نوی کال او زړې دندي

زموږ په لرغونې هيواد افغانستان کې دنوې کال  لمړۍ ورځ چي  په پښتو اودري دواړو ژبو کي د” نوروز” په نامه ياديږې دډيري پخوا زماني راهيسي د جشنونو او ميلو په جوړولو سره نمانځل کيږي  .

ددي ورځي دميلو او خوښيو تاريخ چې عنعنوې او مذهبي بڼه لرې تر دريو زرو کالو اوړي   دهيواد په مختليفو سيمو کې په بيلو بيلو ډولونو پدې ورځ ميلې او جشنونه جوړ يږي .

پدي ورځ په ايران ،تاجکستان ،ازبکستان او دمرکزي اسيا په نورو هيوادو کې  ځانگړي مراسم تر سره کيږي . په افغانستان کي دا ورځ تر 1992کال پوري کله کله ددولتي چارواکو لخوا په شانداره مراسمو سره تجليل شوې او کله بيا دومره توجه نده ور ته شوې ، دطالبانودحاکميت په وخت کي  ددې ورځي پر تجليل دولتي بنديز ولگيداو تر هغوي  راوروسته څوکلو کي  هم ددي ورځي ياد دومره ندي شوئ .

د انتقالي اداري  توجه ددي ورځي يادته را اوښتې ده ،مگر تر اوسه هم چارواکې د بنسټپالو له ډارنه چي کيداي شي هغوي  ددي ورځي د زردشتي او بودايې مذهبي ريښوپه لرلوسره مخالفت او غبرگون ښاره کړي   په ډير احتياط ددي ورځي لمانځلو ته زړه ښه کوې  . ولي ديوې خبري ويل غواړم چي دبشريت په تاريخ کي ډير داسي مراسم شته چي  لمړئ دهغو سرته رسول مذهبي بڼه درلوده اما دوخت په تيريدو سره يې  د مذهبي دود په څنگ کښې د ملې  عنعنې  بڼه هم  اختيار کړې ده او اوس  يې ولسونه ديوي  عنعني او يا ملي افتخاراتو په توگه ياد ژوندئ ساتې ، چي يو له هغو څخه همدا دنوروز   دکال دلمړۍ ورځي تجليل او دحضرت علي” رض  ”  پر مزار د جنډي پورته کول دي ، ډير پخوادا ورځ د ځانگړو مذهبي مراسمو په طرځ کې تجليل کيده ، ولي دوخت په تيريدو او يادنورو اديانو او مذهبونو په راتگ سره ددي ورځي تجليل په ډيرو هيوادو کي عنعنوي بڼه غورکړيده مذهبي رنگ يې پيکه شوۍ دئ .   دنوي کال ورځ دعيسوي مذهب پيروان هم لري او هغوي پدي ورځ ښکلي جشنونه لري ټولو ته معلومه ده چي په امريکا ،کاناډااو  اروپايي هيوادو کي دنوي کال دراتگ په وياړ لس پنځلس ورځي مخکي ښارونه په رنگا رنگ څراغونو ښکلې کيږي او هټۍ وال خپل مالونه دپلورلو لپاره بازار ته وړاندي کوي  هر شپه يا ماذديگر ښارياندخپلو کورنيو دغړوسره دښار واټنو ته دگښت او گذار لپاره   راوزي  اونور .....

ددغو هيوادو حکومتي چارواکي او پارلمانونه خپلي  نوې پريکړي دنوې کال تر شروع وروسته  دپلي کيدو لپاره  هيواد والو ته برملا کوې  ،ځکه نو ددغو هيوادو خلک ټول انتظار باسي چي په نوې  کال کې به څه کيږي او کوم نوې قوانين او تغيرات به راځي . فکر کوم همدغه دود د مخ پر انکشافه هيوادو دحکومتونو پر کړنوهم  تاثير موندلئ  دۍ  ، پدغو هيوادو کي هم خلک انتظار باسي چي پسله نوی کال نه به څه کيږ ي ؟کوم نوی قوانين او پريکړي به ددولت لخوا اعلانيږي ؟ او کوم نوی کارونه به شروع او سرته رسيږي؟

په افغانستان کي هم له  ډير پخوا نه  دولت دکال  په ورستيو شپو او ورځو کې د راتلونکي کال لپاره د اقتصادې  ،ټولنيز او فرهنگې کارونود سمبالولواو سرته رسولوپه اړوند دمصارفو اندازه لگوې او دهغوي دپلې کيدولپاره لازم پلانونهاو لاري چاري سنجوې .   ددې  لپاره چي  په نوی کال کښې ټولي دندي اوکارونه په بريالۍ بڼه تر سره شي دتيروکړونو په هکله  دقيقي او کره شيننې ته ستره اړتياده تر څو پخوانۍ غلطۍ او تير وتنې  يو ځل بيا تکرار نشي .

زموږ په هيواد کي دا کال چي اوس يې ددوام څو ورځې  پاته دي او ډير ژربه هغه څه چي پدې کال کښې تر سره شوې وه د تاريخ په کتابتون کي ځاي خپل کړې  له ځانه سره  ډير ښه اوبد حوادث درلودل  .

په 1383 کال کې  افغان ولس دلمړي ځل لپاره دبهرنيو هيوادو او ملگرو ملتودسازمان  دميليونو ډالرو دمصرف په نتيجه کښي وتوانيدل د ولسمشرۍ دټولټاکنو لپاره درايي ورکولو صندوق ته ولاړشي او دهيواد په تاريخ کې  اول وار ولسمشر وټاکي . دا هم مهمه وه چي دلمړي ځل لپاره افغاني ښځې ته دا امکان برابر شو چې ځان د ولسمشرۍ مقام ته کانديد کړي پخپله دغه مقام ته دښځې کانديد دتاريخي اهميت او ارزښت درلودونکی  دۍ  .

دکوکنارو دکرلو، هيروئينو دقاچاق ،توليد او ترانسپورت پر ضدد ملې مبارزه اعلان  ،او ددولتي خپرونودمعلوماتو پر اساس دهيواد د بيا ودانولو په برخه کي دترانسپورټې  لارودجوړولو،  روغتيا يي خدمتونو ، تجارتې ،ترانسپورتې ،مخابراتې، اوښوونيزو چارو کښې  يو سلسله کارونه ،ديو نيم وسلو راټولودا هغه برياوي دي چي اوسنۍ چارواکي پرې وياړي .

چارواکي  په ځنډاود نيمگړتياوو سره ددغو دندوسرته رسولو پړه پر ” 25 ”  کلني کورني جگړي ور اچوي چې داد افغان ولس لپاره هم دومره دقبول وړ  نده گرځيدلې  . زه دا ادعا نه کوم چي هيڅ کار ندۍ شوۍ ، ولي که دقيق فکر وشې پدغو شرايطو کښي چي بهرني زبرځواکونه د اوسنې حاکميت او په ځانگړې توگه دښاغلي کرزې صاحب څخه د  وسلوالو پوځونونه  نيولي تر کارپوهانو، ميليونواو حتا ميلياردو ډالرو په مرستوورکولوسره دهغه ملاتړ سره سره بياهم ټول هغه څه چي په دا دريو کلنو کې بايد سرته رسيدکي واي دادۍ يو ځل بياپه څلورم يعني راتلونکې نوی کال کښې ددولت له لمړنيواو ضروري دنود څخه شميرل کيږي  په يقين پدي نوې کال کښي به هم افغان ولس ددي انتظار باسې چې کله به دوې ددغو ناخوالو او نا اراميو څخه خلاصيږ ې؟ .

په  تير کال کښي  لکه څنگه  چي  پلان شوې وه د امريکا ،کاناډا ،جاپان او اروپايي هيوادو په پوره ملاتړۍ او هوډ سره د ” ډې  ډي  آر” پروگرام پلي کيدل پياوړئ نه وه ، داسې معلوميږي چي همدا اوس هم محلي قوماندانان او جنگسالار کولاي شي د بي وسلي کولو دپروگرام کار کونکو ته څنگه چي يې زړه غواړي ډوکه ورکړې ،له يويې خوا هره ورځ دبې وسلې کولو اعلانيږي چي شمير يې نږدې سلوفيصدوته رسيږي  او له بلي خوا د افغانانو او بهرنيانو د وژلو،چاودونو او بريدونويو په بل پسې خبرونه خپريږي  .  ټولو ته دسوال خبره ده  چي ولې لا تر اوسه  جنگسالاران او دنشه يي توکو لوبغاړي کولاي  شي په محلاتو کې د نظامي  واک په لرلوسره دهيواد امنيت اودخلکو سوله  ايز ژوند له  تهديد سره مخامخ کړي  ؟ ولي کورنۍ جگړه همدا اوس هم  روانه ده ؟  او هره ورځ  ددولت په مقابل کي دهيواد په گوټ گوټ کي غلچکۍ او پارتيزاني حملي کيږي ؟ ددي لپاره  چې  کورنۍ جگړه اودقدرت دتر لاسه کولو پخاطر ورور وژنه پاي ته ورسيږي دښاغلي کرزې دقاطع او بيله کوم  ډار  او معاملې  نه کوټلې تکل ته ضرورت ليدل کيږي ،  په ټول هيواد کي بيله دولتي اړونده ارگانونه  دوسلې ساتل  او استعمال منع اعلان شې ، هر هغه څوک او ډله چي سپکه  يا درنه وسله لرې پدې مکلف شې چې هغه بيله ځنډه   دولتي چارواکو ته  وسپارې ،دغه ډار چي بيا به دا وسلوال  کساناو حرفوي سړي وژونکي پاکستان او ايران ته درومې او له هغه ځاي نه به ددولت پر ضد وسلوالې او ترورستي حملې شروع کوي  دامريکا او اروپايي هيوادو په مرسته او ملاتړ له ”  ايران  . پاکستان ،تاجکستان ،ازبکستان ، ترکمنستان او يو شمير عربي هيوادو” نه دافغانستان د حاکميت پر ضد دهر نوع مداخلي او دخالت دبنديدو نړۍ وال تظمين واخيستل شې او دغه هيوادونه په ځانگړي توگه پاکستان او ايران پدي وپوهول شې چې دترورستانو ساتل ، هغوي تربيه ، وسلوال کول او افغانستان ته راليږل به دافغانستان په چاروکې ددغو هيوادو بربنډه مداخله وبلل شي . په هغه صورت کې بايد دملگروملتو دسازمان دامنيت شورادځانگړي پريکړي په اساس افغانانوته  دا واک ورکړه شي چي خپل دښمن ته پخپله ځواب ووايې  او دخپلي خاوري  دبشپړتيا او حاکميت  ساتلونه  دفاع وکړي .  پدي باور لرم چي بيله دامريکا او يو شميرنورو هيوادو له مرستي نه به پاکستان او ايران افغانستان ته که څه هم غريب هيواد دۍ  او ددوي د تلاښ او دسيسو په پايله کې دافغانستان منظم او تر بيه شوی اوردو تيت او پرک شو ځان ټينگ نکړې . که افغانان څوک ددوستۍ په نامه ونه غولوې  په دښمنۍ کي تکړه دي اوهغه افغان که افغان وي چي ماته و خورې کور ته نه راگرځې  .

ددي لپاره دټولو افغانانو غوښتنه او وړانديز دادۍ چي په راتلونکي کال کښي  دافغانستان په کورنيو چاروکې دمداخله گرو بر بنډ لاسونه لنډ شې ،جالبه ده په نيمروز،بادغيس ،هرات ، فراه ،هلمند، سپين بولدک ، زابل  ،  هلمند ،  پکتيکا، خوست ، پکتيا ،کنړ، ننگرهار او لغمان  کښي پر دولتي ادارو او مؤسسو په سپينه ورځ وسلوالې حملې کيږي   همدا وسله وال کسان د پاکستان او ايران  تر پولو ځغلول کيږي مگر هلته ترۍ تم شې ؟  ولې پاکستاني او ايراني چارواکي بيا په تبليغاتو کښې  داوسني حاکميت او په افغانستان کي دسولي دټينگښت له بهير سره  د ملا تړ خبرې کوې ، څنگه کيداي شي دادوه مخې دوستي افغانان ومنې ؟ دا هر چاته معلومه او تر لمر سپينه ده چي همدا اوس اوس په افغانستان کې دسولي ضد گروپونه دله ليري پرتو او همسايه هيوادو لخواحمايه کيږي .