د برخه
والو پړېكړه ليك
د۱۳۸۷ كال د كب ۱۹مه
كابل افغانستان
نن د۱۳۸۷ کال دکب په ۱۹ په کابل ښار کې د
پوهنتونو د درنو استادانو او محصلینو، د ملي شورا د غړو، د قومي شوراګانو درنو مشرانو او مدني او کلتوري ټو
نو ۱۵۰ تنو غړو په ګډون یو ورکشاپ جوړ شو. د وركشاپ برخه وال، مورنۍ ژبه او د هغې زده كړه، دودونه، تعميم،
پراختيا او بډاينه د هر انسان دیني، انساني، طبيعي او مدني حق او د بشر د هوساينې، پرمختيا او ګډ تفاهم اساسي
وسيله ګڼي. د ا یوه علمي، پیداګوژیکه او حقوقي مسله او د باکیفیته او متوازنو زده کړو اساس یې ګڼي. څ
ګنده خبره ده چې د بېلا بېلو عواملو له كبله زيات شمېر افغانان لا تر اوسه پورې له خپل اساسي حق څخه برخمن شوي نه
دي. نو د وركشاپ برخوال زموږ د ګڼ شمېر هېوادوالو د دغه ستر حق د خونديتوب او تر لاسه كولو لپاره( په ځانګړي
ډول په پوهنتونو کې) دغه لاندې پرېكړه ليك صادروي:
1. له ولسمشر سره دې پلان شوې غونډه تنظیم شي.
2. د افغانستان اسلامي جمهوريت د لوړو زده کړو وزارت دې له اساسي قانون سره سم د ټولو افغانانو لپاره په پوهنتونو کې په مورنۍ ژبه د زده كړو زمينه برابره كړي.
3. د پوهنتون له ټولو استادانو نه په د نښت هیله کیږي، چې د هیواد په دواړو رسمي ژبو تدریسي مواد برابر او زده کوونکو ته تدریس وکړي. بهتره دا ده چې هر استاد په خپله ژبه تدریسي مواد برابر او زده کوونکو ته تدریس وکړي.
4. دا چې له نیکه مرغه د دري ژبې په باب دغه ستونزه نشته، نو ځانګړې هیله له پښتنو استادانو څخه کیږي، چې پښتو ژبه چې د هیواد له دوه س اسري ژبو څخه یوه ده، تدریس پیل کړي.
5. دا چې د زده کړې اصلي هدف پوهنه او علم لاس ته راوړل دي، نو هیله کیږي، چې پښتانه استادان تدریس په پښتو او لنډیزیې په دری او دري ژبې استادان تدریس په دري او لنډیز یې په پښتو ووایي، خو که کوم استاد نه شي کولای په دوهمه ژبه لنډیز تشریح کړي، نو جبري به نه وي. نړیوال اصول دادي چې د پوهنتون ژبه د استاد ژبه ده. د استادانو تر منځ دې تشکل او اړیکې پیاوړې شي. ژمن استادان دې دا کار له ځنډ پرته پیل او له نورو سره دې هم په دې کار کې کار ته دوام ورکړل شي. پوښتنو او ازموینې ته ځواب به د شاګرد په ژبه وي. که کتاب یا لکچر نوټ په بهرنۍ ژبه وي، تشریح دې د استاد په ژبه وي.
6. د مدني او کلتوري ټولنو او رسنیو څخه غوښتنه کیږي چې د پوهنتون د درنو استادانو د ددې شریفانه کار ملاتړ وکړي.
7. د ملي شوراله د نو غړو څخه غوښتنه کیږي چې د استادانو قانونی ملاتړ وکړي، او په لوړو زده کړو وزارت معقول فشار راوړي چې په پوهنتونو کې د مورنۍ ژبې د زده کړو تدریس په بریالي ډول پر مخ بوزي. او ددې کار لپاره د ملي شورا یو ملاتړیز ګروپ جوړ شي.
8. له قومي شورا ګانوڅخه غوښتنه کیږي چې د ولس په بیدارولوکې مرسته او له حکومتي مقاماتو د مو نۍ ژبې د ترویج لپاره جدي غوښتنې وکړي او دا کار په دوامدار ډول تعقیب کړي.
9. له درنو استادانو سره
دې دغه ډول غونډو ته دوام ورکړل شي.