مختارالمناسک

د کعبې شريفي فضائل او پخوانی احوال:
خداىﷻفرمايي:
﴿� �   ��       ﴾.[آل عمران/۹٦]
ترجمه: په تحقيق سره اولنۍ خونه چي جوړه او وټاکل سوه د خلکو دعبادت لپاره مکه مکرمه ده او هغه مبارکه ده او هدايت د جهانيانولپاره.
په هغه کور کي ډېري نښانې دي او د هغو له جملې نه مقام ابراهيم دى (وَمَنْ دَخَلَهُ کَانَ اٰمِنًا)[ آل عمران/ ۹۶] يعني څوک چي ورننوځي په امن کي دى.
د قرآن کريم ځينو مفسرينو ويلي دي چي کعبه مبارکه اول وار فرشتو او بيا حضرت آدم جوړه کړې وه، څو چي لس واره جوړه سوه دغه موجوده آخري لسمه بنا د حجاج بن یوسف ده. [ملاعلي قاري، تاریخ الخميس اتاک العشر]
بناء البيت بالترتیب فاعلم: ۱- ملائک،۲- آدم،
۳- وکذابنوه،۴- وابراهيم، ۵- عملاق، ٦- وجرهم،
۷- قصْی، ۸- بعده قالوقريش، ۹- عبدالله والحجاج، ۱۰- تمم. [ملاعلي قاري، ص۱۵]
قرآنکريم راښيي چي د مبارکي خوني (بيت الله شريفي) بنسټ ابراهيم او د هغه زوى حضرت اسماعيل لوړ کړی دى او دا هغه وخت دى چي خداىﷻ اراده وفرمايله چي ابراهيم د خلکو لارښوونكى وګرځوي.
﴿     ��    �    ﴾.[البقره/۱۲۵]
ترجمه: کله چي مو وګرځاوه بيت د بيا راګرځېدو ځاى خلکوته او د امن ځاى او وموفرمايل چي وګرځوئ مقام ابراهيم (دابراهيم د درېدو ځاى)
د لمانځه ځاى.
او بيا يې و فرمايل:
﴿         �  �    ﴾.[البقره/۱۲۷]
ترجمه: هغه وخت چي ابراهيم د اسماعيل سره د بيت الله شريفي بنسټونه لوړول (دعا يې وکړه) قبوله کړې له موږ څخه، په تحقيق ته يې اورېدونکى او پوه.
له ابي هريرة څخه روايت دى چي له رسول نه و پوښتل سول: کوم عمل ډېر فضيلت او ښه والى لري؟
رسول وفرمايل: ايمان پر خداى او د هغه پر رسول وي.
بياوپوښتل سول: تر هغه وروسته؟ وې فرمايل:
د خداىﷻ په لاره کي جهاد.
بيا وپوښتل سول: تر هغه وروسته؟ وې فرمايل: مبرور حج (پاک او خداىﷻ ته منل شوى حج).
د ابي هريره څخه روايت دى چي رسول وفرمايل: څوک چي حج وکړي او د حج په شپو کي رفث (شهواني چاري) و نه کړي او فسق ته لاس اوږد نه کړي نو (رَجَعَ کَيَوْمٍ وَلِدْتَهُ اُمَّهُ). يعني بېرته له ګناوو داسي پاک ګرځي لکه په کومه ورځ چي له موره پيدا سي. د دې حديث شريف مطلب دا دى چي حاجي دي
د حج د ادا کولو وروسته د حق لاره نه پرېږدي.
له ابي هريره څخه روايت دى چي د خداىﷻ پېغمبرﷺ وفرمايل: له عمرې تر عمرې پوري د ګناوو لپاره كفاره ده چي د دواړو عمرو ترمنځ وسي (وَالْحَجّ ِالْمَبْرُوْرِ لَيْسَ لَهُ الْجَزَا اِلَّالْجَنَّةِ) يعني مبرور حج بې له جنته بله بدله نه لري.
د ابراهيم په وخت كي (د عيسْى د ميلاد څخه تقريباً دوه زره كاله مخكي) څو واره او تر هغه وروسته د مصر عمالقه وو جوړه كړه او كعبه يې د باطلو بتانو ځاى وګرځوله.
محمد مصطفْىﷺ ماشومتوب او ځواني د كعبې په څنګ كي تېره كړې ده، كله چي محمدﷺ ۲۵ كلن ځوان و، او وحي نه وې ورته راغلي د قريشو قبيلې كعبه بيا جوړه كړه. وحى مكې ته نژدې دحرا په غار كي راغله. تر وحى ۱۳كاله وروسته يعني د رسالت تر شروع وروسته هم د اسلام پېغمبرﷺ په مكه مكرمه كي اقامت درلودى خو د مكې د اكثرو خلکو د دښمنۍ په اثر (چي لا مشركان وو او د رسول د وژلو او بندي كولو په كوشش كي سول) هغه وخت د خپلو يارانو سره مدينې منورې ته هجرت وكړ. تر دې وروسته د مكې كفارو مسلمانان نه پرېښودل چي د حج لپاره د مدينې څخه مكې مكرمې ته راسي.
د هجرت د شپږم كال په ذي القعده كي په حديبيه كي د مكې د كفارو سره د سولي تړون وكړ او مسلمانان پياوړي سول. تردې يوكال وروسته د هجرت د اووم كال په ذي القعده كي سيدالمرسلينﷺ له مدينې منورې څخه مكې مكرمې ته راغى او عمره يې و كړه.
د مکې فتح:
د هجرت په اتم كال كي د خداىﷻ پېغمبر مكې ته ننوتى، مكه فتح او مكه له بتانو پاكه سوه. حج تر دې وروسته فرض سو او په نهم هجري كال حضرت ابوبكر صديق او نور مسلمانان له مدينې څخه مكې ته
د حج لپاره راغلل، د هجرت په لسم كال سيد المرسلينﷺ له مدينې څخه مكې ته د حج لپاره راغى او دې حج ته (حَجَّةُالْوِدَاعِ) وايي مسلمانان له هغه وخته تر اوسه پوري د  د (حَجَّةُالْوِدَاعِ) پر طريقه حج او د حج مناسك ادا كوي او خداىﷻ دي آينده هم توفيق راكړي چي پر دغه مباركه طريقه مناسك ادا كړو.
تر (حَجَّةُالْوِدَاعِ) وروسته چي د پسرلي موسم واقع سو محمدﷺ مدينې ته را وګرځېدى (تر څو هفتو وروسته يې د هجرت د يوولسم كال د �ربيع الاول� په مياشت كي يې رحلت وكړ).
دوهم خليفه عمر مسجدالحرام پراخ كړ د اسلام له پيله تر اوسه څو واره كعبه شريفه ترميم او ودانه سوې ده لكه چي د ابن زبير په وخت او د عبدالملك بن مروان په وخت كي، خو وروسته لوى ترميم د هجرت په ۱۰۴۰ هـ ق كال كي د سېلابونو د زيان تر رسولو وروسته سلطان مراد عثماني كړی دى. په وروستيو كلو كي
د سعودي په وخت كي د مسجدالحرام د حريم شا و خوا لويه او پراخه سوېده او د حريم د چارچارپېره په هره خوا كي ترميمونه او زياتوني سوي دي او د مسجد مساحت د ډېرو مسلمانانو لپاره چمتو سوی دى.
د کعبې شريفي برکات او فضائل:
کعبې شريفي ته کتل يوساعت دکال ترعبادت بهتر دی. [ص: ۳۵۳ملاعلي قاري]
کعبه شريفه په قهرطوفان کي پورته سوه مظلومان به له اطرافو څخه راتلل پردغه ځای به يې دعاوي کولې اللهﷻ به قبلولې بيا ابراهيم ته اللهﷻ
ور وښوده او ده جوړه کړه. [ص: ۱۴ملاعلي قاري]
کعبه شريفه د مځکي څخه ترعرشه پوري ده خاص دېوالونه او بام کعبه شريفه نه ده. [ص: ۱۰۲ملاعلي قاري]
کعبه شريفه به په ورځ د قيامت راسي ټول حاجيان به يې په پردو پوري نيوونکي وي جنت ته به يې داخل کړي، علي وايي چي وعده د ميثاق له ارواحانو نوشته سوه حجراسود ته وسپارله سوه نو اوس حجراسود مبار ک شاهد دی په اسلام د مسلمانانو او په کفر
د کافرانو په قيامت به خپله شاهدي ادا کړي.
[ص: ۴۲مختصر احياء العلوم علْی هامش نزهة الناظرين]
لومړی مسجد په دنيا کي مسجدالحرام دی څلوېښت کاله پس بيا مسجد اقصْی جوړ سوی دی.
[متفق عليه حديث دی ص: ۹۹نزهة الناظرين]
رسول اللهﷺ وايي يو لمونځ زما په مسجدکي په لس زره لمونځو دی او په مسجداقصْی کي په زر دی او په مسجدالحرام کي په سل زره دی.[ص: ۴۳مختصراحياء العلوم]
حسن بصري ويلي دي چي يوه روژه په مکه شريفه کي په يولک ده يو درهم خيرات په يولک دی دغه رنګه هره نېکي.[ص: ۴۲مختصراحياء العلوم]
هرڅوک چي حرم ته داخل سي او د حرم قدرکوي نيت يې د اللهﷻ رضا او رحمت وي په ورځ د قيامت به له هره عذابه خلاص وي. [ص: ۹۹نزهة الناظرين، مختصراحياء العلوم]
رواخبري په مسجدکي مکروه تنزيهي دي او بدي خبري مکروه تحريمي دي. [ص: ۱۱۰ملاعلي قاري]
تېرېدل د لمانځه ترمخ چي په ځای د سجدې کي نه وي په مسجدالحرام کي روا دي نه په ټول سعودي کي لکه چي عادت دی.[ص: ۱۰۵ملاعلي قاري، ص: ۳۹۶ردالمحتار ج: ۱]
په مكه مكرمه كي د زيارت كولو نور ځايونه:
څرنګه چي متمتع حاجي د عرفات تر مخه د احرام څخه فارغېږي او دی دا وخت څو فارغي ورځي لري چي په هغو كي كولای سي د مكې مكرمې په ښار كي د هغو ځايونو زيارت وكړي چي د اسلام په تاريخ او
د رسول اكرمﷺ په ژوندانه كي يې لوړ مقام درلود.
۱- د جنت المعلْى هديره: چي هلته د سيد المرسلينﷺ د مباركي مور حضرت آمنې او د مؤمنانو د مور حضرت خديجې، چي د پيغمبر اولنۍ كور والا او د حضرت فاطمې مور وه، قبرونه سته، حضرت خديجه له هجرته درې كاله مخكي په مكه مكرمه كي وفات سوه او تر څو چي دا ژوندۍ وه، پيغمبر بله ښځه نه ده كړې او دا اولنۍ ښځه ده چي د خدایﷻ د پيغمبر پر رسالت باندي يې ايمان راوړ.
۲- جبل النور او د حراء غار: چي هلته محمدﷺ ډېر وختونه په تفكر او د خدایﷻ په عبادت كي تېر كړي دي او هم هلته اولنۍ د رسالت وحي پر ده باندي راغله چي مكې شريفي ته نژدې پروت دى، د حراء غار ته ختل د روغو او تندرستو حاجيانو لپاره ممكن دي، پاته دي نه وي چي د جبل نور او د حراء غار ته ختل
د حج په مناسكو كي شامل نه دي، دا كه يو څوك فارغ وخت ولري نو د زيارت كولو لپاره دي ورسي.
۳- د ثور غار: كله چي د مكې كفار د سيدالمرسلينﷺ په وژلو پسې وه، هلته درې شپې له يارِ غار يعني حضرت ابوبكر صديق سره د خدایﷻ په پناه كي وو، دې غار ته هم د زيارت لپاره خلک ورځي.