میرویس جلالزی
د افغانستان د اقتصادي چارو کارپوهانو مرکزي بانک چې د پولي سیاست د برابرولو مسولیت لري افغانانو او نړیوالو ته د غلطو ارقامو په ورکولو تورن کړ.
په دې ورستیو کې یو شمیر رسنیو د مرکزي بانک د ریس عبدالقدیرفطرت څخه په حواله خبر ورکړی وو چې سږ کال په افغانستان کې د سړي سر کلنی عاید ۴۸۶ امریکايي ډالرته لوړ شوی چې د تیر کال په پرتله د هر سړي لپاره ۸۰ ډالره لوړ والی ښيي.
د اقتصادي چارو تحلیلګر پوهیالي دانش باتور بینوا ویب پاڼي ته وویل چې تر اوسه پوري د افغانستان د وګړو دقیق شمیر ندی معلوم نو په داسي حال کې چې د افغانستان د وګړو احصایه نه وي موجوده څرنګه کولای شو چې سړي سری کلنی عاید معین کړو .
د اقتصادي فنونو له مخې سړي سری کلنی عاید هغه مهال تر لاسه کیږي چې د یوه هیواد د ټولو ناخلصو کلنیو کورنیو عوایدو GDP مجموعه د هیواد د ټولو وګړو په مجموعې وویشو.
د ښاغلي باتور پر وینا چې ښایې په جې ډي پي کې زیاتوالی راغلی وي خو دغه زیاتوالی د هغو یو شمیر محدودو کسانو په اقتصادي حالت کې دی چې د کمپنیو، قرادادونو، سوداګریزو مارکیټونو او لوړو حکومتي څوکیو خاوندان دي.
د افغانستان د مرکزي بانک د ریس ښاغلي فطرت پر وینا د سړي سر عاید په برخه کې ۸۰ ډالره زیاتوالی دا ښیي چې د هیواد اقتصادي حا لت په سم لوري روان دی.
مرکزي بانک وایې له افغانستان سره د نړیوالي ټولني ملیونونو ډالرو مرستې، د بانکونو زیاتوالی، د کرهنیو عایداتو زیاتوالی او له بهر څخه دغه هیواد ته د پیسو راتګ د دغې ودې اصلي عاملونه دي.
فطرت تمه وښوده چې که حالت همداسي روانه وي نو راتلونکی کال به هم اقتصادي پرمختګ روان وي.
د مرکزي بانک چارواکي په داسي حال کې د کلني سړي سر عوایدو د لوړیدو خبر ورکړي چې تیره اونۍ نړیوالو موسسو خبر ورکړ چې د افغانستان نیمایي وګړي د فقر تر کرښې لاندي ژوند کوي.
د فقر کرښه په هر هیواد کې د اقتصادي حالت او سړي سر کورنیو عوایدو ته په کتو سره ټاکل کیږي.
په افغانستان کې هغه کورنۍ چې عواید یې په ورځ کې تر یوه ډالر لږ وي د فقر تر کرښي لاندي ژوند کوي خو په امریکې کې بیا هغه کورنۍ چې عواید ېې په ورځ کې تر ۷۰ ډالرو ټیټ وي فقیر ګڼل کیږي.
