سبزیجات به دلمرینو شعاعو کمبود جبران کړی

دلمر شعاعوی هغه Ú…Ù‡ دی Ú†ÛŒ زموږ دځمکی پر کره باندی په یوه یا بل ډول د ټولو ژوو او نباتاتو د ژوند پایښت ورسره تړلی دی ØŒ خو ددغو شعاعو Ú©Ú†Ù‡ د زمان او مکان له مخی توپیر Ú©ÙˆÛŒ . ددی خبری مانا داده Ú†ÛŒ کمیت تل او هرځای یوشان ندی . دځمکی په شمالی او جنوبی برخو Ú©ÛŒ د استوایی برخو په پرتله داشعاعوی Ú©Ù…ÛŒ او همدارنګه د Ú˜Ù…ÛŒ په موسم Ú©ÛŒ تر اوړی نوموړی شعاعوی په کمه Ú©Ú†Ù‡ تر ځمکی پوری رسیږی . له همدی لامله ده Ú†ÛŒ دلمرینو شعاعو د کمبود پرمهال زموږ ارګانیزم د هغو توکو د کموالی سره لاس او ګریوان کیږی Ú†ÛŒ دلمر په مټ یی په طبعی توګه ترلاسه Ú©ÙˆÛŒ ØŒ ځکه نو  باید په مصنوعی ډول یانی د تابلیتو دلاری او یا په کومه بله چاره دا نیمګړتیا پوره Ø´ÛŒ . 
      تر لوړ سرلیک لاندی د ( 24TIMER) پنامه ډنمارکۍ ورځپاڼی د Û±Û³ / Û² / ۲۰۱۲نیټی په Ú«Ú¼Ù‡ Ú©ÛŒ د یوی نوی څیړنی د پایلی په اړوند یو مطلب خپور Ú©Ú“ÛŒ Ú†ÛŒ پښتو ژباړه یی په لاندی کرښو Ú©ÛŒ د درنو لوستونکو مخ ته ږدم :
      لمر د Ú‰ÛŒ ویټامین «D-Vitamin  » یوه ستره سرچینه ده Ú†ÛŒ په مټ یی زموږ ارګانیزم پخپله د ژوند دا اړین توکۍ تولیدوی . داچی د Ú˜Ù…ÛŒ په تیاره موسم Ú©ÛŒ د لمر شعاعوی Ù„Ú– دی نو بدن مو خپله اړتیا ددغی لاری پوره کولای نشی ØŒ مګر د نوو څیړنو په برکت دا امکان تر لاسه شویدی Ú†ÛŒ ارګانیزم مو د خوړو ÙˆÚ“ سبزیجاتو څخه د « D-Vitamin » په ګډون اړین ویټامینونه پلاس راوړی . 
      د خوراکی موادو په انستیتوت Ú©ÛŒ د « Rie Bak Japelt» پنامه د یوه څیړونکی د نوو بریاوو په مټ داسی امکان ترلاسه شوی Ú†ÛŒ د « UVB»(Û±) شعاعو په مرسته کیدلای Ø´ÛŒ په نباتاتو ( سبزیجاتو ) Ú©ÛŒ د Ú‰ÛŒ ویټامین Ú©Ú†Ù‡ لوړه Ø´ÛŒ او کله Ú†ÛŒ یی انسانان وخوری ØŒ ارګانیزم یی دا توکۍ تری نه جذبوی او خپله اړتیا ورباندی پوره Ú©ÙˆÛŒ . نوموړی څیړونکۍ وایی : دڅیړنو پایله ددی لیرلید ښکارندویی Ú©ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ د « UVB» شعاعو کارول دیوه متود په توګه په نباتاتو Ú©ÛŒ د « D-Vitamin » Ú©Ú†Ù‡  لوړوی او داکار په ځانګړی ډول د Ú˜Ù…ÛŒ په موسم Ú©ÛŒ د ډیر ارزښت ÙˆÚ“ دی ځکه Ú†ÛŒ پدی وخت Ú©ÛŒ دلمرینو شعاعو Ú©Ú†Ù‡ نیمګړی ده . Ú©Ù‡ چیری د بیلګی په توګه د رومیانو ( رومی بادنجنو ) او کچالو پاڼو ته د « UVB» شعاعوی ورکړل Ø´ÛŒ ØŒ دهغو نباتاتو په پرتله Ú†ÛŒ دا شعاعوی ندی ورکړل شوی ØŒ د « D-Vitamin » Ú©Ú†Ù‡ یی د Û±Û¸ څخه تر Û¶Û´ ځله پوری جګیږی  او دا یوه د پام ÙˆÚ“ Ú©Ú†Ù‡ ده . پدی توګه به موږ وکړای شو د Ú˜Ù…ÛŒ په موسم Ú©ÛŒ د سبزیجاتو دلاری خپل د اړتیا ÙˆÚ“ « D-Vitamin » ترلاسه او دلمرینو شعاعو نیمګړتیا جبران Ú©Ú“Ùˆ . څیړونکۍ داهڅه هم Ú©ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ په همدغه ډول په میوه جاتو Ú©ÛŒ هم د  نوموړی ویټامین د Ú©Ú†ÛŒ جګولو امکان Ùˆ څیړی . هغه پدی هکله زیاتوی : « Ú©Ù‡ د نباتاتو په میوو Ú©ÛŒ هم پدی اړه بریالیتوب ترلاسه شو ØŒ نو دا به ددغه اړین ویټامین د اخیستلو یوه بله ارزښتناکه سرچینه وګرځی .                                 د ژباړی پای
      داخو هغه Ú…Ù‡ دی Ú†ÛŒ دنوموړی ورځپاڼی څخه پښتو ته واړول شوه ØŒ خو پکارده پخپله د « D-Vitamin » د رول او ارزښت په اړوند هم لنډ مالومات وړاندی ولرو. له نیکه مرغه Ù…ÛŒ دخپل کمپیوټر په ارشیف Ú©ÛŒ پدی هکله د « Helse » پنامه ډنمارکی مجلی د Û²Û°Û°Ûµ کال د شپږمی Ú«Ú¼ÛŒ نه پښتو ته ژباړل شوی لنډکۍ غوندی مالومات وموند Ú†ÛŒ ډیر پخوا Ù…ÛŒ ژباړلی او د ویروسونو دحملی څخه لا تراوسه په امان Ú©ÛŒ پاته دی . دلوړ مطلب سره په تړاو Ú©ÛŒ ددی مالوماتو وړاندی کول هم اړین بولم او هغه دادی :
      د انسانانو بیلابیلو ګروپونو ته پکار ده Ú†ÛŒ په یوه یا بل ډول په خپل بدن Ú©ÛŒ د « D-Vitamin » دنیمګړتیاوو Ùˆ پوره کولو ته پاملرنه ÙˆÚ©Ú“ÛŒ . دا هغه کسان دی Ù„Ú©Ù‡ د Û¶Ûµ کالو څخه دلوړ عمر لرونکی ØŒ په مواظبتخانو Ú©ÛŒ اوسیدونکی کسان ØŒ دتاریک رنګه پوست درلودونکی خلګ او هغه کسان Ú†ÛŒ تل یی ټول بدن په کالیو پوښلی ÙˆÛŒ . دغو کسانوته لازمه ده Ú†ÛŒ دتابلیت اخیستلو دلاری خپل د D-Vitamin » کمبود پوره Ú©Ú“ÛŒ .
      د نورو ویټامینو څخه د « D-Vitamin » توپیر دادی Ú†ÛŒ د انسان بدن دا ویټامین دلمر دشعاعو اخیستلو دلاری پخپله تولیدوی . خو هغه شمیر کسان Ú†ÛŒ ګوزاره یی په سیوری Ú©ÛŒ ÙˆÛŒ اویا یی بدن تل په کالیو پوښلی ÙˆÛŒ ( ماشومان او لویان ØŒ نر او ښځی ØŒ حامله او شیدی ورکونکی ) دلمر دسرچینو دلاری نوموړی ویټامین نشی ترلاسه کولای . هغه کسان Ú†ÛŒ دپوستکی رنګ یی توربخنه دی دهغو کسانو په پرتله Ú†ÛŒ سپین پوستی دی ØŒ هم دا ویټامین دلمرینو شعاعو دلاری په کمه Ú©Ú†Ù‡ اخلی . همدارنګه هرڅومره Ú†ÛŒ عمر مخته ځی د «D-Vitamin  » په تولیدولو Ú©ÛŒ د بدن وړتیا کمزوری او دځوانانو په پرتله یی دتولید Ú©Ú†Ù‡ کمیږی .
      دلمر ترشعاعو وروسته خوراکی توکی هم د Ú‰ÛŒ ویټامین دویمه درجه سرچینه ګنل کیدلای Ø´ÛŒ ØŒ داځکه Ú†ÛŒ یوازی ځینی خوراکی توکی ددی ویټامین درلودونکی دی او په همدی خاطر ده Ú†ÛŒ دخوړو دلاری بدن د Ú‰ÛŒ ویټامین بشپړه اړتیا پوره کولای نشی . د Ú‰ÛŒ ویټامین کمښت د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ د پوچوالی (osteoporosis ) لامل ګرځی Ú†ÛŒ په پایله Ú©ÛŒ یی دبدن Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÛŒ په ډیره اسانۍ سره ماتیږی . لدی پرته ددی توکی کمښت دبدن عضلی کمزوری Ú©ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ دا کار بیا په پاخه سن Ú©ÛŒ د لویدلو ( غوځاریدلو ) مشکلات رامنځته Ú©ÙˆÛŒ . Ú©Ù‡ د کلسیم درلودونکی Ú‰ÛŒ ویټامین تابلیت واخیستل Ø´ÛŒ نو کولای Ø´ÛŒ په سلو Ú©ÛŒ د Û²Û° څخه تر Û³Û° پوری د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ دماتیدو او په سلوکی تر Û±Û° پوری دعضلو دکمزوری کیدو مخنیوی ÙˆÚ©Ú“ÛŒ . د همدی لامله لوړ یاد شوی کسان باید هره ورځ د Û±Û° میکروګرام په اندازه د Ú‰ÛŒ ویټامین تابلیت وخوری او Ú©Ù‡ چیری نوموړی کسان د شیدو چښلو اویا دشیدو دمحصولاتو دخوړلو سره عادت نلری نو د Ú‰ÛŒ ویټامین سره Ú«Ú‰ باید د۵۰۰ – Û±Û°Û°Û° ملی ګرامو پوری کلسیم هم واخلی Ú†ÛŒ د لسو کالو څخه د ټیټ عمر ماشومانو دپاره یوازی ÛµÛ°Û° ملی ګرامه کلسیم هم بسنه Ú©ÙˆÛŒ . دمواظبتخانو اوسیدونکو ته سره لدی Ú†ÛŒ شیدی اویا دشیدو محصولات هم اخلی ØŒ باید Û²Û° میکروګرامه ویټامین Ú‰ÛŒ د Û¸Û°Û° – Û±Û°Û°Û° ملی ګرامه کلسیم سره هره ورځ وخوری .  د ژباړی پای
دژباړونکی یادوونه :
     « UVB»(Û±) – دا د ماورای بنفش شعاعو هغه ډول دی Ú†ÛŒ دڅپو(موجونو) اوږدوالی یی منځنۍ Ú©Ú†Ù‡ لری او هغه د Û³Û±Ûµ نانومترو څخه تر Û²Û¸Û° نانومترو پوری دی . ددی شعاعو دڅپو زیات اوږدوالی (UVA ) د۴۰۰ څخه تر Û³Û±Ûµ او ټیټ اوږدوالی (UVC) یی د Û²Û¸Û° څخه تر Û±Û°Û° نانو مترو پوری رسیږی .
     نانومتر Ù€ دا داوږدوالی ( طول ) د اندازه کولو مقیاس دی Ú†ÛŒ د یوه متر میلیارډمه برخه جوړوی .

    پای