استرداد اشياي باستاني افغانستان نشانه كمال حسن نيت دو كشور است
[اينجا مصاحبه ايست از وزير اطلاعات و كلتور كه ادعا دارد اثار تاريخي افغانستان
فعلاً هم به خطر مواجه است، ببينيم كه وزير در محدوده خود چه كرده او چه
افتخاراتيكه را كمايي كرده؟، بعداً مقاله هاى ديگري هم ميخوانيد كه كار اين وزارت
را به ما نشان ميدهد.]
افغانستان كه در پي سقوط طالبان و روي كار آمدن دولت حامد كرزي دوران بازسازي خود
را مي‌گذراند، همچنان با مشكلاتي مثل قاچاق اشياي عتيقه و حفظ آثار به جا مانده از
گذشته خود دست و پنجه نرم مي‌كند. تا آنجا كه به حفظ و احياي ميراث فرهنگي
افغانستان مربوط مي‌شود، اساس كار چنانكه دكتر سيد مخدوم رهين وزير فرهنگ و اطلاعات
افغانستان مي‌گويد، �مهم اين است كه در مرحله اول آنچه را كه مانده است حفظ كنيم و
بعد به فكر دوباره‌سازي و از اين جور مسايل باشيم.�
برخي خبرها حاكي از آن است كه قاچاق اشياي قديمي با سرعتي پرشتاب‌تر از گذشته پي‌گرفته
مي‌شود. روزي نيست كه سر و كله نشانه‌هاي فرهنگ كهن افغانستان در مغازه‌هاي عتيقه‌فروشي
لندن و نيويورك پيدا نشود.
در همين حال حفاري‌هاي غير مجاز نيز در افغانستان ادامه دارد و گاهي در اين فرايند
قاچاق‌چيان مواد مخدر دست قاچاق‌چيان آثار عتيقه را مي‌فشارند.
روز پنج‌شنبه هياتي از افغانستان با حضور حامد كرزي رئيس جمهور و دكتر عبدالله
عبدالله وزير امور خارجه افغانستان در مجموعه فرهنگي تاريخي نياوران گرد آمدند تا
298 شي باستاني كه به صورت غير مجاز وارد خاك ايران شده بود را از سيد محمد بهشتي
رئيس سازمان ميراث فرهنگي كشورمان تحويل بگيرند.
دكتر رهين كه به همراه كرزي در مجموعه فرهنگي تاريخي نياوران حاضر بود، در فرصتي
كوتاه به سؤالات ميراث خبر پاسخ داد كه در پي ميخوانيد:
298 شي تاريخي افغانستان را از ايران تحويل گرفته‌ايد، در اين خصوص چه نظري داريد؟
به عنوان وزير فرهنگ و اطلاعات افغانستان مي‌توانم بگويم كه اين اتفاق از اهميت فوق‌العاده‌اي
برخوردار است و نشانه كمال حسن نيت حكومت و ملت مسلمان ايران و حكومت و ملت مسلمان
افغانستان (افغان) است.
مسجمه‌هاي باميان بودا توسط طالبان نابود شد. اما بقايايي از اين مجسمه‌ها هنوز
برجا مانده است. در همين حال بحث‌هاي گوناگوني هم پيرامون اين مسئله وجود دارد و
مشخص نيست دولت افغانستان براي اين مجسمه‌ها چه تصميمي گرفته است. سرنوشت اين مجسمه‌ها
چه خواهد شد؟
در صدد حفظ بقايا هستيم. چرا كه همين بقايا نيز در حال انهدام هستند. در همين حال
در كنار مجسمه‌هاي غول‌پيكر بودا مغاره‌هايي وجود دارد كه نشانه‌هايي از
ارزشمندترين آثار هنري باستان را در خود جا داده است. اما بسياري از اين مغاره‌ها
نيز نابود شده است و ما بايد سعي كنيم بازمانده آن‌ها را نيز نجات دهيم.
گفته مي‌شود در دولت افغانستان كساني حضور دارند كه مي‌گويند مجسمه‌هاي بودا بايد
دوباره ساخته شود، در همين حال برخي از باستان‌شناسان برجسته جهان مثل باستان‌شناسان
يونسكو اعتقاد دارند كه نبايد مجسمه‌هاي بودا دوباره ساخته شوند چرا كه در اين صورت
آن‌ها ديگر يك اثر قديمي نخواهند بود. شما در اين باره چه نظري داريد؟
در اين باره بين باستان‌شناسان و اهل هنر اختلاف نظر وجود دارد. باستان‌شناسان يك
حرف مي‌زنند و اهل هنر حرفي ديگر. اما آنچه ما بايد در اين مرحله انجام دهيم، حفظ
بقاياي اين مجسمه‌ها است. ما در حال حاضر قصد داريم تكه‌هاي موجود را ترميم كنيم و
دوباره كنار هم قرار دهيم. تازه در همين مرحله بازسازي نيز نظرات مختلفي وجود دارد
كه با يكديگر فرق مي‌كند. اما به هر حال مهم اين است كه در مرحله اول آنچه را كه
مانده، حفظ كنيم و بعد به فكر دوباره‌سازي و از اين جور مسايل باشيم.
- آيا دولت افغانستان موافق دوباره مجسمه‌هاي بودا هست؟
نظر شخصي من اين است كه اگر اين مجسمه‌ها دوباره ساخته شوند، مجسمه‌هاي تازه‌اي
خواهند بود و مجسمه‌هاي قديمي از بين خواهند رفت.
- در حالي كه حكومت طالبان در افغانستان سقوط كرده است، اما خبرها حاكي از آن است
كه قاچاق اشياي عتيقه با سرعت زيادي ادامه دارد. افغانستان براي رفع اين مشكل چكار
كرده است؟
بله. متاسفانه همين‌طور است، غارت آثار عتيقه ادامه دارد. اما دست مديران بسته است،
چرا كه هزارها محوطه باستاني در سراسر افغانستان وجود دارد، كه رسيدگي به همه آن‌ها
در حال حاضر ممكن نيست. بسياري از محوطه‌هاي باستاني در فضاي آزاد قرار دارند و نمي‌شود
جلوي همه حفاري‌هاي غير مجاز را گرفت.
- به خاطر اين گفت‌وگو از شما متشكريم. (24)
