دخپریدو نیټه : 2012-03-06 مخپرونکئ : 039 - دبېنوا اداره - کابل
دلته لږ زموږ اور بل دی - ګزارش
افضل ټکور
دلندن فرهنګی یارانودمیاشتینیو ادبی غونډو په لړ کی داځل دمارچ پر دوهمه داستاد داود جنبش په کوربه توب جوړه کړه.غونډه دپښتو ژبی د ښه لیکوال او کیسه لیکونکی اکبرکرګر وروستی ناول د(غویی هډوکی)په اړه بحث ته وقف شوی وه:
ایمل پسرلی وویل:دغویی هډوکی ناول ګومان کوم يوی اوږدی کیسی ته ورته دی،کوم څه چی زما په کی خوښ شول هغه دزندان ځنی تصویرونه دی خو کاشکی چی ځنی برخی یی اوږدی شوی وای، که ما چیرته دغسی یو اثر لیکلی نو ما به دځان کیسو سره دیوه بل زندانی کیسی هم ملګری کړی وای،زما په نظرپه معاصرو تاریخی پیښو باندی لیکل یو څه مشکل کار دی.په اوسنی وخت کی که څوک دغسی پیښی په ناول کی کی بیانوی نو له سمبولونو نه به کار اخلی،او دسمبولونو کارول په ناول کی مشکل دی ځکه چی سمبولونه پرله پسی والی غواړی په دی ډول چی که لیکوال ځنی پيښی سمبو لیک بیان کړی اوځنی پیښی سمبولیک نه وی نو بیا لوستونکی ته تشویش پیدا کیږی.
ښاغلی کامه وال وویل:زه ښاغلی کرګر له ډیرو کلونو راهیسی پیژنم هغه ډیر یو وتلی لیکوال دی زما په نظر که کرګر صاحب دغه ډول لیکنو ته دوام ورکړی نو دډیرو لوستونکو پوښتنی به ځواب شی،خو ښاغلی ایمل پسرلی بیا وویل چی:یوداستان دی او یوادبی رپوټ دادواړه ډیر فرق لری ځکه په داستان کی لیکوال یوه مشخصه زمانه بیانوی اوراپورتر يوه پيښه،ښاغلی نظری وویل دکرګرصاحب دناول انعکاس زموږ په ټولنه کی شاید ځنی پوښتنی راپیدا کړی وی او هغه په دی چی ځنی لوستونکی به فکر کوی چی ناول دلیکوال دسیاسی اغیز لاندی لیکلی شوی دی.ښاغلی سعادت صافی وویل لیکوال باید کوشش وکړی چی لوستونکی ته دخپلی ټولنی یو سم تصویر وړاندی کړی ما دکرګر صاحب ناول نه دی لوستلی نو ځکه په دی اړه څه نه شم ویلی.دغونډی بل وینا وال ښه کیسه لیکونکی وکیل سوله مل شینواری ووهغه وویل:ما دښاغلی کرګر صاحب ناول څو څوځله لوستلی اوهر ځل می په نوی مسایل اونوی ټکی په کی موندلی دی دناول هغه برخی چی په لومړی ځل می خوښ شوی وو په دوهم ځل می خوښ نه شول اوهغه څه چی په دوهم ځل لوستلو کی می ډیر خوښ شول په دریم ځل هغسی نه وو.په ناول کی په مجموع کی چی څه شی ډیر مهم دی هغه دروایت بڼه ده په دغه داستان کی چی زما خوښ شول هغه دروایت بڼه او سمبولونه دی.ځنو برخو کی یی حیرانوونکی او بوږنونکی پيښی بیان شوی دی ځنی ځنی مکالمی ښی او طنز ورسره ملګری دی، په ناول کی سمبولونه ډیر کارول شوی دی ځنی سمبولونه زما خوښ نه شول لکه میلمستون،سپینی جامی،زما په نظرمیلمه ستون معمولا دراحت ځای وی خو دلته برعکس دزندان مفهوم افاده کوی خو ښاغلی ایمل پسرلی وویل:دلته میلمستون سمبول هم نه دی بلکه هغه یو تمثیل دی ،خو سوله مل صیب وویل بل کوم سمبول چی زما ډیر خوښ نه شوو هغه سپین کالی دی زما په نظر سپین کالی کاریدلی او سولیدلی سمبول دی زما په نظر سپین کالی سمبول موزون نه دی نثر یی لږ پاشلی او مترددی جملی په کی زیاتی دی او ځنی جملی بی ضرورته راغلی دی،بل کوم ټکی چی زما خوښ نه شو هغه په داستان کی دراوی طرف واقع کیدل دی چی دا ښه نه دی،خوکوم څه چی زما ډیرخوښ شول هغه تیروپیښو ته د لیکوال تلل دی چی دا دلیکوال کمال هم دی په مجموع کی د(غویی هډوکی) ښه اثر دی یوی نوی او تازه پیښی ته په کی ځای ورکړل شوی دی.
دغونډی بل برخه وال ښاغلی سیال شینواری وو هغه وویل:ما چی د(غویی هډوکی)ناول ولوسته نو ډیر می خوښ شو زما په نظرپه ناول کی هغه برخه چی ده خپله بیان کړی ښه به داوو چی دبل چا له خولی بیان شوی وای ،بل ټکی دا چی که ناول لږ اوږد شوی وای نو ښه به وو،له ځینو خلکو سره چی کومی پوښتنی دی هغه ما هم اوریدلی دی خو زه فکر کوم چی دا دومره لوی پرابلم نه دی،ښاغلی ولی عبدالله وویل:ما ناول لوستی دی له ناول نه می دناول په اړه ډیر څه اوریدلی دی په سریزه کی یو ډیرمهم ټکی بیان شوی هلته لولوچی زموږ په ټولنه کی تر ډیره په اخلاقی مسایلو تماس نه نیول کیږی په ناول کی غایه او هدف برعکس راغلی دی لکه دده ماشوم مریض دی هغه ته دغویی دهډوکی شوروا په کارده راوی غواړی چی دغویی هډوکی راوړی زندان ته وړل کیږی.زما په فکر مهم ټکی دادی چی ډیر پارونکی لیکل شوی دی او دا یی ښیګڼه ده،زه تر ډیره له سوله مل صاحب سره هم نظره یم ځنی تکرار دناول ځنی برخی زیانمنی کړی دی.زما وړاندیزلیکوال ته دادی چی لیکوال باید لوستونکی ته خپل هدف وړاندی کړی،
دغونډی بل ویناوال استاد داود جنبش وو هغه وویل:ما کتاب په لومړی سر کی لوستی دی زما ډیر خوښ شو موږ په ادبیاتو کی دغه ډول اثار ډیر کم لرویو ښه ناول دی زما په نظر دده ځانګړتیا په دی کی ده لکه څنګه چی تولستوی په خپل ناول کی سوله او جګړه کی پیښی بیانوی دتولستوی په ناول کی سوله او جګړه اودلته تاریخ او داستان بیان شوی دی په پښتو ادبیاتو کی داډول لیکنی کمی لروچی هم په کی تاریخی او هم داستانی پیښی په کی بیان شی،زما په نظر دغویی کلیمه دانتقاد وړ نه ده که ده هم نو راځی چی داومنو ځنی پیښی تکرار شوی دی دلیکوال منظور دادی چی یو دوران وښیی ،یو څه چی زما له نظره ښه نه ایسی هغه دناول ژبنی اړخ دی چی پر هغه ځنی خبری کیدای شی،
دغونډی دپای ویناوال افضل ټکور وو هغه وویل:ما هم دښاغلی کرګرناول د(غویی هډوکی) لوستی دی ډیر زیات می خوښ شوی دی خو په ځینو برخو کی جملی پری شوی ښکاری چی دا ممکن یا طباعتی غلطی وی او یا دلیکوال خو په هر صورت دغه اثر زموږ په ادبیاتو کی یوه ښه زیاتونه ده او په خپل ذات کی دالومړنی ناول دی چی یومشخصه زمانه او یوځانګړی وخت په کی بیان شوی دی زه لیکوال ته مبارکی وایم،
دغونډی په پای کی ښاغلی اکبر کرګر وویل زه له ټولو دوستانو نه مننه کوم چی زما پر ناول یی خبری وکړلی یو امریکایی لیکوال دی چی ویلیم جیمز نومیږی هغه وایی:یو ناول په زرګونه کړکی لری نو هر لوستونکی کولای شی له یوی کړکی سر ور دننه کړی.
غونډه دکامه وال صاحب دڅو غزلو په لوستلو سره پای ته ورسیده