څو سياسي خبري او دافغانستان رغونه ( ٣٨ مه برخه )

ګوند

کوم ګوند چې جوړ شي په غــــــــدارۍ کې

او  را  اوچت  شــي  په  مــــــردارۍ کې

هغه  کـــوی  شي  چـــې  وطن  کـــېږدي

د  چا  لــــپاره  په   جـــــــــــــــــــوارۍ  کې

                                                                «    له سپرغکې څخه» 

ګوند یو ډله ییز جوړښت دی چې یوه ډله د یوه اند او د یوه سیاسي نظر خاوندان د سیاسي هدفونو لپاره پکې راټولیږي . څوک چې غواړي سیاسي ګوند جوړ کړي د  داخلي نظم او ډسپلین  د ټېنګښت لپاره یوه اساسنامه جوړوي؛ دغه لاسوند هغه مهال د اعتبار وړ دی چې د ګوند د لوړ مقام یانې کنګرې او یا د ورته ګوندي مقام له خوا ومنل شي . همدارنګه یو بل لاسوند د کړنلارې په نوم جوړ او تصویب وي چې دغه لاسوند د ګوند اندونه او غوښتنې په سیاسي، اقتصادي، فرهنګي، ټولنیزو او نورو چارو کې په ډاګه کوي چې ګوند ددغو هدفونو تر سره کولو لپاره په خپله ټولنه کې هڅې او هاند کوي . هرڅومره چې د ګوند کړنلاره د ټولنې په رښتیني اوعمومي ‌ذهنیت پېژندلواود هیواد د مالي، تخنیکي او علمي امکاناتو اوکچې پر بنسټ ولاړه وي په هماغه اندازه په عملي ډګر کې پلي کیدای شي، د جلب و جذب او رایې ورکوونکو د پام او منلو وړګرځي . څه شی چې د ګوند لپاره ډیر اړین دي باید له خلکو سره داسې ژمنې وکړي او داسې شعارونه راوباسي چې سر ته رسول یې ممکن وي او کنه د هرې ورځې په تېریدو سره یې خپل سیاسي او ټولنیز اعتبار کمیږي . داځکه وایې چې ویل اسان او عمل ګران دي .

د هرګوندڅرنګوالی له اساسنامې، کړنلارې اوعملي کړو وړوڅخه پېژندل کیږي . که چیرې د یوه ګوند اساسنامه او کړنلاره د ولسواکۍ، د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې، د ملي ګټو، قانون ته په درناوي او د سوله ییزو لارو چارو په ارزښتمن بنسټ ولاړه وي او د ګوند غړي په عملي ډول په خپلو ورځنیو کارونو کې دغه لوړ او وړ ارزښتونه په پام کې ونیسي، کیدای شي ووایو چې دا یو ملي، دموکراتیک او مترقي ګونددی اوکنه نه شي کیدای چې دغه ستاینې ورپورې وتپل شي. ډیرګوندونه هڅه کوي  دځان لپاره د ورځې له غوښتنوسره سم نوم غوره کړي خو په دې هکله زیات بې پروا دي چې دخلکو د غوښتنو اودخپل ګوند له نوم سره سم عمل وکړي. همداډول تاریخي تجربوداخبره په زبات رسولي ده چې د ایدیالوژیکو ګوندونو پایله همیشه په ظلم،غوسه اوبربادۍ پای ته رسیدلي ده .کوموګوندونو چې د ژوند وړتیا تر لاسه کړي ده هغه ګوندونه دي چې په سیاست کې یې دایډیا لوژۍ له منګولوڅخه ځانونه  ژغورلي دي، د ولسواکۍ نظام، د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې او د ځانګړي ازادۍ د ارزښتونو درناوی یې کړی دی ، له خپلې کړنلارې سره یې سم د پرمختګ، پراختیا، ټولنیز عدالت او د قوانینو د ټېنګښت لپاره عملي کارکړی دی . داځکه واک ته رسیدلي ګوندونه دخپل هیواددوزارتونو اونورو دولتي څانګود چارو واک په خپل لاس کې اخلي . د مخالفو ګوندونوغړي هم هلته کارکوي اود واکمن ګوندچارې څارې اوپه غیر قانوني کارونو یې نیوکې کوي . په افغانستان کې دغه ډول سیسټم ته رسیدل وخت غواړي خو داخبره داسې مانا نه لري چې سیاسي ګوندونه دې په دې لاره کې تمرین ونه کړي،کیدای شي چې هرګوند په خپل جوړښت کې د هر وزارت لپاره کمسیون ولري اود امکان تر ټکه د دغو کمسیونونو په سر کې مسلکي کارپوه وټاکل شي ترڅو د واک د لاس ته کولو پرمهال د هغه وزارت چارې په وړ ډول پرمخ بوزي .

هر ګوند چې خپل سازماني کارونه په وړ ډول تر سره کړي ، ښه جوړښت او تکړه لوستي کدرونه ولري، په پوره زغم او نه ستړي کیدونکي توګه کار وکړي او له تېرو تجربوڅخه ګټه  واخلي؛ کولای شي چې خپلې راتلونکي ته هیله مند وي . 

* د روانې لړۍ د ليکوال ښاغلي ميرزاعلم حميدي په غوښتنه په سرليک کي د ( ودانول ) پر ځای ( رغونه ) وليکل شوه  چي په راتلونکي کښي به نوموړې لړۍ د کتاب په بڼه هم تر دې نامه لاندي چاپيږي .