وحيد سپين غر _ كابل
څوورځي مخكې دخيبر تلويزيون د ( ولې اوڅنګه ) په خپرونه كې دجهاد اوتروريزم په هكله دنظردخاوندانواوداسلامي علومودسكالرانوپه ګډون يو په زړه پوري بحث وړاندي شوچې دادي ستاسوپام هم دي بحث ته راګرځوچې له ګټي نه خالې نه دي
ګډون كوونكی: مولانا عطاالرحمن دجماعت اسلامی ګوند كاركن ، ډاكتر محمد فاروق خان مذهبی سكالر، ريټايرد بريګيدير محمد شاه د پوځ پخوانی افسر، ډاكتر سيد عالم مسعود د پښتونخوا عوامي پارټی لوړپوړي كارمند
نطاق: موږ دی ناسته كی د جهاد او تروريزم تر منيځ توپير په هكله غږيږو، مولاناعطا الرحمن صاحب د جهاد او تروريزم څه توپيردی؟
عطاالرحمن: جهاد دجد و جهد او كوښښ كولو په مانادی، نو جد و جهد د انسان د ښيګڼو لپاره مثلاِ جهل يو ظلمت دی او تياره ده نو په دی لاره كی جد و جهد او كوښښ يو جهاد دی چې د جهاد فی العلم اصطلاح ورته استعماليږی.
د جهاد راز راز قسمونه دی، بل جهاد فی العلم دی يعنی د قلم په وسيله جهاد او كه كله د مظلوم په ضد جارحيت او ظلم وشی نو د جهاد ضرورت دی او دهغه د حقوقو ترلاسه كولو په لاره كی بايد جهاد وشی، نو جهاد يوه عامه ترمنالوژی ده. خو كله چې خبره دسيف او توري كيږي نو بيا هلته دقتال كلمه منځ ته راځی په قران كی په دی هكله ډير ذكر راغلی چې هم ژبه هم قلم او هم نور وسايل د جهاد لپاره استعماليږی د انسانيت او بشر د ښيګڼی لپاره.
نطاق: دا څه چې دوی وويل دا خوښی خبری دی نو بيا نن ورځ ولی جهاد د تروريزم سره يو شان ګڼل كيږی؟
داكترمحمد فاروق: زه ددی ټولو خبرو سره اتفاق لرم په قران كی د جهاد په هكله ۲۹ آيته راغلی ۴ مكی دی د آمن په توګه جهاد او ۷ مدنی دی چې د جنګ په حواله دی او نور بيا د عمومی جهاد په هكله دی خو د قتال په هكله بيا ۵۴ آيتونه شته چې هغه جهاد د جنګ په وسيله دی قتال په قران كی په دريو ډولو نو راغلی قتال فی سبيل الله، قتال فی طاغوت او يو عام قتال دی
د قتال فی سبيل الله په حواله په قران كی څلور ټكی راغلی دی چې دا قتال د چاله خوا اعلاميږی او كوم وخت جواز لری ددی قتال اعلان بايد د رياست له لوری وشی.
دا قتال بايد د ظلم خلاف وی او دنيوی مقصد ونه لری. د هغه چا سره دا جهاد نشی كيدی چې د امن معاهده ورسره شوی وی.
او بل دا جهاد بايد هغه وخت شروع شی چې څوك پوه شی چې دا جنګ زه ګټلی شم او نورټكی هم راغلی هغه دا چې كه دښمن سوله غوښته نوته به هم سوله ورسره كوی او جنګ به نه كوی.
دغه شان دبی وسلوكسانو په وړاندی دا جهاد نشی كيدی نو قران په ډيرو ښكلو طريقو ددی كار وضاحت كړی دی.
دا چې مغربی دنيا ولی دا جهاد د تروريزم سره يو شان بولی ددی وجه دا څوټګی دی لومړی خو هغوی پروپاګنډه كوی او غواړی په دی توګه خپله لاره ښه وښايی.
بل د غلط فهمی له وجی دا كار كوی چې هغوی د جهاد په اصلی مانا نه پوهيږی.
دريم وجه داده چې د ځينو مسلمانانو د غلطو عملونو له وجی د جهاد نوم خرابيږی او په هغه د تروريزم نوم ايښودل كيږی.
نطاق: ددی بحثونو په رڼاكی تاسو په افغانستان كشمير او فلسطين كی چې څه كيږی هغه جهاد ګڼی او كنه؟
داكتر سيد عالم مسعود : د افغانستان او فلسطين خبره يوله بله بيخي بيله ده. په افغانستان كی هر څه د ثور انقلاب نه راوروسته پيښ شول هلته بهرنی ملكونه راغلل. بيا امريكی او پاكستان ورګډ شول او د هر ملك خپلی ګټی وی د پاكستان يوه څرګنده پاليسی وه هغه دا چې پاكستان په افغانستان كی خپله ستراتيژيكه ژورتيا غوښته او افغانستان يی خپله پنځمه صوبه جوړول غوښتل. نو دا د يوه ګاونډی ملك له خوا په بل ګاونډی ملك باندی د قبضی كولو يوه هڅه وه.
امريكی او پاكستان لومړی د روس په ضد په افغانستان كی جنګيدل او د شوروی ماتی يی غوښته كله چې هغه څه تر سره شوه نو بيا دوی د طالب القاعده او د پاكستان د آی اس آی له لوری بل څه را منځته شول او په افغانستان يی طالبان مسلط كړل او دا تړون اوس هم په ځای پاتی دی او دا تړون مات نه دی.
دلته بايد د رياست له لوری د جهاد اعلان شوی وای خو موږ په پټه پخپل ملك كی د طالبانو او نورو جهاديانو ټرنينګ كوو او د بل ملك د ورانولو لپاره يی روزو.
نطاق: تاسو خو ټوله پړه په پاكستان واچول هغوی وايی هلته روس حمله وكړه او په كشمير كی هند د هغوی آزادی نه وركوی نو پاكستان ته څه كول پكار دی چې څه بايد وكړی؟
داكتر سيد عالم: د امريكی خو په افغانستان كی هدف جهاد نه و هغه د روس نه دويتنام بدله اخسيته او كله چې روس مات سو بيا هغه لاړ. د مجاهدينو خبره هم اوس نشته هغه ټول د كرزی له حكومت سره اتحاديان دی خو خبره يوازی د پاكستان ده او ديوه ګاونډی له لوری په بل ګاونډی د جګړی د تپلو خبره ده نو دا خو جهاد نه دی.
زه د جهاد سره اتفاق لرم او زه په دی عقيده يم چې لوی جهاد خپل نفس سره جهاد دی چې انسان اول ځان پاك كړی بيا ټولنه او انسان ته خير ورسوی خو د جهاد خپلی طريقی دی جهاد بايد د رياست له لوری اعلان شی او هدف يی بايد روښانه وی چې د څه لپاره جهاد كيږی دا چې هر څوك راپاځی او وسله راواخلی چې زه جهاد كوم دا خو څه جهاد نشو.
نطاق: تاسو چې پوځ كی پاتی وی نو تاسو ولی داسی وكړه چې جهاد ته موبله مانا او رنګ وركړ؟
ريتا يرد محمود شاه: كله چې روس په افغانستان حمله وكړه او بيا افغانان دلته راغله نو پاكستان ته بله لاره نه وه بايد د افغانانو مرسته يی كړی وای.
ټولي دنيا مغربی ملكونو او اسلامی ملكونو ددی خلاف راوپا څيدل او بيا دلته د پاكستان حكومت هم د دی اعلان وكړ چې دا د پاكستان دنده ده چې جهاد وكړی نو په ښكاره يی د روس د ويری نه كوله ولی دايی ويل چې جهاد كوی يعنی جهاد د رياست په اعلان پيل شو.
او موږته بله لاره نه وه ځكه روس ګرمو او پوته د ځان رسولو كوښښ كاوه او د پاكستان مستقبل په خطره كی و.
نطاق: دلته په پوځ كی هم د جهاد فی سبيل الله نعره وهل كيږی نو دا څنګه خبره ده تاسو ولی هر څه ته د جهاد رنګ وركوی؟
ريتارډ محمود شاه: كله چې جګړه د غير مسلم په ضدوی نو بيا هغه ته موږ جهاد وايو او بيا دا د جهاد كلمه د پوځيانو روحيه هم بيا وړی كوی كله چې روس راغلی ړ نو هغه اسلامی نړی هم غندلی ړ او د هغوی په ضد يی جګړه جهاد ګڼله خو كله چې روس مات شو نو بيا جهاد ختم شو.
نطاق: جهاد خو بايد د رياست د مشرله لوری په ښكاره اعلان شی نو ضاالحق ولی دا كارونه كړ او په پټه يی د جهاد خبره كوله؟
محمود شاه: موږ هغه وخت د روس توان نه درلود دا چې په پټه مو د جهاد اعلان كړی ړ دا هم لويه خبره وه ځكه موږ پوهيدلو چې افغانان دا جهاد ګټی او همداسی وشول. نوموږ نشوكولی د روس په څير ديوه لوی طاقت علنی مخالفت او جګړه وكولی شو.
نطاق: داكتر سيد عالم وايی د افغان جهاد جهادنه ړ دا د روس او امريكی جګړه وه ستاسو جماعت اسلامی هغه جهاد ګڼی اوس چې اسامه او ملاعمر څه كوي او يا وزيرستان كی څه كيږی آيا دا جهاد دی كنه؟
مولانا عطاالرحمن: د جهاد اعلان بايد اسلامی رياست وكړی چې چيري اسلامی رياست نه وی نو بيا امت مسلمه، اولی الامر چې هغه علمای كرام دی هغه بايد د جهاد اعلان وكړی. نو اوس په اسلامی نړی كی جيد علما شته ( او ،آی ،سی ) شته هغوی دافغان جهاد، جهاد وباله دا چې پاكستان ولی دی جهاد ته ورګډشو د پاكستان دا ذمه واری وه چې د يوه اسلامی هېواد په توګه يی بايد امداد كړی وای اسامه او نورهم د دی جهاد لپاره راغلی وه او مقصد يی جهاد ړ.
په افغانستان باندی اول روس حمله وكړه جهاد پيل شو اوس امريكه راغلی او د ملاعمر اسلامی رياست يی ړنګ كړ او ظلم يی وكړ او د اسامه ګرفتاری يی بيله كومه ثبوته غوښته خو اسامه د افغانستان د اسلامی رياست يو شهری ړ هغه ملا عمر څنګه بيله ثبوته امريكی ته حواله كړی وای هغه چې د روس په ضد جهاد ړ نو دا هم د امريكی په ضديو جهاد دی چې روان دی.
نطاق: آيا اسامه چې اوس څه كوی دا جهاد دی؟
مولانا عطاالرحمن: بالكل جهاد دی.
نطاق: نو چې بيا جهاد دی په موږ يی هم حق شته چې بايد مرسته يی وكړو؟ ځكه تاسو وايی چې اسامه او ملاعمر جهاد كوی؟
عطاالرحمن: زما خبره په اشخاصونه ده زه وايم كوم ظلم او تعرض چې روس په افغانستان كړی اوس دا ده امريكه راغلی ده او پوځونه يی په افغانستان كی دی او هر څه اختيار له دوی سره دی او قبضه يی كړيده او كه كرزی دی نو بيادی كرزی ته واك وركړی او اتحادی پوځيان دی و وځی او كنه نو دوی خو په افغانستان قضيه كړی او ظلم يی كړی نو بيا په هغه صورت كی خو داكتر صاحب هم وويل او زما هم اتفاق دی چې بيا د ظلم په وړاندی خو جهاد فرض دی.
داكتر سيد عالم: موږ هيڅكله د افغان جهاد ته د روس او امريكی جګړه او يا جهاد نه دی ويلی بلكه زموږ پښتونخوا پارتی دا د افغان او پنجانی د جګړی په نوم بولی هغه وخت خو
( او آی سی )او اسلامی هېوادونو د روس حمله په افغانستان كی غندلی وه، خو اوس ټوله دنيا كه (او آی سی) او يهود، هندو، هر څوك چې دی د كرزی د حكومت ملاتړ كوی او د بن پريكړی منی او تاييد يی كوی. د افغانستان په تاريخ كی د احمد شاه بابا نه نيولی بيا تر ظاهر شاه پوری ټوله دنيا داسی افغانستان ترشا نه ده دريدلی لكه نن چې ولاړه ده خو موږ بيا هغه ته د امريكی د تعرض او ظلم نوم وركوو، يواځی دا پاكستان دی چې د افغانستان ترقی او خوشحالی نه غواړی هلته يوازی امريكه نه ده. ناټو قواوی شته يورپی ملكونه راغلی او د افغانستان د جوړونی او امنيت كارونه پرمخ بيايی.
دا هر څه د پاكستان مداخلی دی كله چې مجاهدين كامياب شول نو پاكستان هغه ونه منل او طالبان يی را پاڅول او افغانستان يی خپله پنځمه صوبه جوړول، اوس چې په وزيرستان او باجوړ كی دا د جهاد نعره كيږی چې موږ به په افغانستان كی اسلامی نظام راولو نوزه وايم چې دا اسلام ولی په پاكستان كی نه راولی دا ټولی څرګندی مداخلی دی.
مولاناعطاالرحمن: د داكتر سيد عالم د خبری په حواله دومره وايم چې د كرزی حكومت خو د عوامو حكومت نه دی هغه امريكی د ګارډنه بغير چيرته ګرځيدلی نشی.
د طالبانو حكومت هغه د پښتون او مسلمان حكومت و چې طالبان به آزاد بی له ويری ګرځيدل او چا ورته څه نه ويل.
نطاق: تاسو ولی پاكستان كی جهاد نه كوی چې افغانستان كی جهاد كوی؟
مولانا عطاالرحمن: د جهاد بيل ډولونه دی په پاكستان كی موږ د دعوت او نورو په طريقه جهاد كوو خو كه په پاكستان باندی د نورو ملكونو لكه امريكی، روس يا بل چا حمله او تعرض وشو نو بيا به موږ هم دلته ټوپك را اخلو او جهاد به كوو. افغانستان كی مخكی روس راغلی ړ او اوس امريكه راغلی او دوی هغه دی په ټوپك جهاد كوی.
داكتر سيد عالم: زه يولنډ څه ويل غواړم ووايم ګوری مشرف يولوی جنرال ړ له الوتكی نه راكوز شو او په اقتدار كيناست خو حامد كرزی يو عام افغان ړ او ځينی ملګری يی زخميان هم شول او د ملك رييس شو. دلته يو جعلی ريفرينډم وشو هلته په با قاعده توګه پارلمان جوړ شو. دلته آئین او قانون مات شو خو هلته قانون جوړ شو دلته په ژبه با بندی ده او هلته ټولی ژبی رسمی شوی.
نو بيا څنګه موږ دا خبره كوو چې هلته د عوامو حكومت نشته كه د امريكی خبره وی امريكاييان خو دلته په دال بندين او نورو اډوكی هم شته. مانه د يوه پشتون او افغان په توګه دا په ځای ښكاری چې داوسني افغان حكومت تاييد وكړم.