جا د وګرملا

لنډ ه کیسه 

چا به ورته جا د وګر او چا به ورته لوړ ملا وایه . خو مخا مخ یې ورته یواځې ملا صیب ، او یوشمیرسپین ږیرو به ورته د « شیرمحمد » ملا نه ويل .
هغه ډیر عمر د لا هور په ښار کې تیر کړی و او د ملا توب د رسونه یې هم هلته په جوما ت او مد رسو کې لوستلي وو.
هغه د ملا یي او مذ هبي سبقونو تر څنګ د لا هور په ښا ر کې لومړني جا د وګري چلونه هم زده کړي وو.
پوره ملا شوی لا نه و خود وطن اوکلي شوق یې را ولا ړ شواو ځا ن یې خپل کلي ته را ورسا وه . سره د دې چې نیمچه ملا و خو ځا ن یې ستر مولوي مشهور کړی و.
په کلي کې هم د هغه اوس ډ یر قد ر کید و او خلکو ورته په درنه سترګه کتل . هغه به په هره نا سته کې غټې غټې ویشتلې او لا کله کله به یې په جوما ت کې مسلې هم کولې . د جوما ت ملا ا ما م خو یوا ځې د جمې مونځ او دوا(دوعا ) زده وه او دغه دجوما ت اما مت ورته د پلار نیکه نه میرا ثي پا تې و ، نو شیرمحمد ملا ورته ځکه ستر مولوي او لوي عا لم ښکا ريد و .
نورو خلکوبه هم ورته د مولوي په سترګه کتل . هغه به کله کله په خپلو خبروکې پنجا بي او اردو ژبې هم ورګډ ولې او دا به یې نود د ه په لوي علمیت د لا لت کا وه .
د کلي خلک نا لوستي او دې ورته ددې متل په حسا ب چې : « په ړند وکې یو سترګی با چا وي » ستر پوه ما لومید و.
ملا صیب ورو ورو خپل د مدا ریتوب چلونه هم کله کله خلکوته ښکا ره کول او په هر ګوډ اوچنه کې به د ملا صیب د علمیت خبرې کید لې . ویل کید ل به چې ملا صیب د خا ورو نه پیسې جوړوي . هغه د څا د ر په پلو کې خا وره واچوي او چې د م پې ووایي نوروپئ ترې جوړې شي .
د خلکو په مینځ کې د اسې اوا زې هم وې چې :
که په کند و یا ګوډي کې یې غنم جوار خلا ص شي نوپه خپل سیر (سحر) او د مونویې بیرته ډ کوي ، ځکه خو خواره ورځ نه لري .
دخلکو په مینځ کې داهم ویل کید ل چې ملا صیب کله کله چاته په قا رشي نو په خپل سیر یې لیوني کوي او بیا هغوی ا پلتې ولي ، چټیات وایي اونوروته کنځلې کوي .
وایي چې یوه ورځ خپل سخر (خسر) ته په غوسه شوی و او په هغه یې د ا سې جا دو کړی و چې د شپې له کوره بربنډ ( لوڅ ) راوتلی و . دا ورپسې هم ویل کید ل چې بیا هغه ټوله شپه په ډ یرانونو اوپټو کې د اسې ګرد ګرد تا وید وچې ته به وایې ګډ یږي . سخر یې هم لکه چې دا خبرې د یو چا سره تا یید کړې وې او د ملا صیب د جا دو ګرۍ کاروا یانې یې ستا یلې وې .
ملا صیب چې به چا ته د م تا ویز (تعویذ) وکړ نو د هغې شوکرانه (شکرانه) خوبه یې خا مخا ورکوله اولا په هر فصل کې به یو شمیر ښځو د خپلو مړونواو کورنیو نه پټې غلې د انې هم کورته ور وړلې .
ملا صیب خو به په ښکا ره د دهقا ن د درمند ه په ورځ دنورو غریبا نانو ، ملا یا نو ،طا لبا نو اونورو لپه ګرو سره هم یو ځا ی د د رمند تلي ( د درمند ډ ګر) ته ورتلو اوخپله برخه « لپه » به یې ترې راوړله . د هغه کره خو ځکه د کال تر اخیره د غلو دا نو کمی نه لید ل کید و .
اوس اوس د ملا صیب یوه لور او پینځه زامن وو چې له د غو پینځونه یې څلور د دولت په څارګرۍ ( استخباراتو ) کې وو او په خپله یې هم د دغې مؤسیسې سره د زړه له کومي مرسته کوله .
ملا یو بل کما ل هم لا ره او هغه دا چې : هغه ناروغا ن چې د مرګ پولې ته به رسید لي وواو ځلقد ن (ځنکد ن) به یې و ، نود ه به په د م ـ جاد و زر وژل چې د ځلقد ن سختئ پې ا سا نې شي .
ښه مې په یا د دي چې یوه ورځ زموږ په چم کې یوه میر منه نا جوړه وه او د ا سې حالت ته رسید لې وه چې خوله یې ګیپ ( کوما ـ بې هوښه ) شوی وه .
هغه د ځا ن سره پیکر( فکر ) وکړ چې دا ښځه بیله هغې هم اوس د ځلقد ن حا لت ته رسیدلې ده ، نوخلکوته یې وویل او په تیره تیره د میرمنې کورنۍ یې راضي کړه چې نور به پې د ا سې د م د وا چوف کړو چې ځا ن حق ته وسپا ري او په مخه یې رڼا شي . هغه وویل چې ډ یره سخته د ه پې ، با ید چې د تل د پا ره یې سترګې پټې شي او له درد ونونه خلا صه شي . په یوه ډ اډ من اواز یې وویل :
که ستا سو اجا زه وي زه به یې رسخت کړ م !
کورنۍ یې هم موافقه وکړه او دهغوی له هوکړې نه وروسته ملا د مو لوته کینا ستو . ډ یر وخت یې په د م ـ د وا او جا د و ګرۍ با ند ې تیر کړو او ځینې ځینې پنجا بي منترې یې هم وویلې ، خونا روغه میرمنې لا هما غسې ځګیروي کول . د ه خو خپل ځا ن ښه ډ اډ من وښود واو وي ویل چې بس لږ سا ت وروسته به سا ورکړي اوځا ن به حق ته وسپاري .
مخکې هم څو څو وارې ملا صیب د غسې مریضا نوته په کټ کینا ستلی او ویلي دي چې ډ یره سخته وه پې نو د حق په لور مې ورواستا وه .د هغه مسخد (موخه) د ا وچې ځلقد ن مې ورله اسا ن کړ او ژر مې رسخت کړ .
په دې ناروغه میرمن یې هم یقین را غلې وچې لږ سا ت نیم پس به یې سا وخیژي .
د هغه خو با ور راغلی وچې میر منه به ډ یره زر مړه شي ، نو ځکه یې ورله د کورنۍ نه د هغې د مرګ د د وعا د لوستلواجا زه ا خیستلې وه ، خو میرمنې د رې شپې او درې ورځې ځلکد ن وکړ او لا ژوند ۍ وه .
د رې ورځې وروسته چې هغه وفا ت شوه او خلک یې اوزر ( فاتحې ) ته را تلل نو ملا هم د مړي کورته راغي ، خوهغه هیڅ ونه ویل چې ولې یې « د م » تا ثیر ونه کړچې میرمنه یې د د ې د ونیا د عذا ب نه خلا صه کړې وای . * * * * * یوه ورځ زه د خپلو خپلوانو کلا ته ور روان وم . د کلا د دروازې د سویلي برخې د د یوا ل پیتا وي ته ملا صیب ولاړ و او داسې ما لومید و چې څوک یې په کار دي . زه چې یې ولید م نوډ یر زر زما په لور را روان شو او لږ خوشاله راته هم مالوم شو . له ستړي مشي نه وروسته یې راته وویل چې : یود وه میلټه به د ې پیتا وي ته کینو ! زه هم ورسره روا ن شوم او چې کینا ستو نوملا راته په ډ یر ما ت وزر سره خبره پیل کړه :
کړل یې ( ویل یې ) :

جما ل خا نه زویه !
د لته د ې ستا سو د خپلوا نو په اوجره ( حجره ــ بیټک ) کې د حکمرا ن صا حب ( اوس د حکمران په چوکۍ والي نا ست وي ) زوي چې د خوشا ل خا ن د لیسې زده کوونکی دی او څو تنه نور ستا سو د کابل زده کوونکي نا ست د ي او زه یې ټینګ را نیولی یم ، راته وا یي چې : ملا صاحبه ته خو د نجوم ، غیبو ویلو او د پټو راز ونو د کشفولو په علم کې ډ یر مخته تللی یې ، هرڅه ما لومولی او اټکل یې کولای شې . نومونږ غواړو چې ستا د علمیت نښې نښا نې په خپلوسترګو ووینو . د ده په مخ کې یې ورته د علمیت کلمه استعما لوله که نه نوپه غیا ب کې یې ورته جا دوګر(سیرګر) ملا وایه .
دغه زده کوونکي ورته ویلي ووچې : موږ به د لته په میز د اورلګیت ( اور د بلي) څو دانې تیلي ( پلتې ) یود بل د پا سه کیږ د و او ته بهر ووځه . مونږه به یوه تیلي ته ګوته وروړو اوته یې بیا موږ ته ووایه چې کوم یوه ته مو لا س وروړی دی .
د حکمران صا حب زوي او د کور خا وند زده کوونکي دا خبره مخکې هم اورید لې وه چې لوړ ملا (جادوګرملا ) هغه تیلی ما لومولی شي چې چا د ده په غیا ب کې ګوتې وروړې وي او انتخا ب کړی یې وي .
اوس د وی هم ځکه غوښتل چې په خپله یې وګوري اود ملا کما ل ما لوم کا ندي .
جما ل خان : بس نوڅه سر به دې خوږوم ، په پای کې ملا صیب راته په ایړه خوله سوا ل وکړ چې :
زویه څه وکړو اوس مې د حکمرا ن صاحب زوي نه پریږ دي .
اوس به نو د خیره سره ته د ا سې وکړې چې د وی هر تیلي ته لاس وروړو نو ته به هم هغه ځا ی ته چې زه یې درښیم لا س وروړې . زه به پوه شم چې د وی کوم تیلي ته ګوتې ور وړې د ي .
که له ټولو نه پا س تیلی و ، ته به سرته لا س وروړې !
که د ویم و نو تندي ته به لا س ور وړې !
که دریم و سترګو ته اوکه څلورم وپوزې (پزې) اوکه پینځم و نو خولې ته به لا س وروړې ! هغوی ټول پینځه تيلي یو د بل د پا سه ږد ي .

ملا صیب راته دا هم وویل : ګوره بچوچې دا خبره چا ته ونه کړې !
* * * * * زه مخکې ننوتلم او ملا زما نه وروسته د اوجرې دروازې ته را نیژ دې شو . هلکا نوته یې غږ (ږغ) وکړچې تا سو اوس پینځه تیلي یو په بل کیږدئ او یوتن یوه ګوته وروړئ !
زما منتر ښه پوخ شوی دي چې کله تاسو تیلي ته ګوته وروړئ نوزه به بیا کوټې ته د رننوځم . ملا صیب په همد ې با نه بارته راوتلی وچې : با ید لږ یې پریږدئ چې خپل منتر پو خ کړي .
په دې وخت کې د حکمران صیب زوي ، څلورم تیلي ته ګوته وروړله ، خو ملا ته دا ځا ی نه ښکاره کید و. بیا ورته هغه غږ وکړ چې اوس را ننوځه !
ملا صیب چې څنګه را ننوتو نو د ځا ن سره بوڼید و بنګید واولاتر اوسه یې په خپلو منترو منتر و شوخند و نه و هل .
چې ماته یې څنګه را وکتل نو ما پوزې ته لا س وروړو او ملا صیب هم د ټکه څلورم تیلی را کش کړو . هغوی ټول حیران شول او با ور یې راغی چې ملا صیب خو رشتیا نجمي او یو جا د و ګر ملا دی . د هرڅه اټکل کولا ی شي اوپه هر څه په غیابو کې پوهیږي . په د ې ګړۍ کې د ملا صیب « قره » نوره هم جګه شوه ، خو ما لا تر ننه پورې چا ته نه وو ویلي . دا مې اول ځل دی چې پس له پنځو سو ـ دوه پنځوسو کا لو نه د ملا صیب خبره رسوا کوم اوخلکوته یې ښکاره کوم . ما هم هغه د بهرنیا نو د پټو ارشیپونو په څیر کار وکړچې په هرو پنځوسو یا سلو کا لوکې بهرته را ایستل کیږي او پټې پټې خبرې په کې افشأ کیږي . په دې مې هم اوس سر پوره پوره خلا ص دی چې ملا صیب څنګه غیب ویل کوي او څنګه په ولسي او عوا موخلکو خپل « ســـا م » پریبا سي . « پا ی »