه کولو امر کړی خو د جګړې د لومړۍ کرښې قوماندانان لا هم سرتیري شکنجه کوي.
په تیرو څو کلونو کې د
بشر د حقونو مدافع ډلو په وار وار د بګرام په زندان کې د بندیانو حالت ناوړه بللی او ویلي یې دي چې دغ
ته زندانیان د کلونو کلونو لپاره د مدافع وکیل د نه درلودو په حال کې بي روښانه برخلیکه ساتل کیږي.
که څه هم د بګرام او ګوانتانامو بدنام زندان د حالت د تغیر په اړه بارک اوبهاما د یو شمیر ګامونو د
پورته کولو ژمني کړي خو تر اوسه دغو ژمنو عملي بڼه نه ده موندلي.
افغان دولت هم د دغه رپوټ څخه خپله پوره
باخبري اعلام کړه او د ولسمشر ویاند وویل چې دغه مسله په جدیت سره څاري.
د دولت ویاند همایون حم
یدزاده وایې چې که په ریښتیا هم له بندیانو سره دغه ډول سلوک شوی وي نو دوي پرې سخت خفه دي او د
زندان د حالت د ښه کیدو مطالبه کوي.
ښایې د بګرام زندان یو له هغو امریکايي زندانونوڅخه وي چې د نوم
او ځای سره یې خلګ اشنایي لري خو دا ویره هم شته چې د افغانستان په یو شمیر نورو ولایتونو کې چیرته چې امریکايي
او نور بهرني سرتیري پوځي حضور لري ورته ډیر نور تش په نامه زندانونه لیکن شکنجه ځایونه شتون ولري.
