د چنګاښ ٧ مه ١٣٨٤
د جاپان او فرانسې تر منځ څلور کلنه هغه لانجه چې کوم هيواد به په بشپړه توګه د يو ډول نوو هستوي بټيو لپاره ځاي ورکوي، فرانسې ګټلی ده.
په مسکو کې د شپږو هيوادونو په يوه غونډه کې پرېکړه وشوه چې دغه تجربوي حرارتي بټۍ چې د لمر انرژۍ ته ورته انرژي به توليدوي ، د فرانسې د مارسل د کډراش په سيمه کې جوړه شي. په دې خبره د فرانسې ولسمشر شيراک ډېره خوښي څرګنده کړي.
په غونډه کې جاپان ، امريکا او جنوبي کوريا هڅه کوله چې دغه تجربوي بټۍ چې د آي ټي ايي آر په نوم ياديږي، د جاپان په شمال کې جوړه شي.
فرانسه به د دغې پروژې له پلوه تر سلو زرو پورې خپلو کسانو ته کارونه برابروي. په دې پروژې به نږدې ١٣ مليارده ډالره لګيږي چې دا ډېري زياتې پيسي دي. خو که د تيلو نړيوال لګښت ته چې په کال کې ٧٥ مليارده ډالرو ته رسيږي ، وکتل شي نو دا د هغې په پرتله ډېري لږي دي. که چيري دا پروژه بريالۍ راوخيږي نو نړۍ به د تيلو د تړاو نه تر ډېره حده آزاده شي.
ساينس پوهان د اوږدې مودې راهيسي په دې لټه کې و چې داسې هستوي برېښنا توليد کړي چې له هغې څخه چاپيريال ته زيان ونه رسيږي. اوس د دغو تجربوي هستوي بټيو په ازمويولو سره يو ګام خپل هدف ته ور لنډ شوي دي.
د دغو بټيو کار به د روان کال په وروستيو کې پيل او لس کاله به دوام لري. د اروپاي ټولنې د ساينس او ريسرچ د څانګې مشر جينيس فوتونيک وايي : دا د ساينس لپاره يوه ستره ورځ ده.
