دخپریدو نیټه : 2011-03-17 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
لمر اخيستل -دغه ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ø¯ ويټامين Ú‰ÙŠ په توليدکÛ
ډاکټر Ù…ØØ³Ù† هوتک
ماورا Ø¨Ù†ÙØ´ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ø²Ù…ÙˆÚ– روغتيا ته Ú‰ÙŠØ±Û Ù…Ù‡Ù…Û Ø§Ùˆ Ú«Ù¼ÙˆØ±Û Ø¯ÙŠ: دغه ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ø¯ ويټامين Ú‰ÙŠ په ØªÙˆÙ„ÙŠØ¯Ú©Û Ø§Ø³Ø§Ø³ÙŠ رول لوبوي، همدارنګه د کلسيم په جذب او د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ په وده Ú©Û ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÛŒ اهميت لري.
Ú©Ú†ÙŠØ±Û ÙŠÙˆ انسان Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ù¾Ù‡ ډيره پيمانه جذب او يا د ډير وخت لپاره دغو وړانګو سره مواجه شي (Ú©Ù‡ هغه لمر وي او يا هم مصنوعي شعاع يا وړانګÛ) نو په دغه صورت Ú©Û Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ø¯ لمر سوÚيدو (sunburn)ØŒ د پوستکي زوړوالی (skin aging) او د پوستکي د مختلÙÙˆ ناروغيو سبب ګرÚÙŠ.
د Ù…Ø§ÙˆØ±Ø§Ø¨Ù†ÙØ´ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ù„Ù‡ اړتيا پرته له ÛµÛ°- Û¹Û° Ùيصده د پوستکي د سرطان سبب ګرÚÙŠ. د سرطان د څيړنو د Ù†Ú“ÙŠÙˆØ§Ù„Û Ø§Ø¯Ø§Ø±Û (IARC) په اساس هر کال په Ù†Ú“ÛŒ Ú©Û Ù†Ú–Ø¯Û Û²Û°Û°ØŒÛ°Û°Û° په ميلنوما او ۴۶،۰۰۰ ميلنوما ته په ورته پيښو اخته کسان مري. همدارنګه ۲،۸ ميليونه سکومس (squamous cell) ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ سرطان او ۱۰ميليونه د بزل (basal cell) ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ سرطاني واقعات د Ù…Ø§ÙˆØ±Ø§Ø¨Ù†ÙØ´ له اضاÙÙŠ وړانګو سره د مواجه کيدو له امله تثبيت شوي دي.
Ù¾Ø¯Û Ø§Ú“Ù‡ Ú†Û Ø¯ Ù…Ø§ÙˆØ±Ø§Ø¨Ù†ÙØ´ اضاÙÙŠ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ø¯ معاÙيتي سيستم اغيزمنتوب کموي، د خلکو تر Ù…Ù†Ú Ù„Ú– پوهاوی شتون لري، همدارنګه د کټکرت او د سترګو د نورو ناروغيو سبب ګرÚÙŠ.
UICC ØºÙˆØ§Ú“Û Ø¯ Ù…Ø§ÙˆØ±Ø§Ø¨Ù†ÙØ´ د اضاÙÙŠ وړانګو د اخيستو په ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ WHO د لمر د Ø§Ø®ÙŠØ³ØªÙ†Û Ù¾Ø±ÙˆÚ«Ø±Ø§Ù… له Ù„Ø§Ø±Û ÙŠÙˆ پراخ ÙØ¹Ø§Ù„يتونه او يا اقدامات په لاره واچوي.
پرته Ù„Ø¯Û Ú†Û Ù¾ÙˆØ³ØªÚ©ÛŒ مو وسوÚÙŠÚ–ÙŠ له لمر نه خوند واخلÛ:
لمر نه ډيره ګټه مه Ø§Ø®Ù„Û Ø§Ùˆ Ú©ÙˆÚšÚš ÙˆÚ©Ú“ÛŒ Ú†Û Ù„Ù…Ø± ته د ډير وخت لپاره پاتي نه Ø´ÛŒ. کله Ú†Û Ù„Ù…Ø± سره مخ Ú©ÙŠÚ–ÛŒ نو له هغو پردو نه Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ ÙˆÚ©Ú“ÛŒ Ú†Û Ø¯ لمر ÙˆÚ“Ø§Ù†Ú«Û Ù†Ù‡ جذبوي او همدارنګه هغه Ø¬Ø§Ù…Û Ú†Û Ø¯ØºÙ‡ ÚØ§Ù†Ú«Ú“نه لري او دغه د سرطان په ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û ÙŠÙˆ ÚšÙ‡ Ù…ØØ§Ùظوي ميتود شميرل Ú©ÙŠÚ–ÙŠ.
په درنښت