مچان (Flies) : مچان د انسانانو سره ډيري نژدي اړيکي لري

مچان د انسانانو سره ډيري نژدي اړيکي لري .ددوي پواسطه په منځني ختيځ کي د يو هيواد په يوه کلي کي نيمي خلګ د (Trachoma) پنوم د ناروغي له کبله ړانده شول .همدا ډول مچان په ټوله نړي کي د کلمو د پيچ ،نس ناستي ،تبي او هيضي سبب ګرځي .مچان د اومه،پاخه،پاک او ناپاکه خواړه ټول خوښوي .چي په همدي ډول په ناپاک ځاي کي د کښينستلو له امله د ناپاکو شيانو څخه ناپاکي و پاکو برخو ته انتقالوي .
مچان شپږپښي لري .دوي Ú©Ù„Ú© خواړه نشي خوړلاي .ځکه نو دوي يو ډول کوچني شونډک ډوله خرطوم(Proboscis) د خوړوپه شيانو ايږدي Ú†ÙŠ له هغه څخه يو ډول لعاب راوځي Ú†ÙŠ ددي لعاب پواسطه خواړه په مايع Ø´Ú©Ù„ بدليږي او مچان هغه زبيښي .مچان د قي وهلو ØŒ فضله موادو او يا يوچټل شي انتقال د يو ځاي څخه بل ځاي پواسطه د ناروغيو د خپريدو سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .Ú©Ù‡ په يوه لوښي باندي وکتل شي نو دوه ډوله Ù†ÚšÙŠ به وليدل شي يو خړ Ù¼Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ د مچانو د قي څخه نمايندګي کوي اوبل تيزټکي Ú†ÙŠ د دوي د فضله موادو (غټ چکر) څخه نمانيدګي کوي .مچان په تودوخه Ú©ÙŠ تر دروورځو پوري او په ژمي Ú©ÙŠ تر درو مياشتو پوري ژوندي پاته کيداي شي .ښځينه Ù…Ú† Ú†ÙŠ روغ وي د ١٠٠ نه تر ١٥٠ Ù‡Ú«ÙŠ په يوه ورځ Ú©ÙŠ اچوي .Ú†ÙŠ په خپل عمر Ú©ÙŠ Ú…Ùˆ ځله کولاي شي Ú†ÙŠ Ù‡Ú«ÙŠ واچوي .Ú†ÙŠ نوموړي Ù‡Ú«ÙŠ د ٨نه تر٣٨ ساعتو په نتيجه Ú©ÙŠ په لاروا(Larva)   باندي بدليږي .او لږموده وروسته خپل ژوند ته ادامه ورکوي .او تر هغه وروسته ځوان او باالاخره د غټ Ù…Ú† په Ø´Ú©Ù„ ژوند کوي .مچان په يوه ساعت Ú©ÙŠ تر Ù¤ ميله زيات سفر نشي کولاي .د مچانو څخه د خلاصيدو لپاره بايد د فضله موادو لپاره مناسب ځاي جوړشي .يعني Ú©ÙˆÚšÚš وشي د کموډ د سيسټم نه استفاده وشي اويا اقلا  Ú©Ù‡ په صحرا Ú©ÙŠ وي نوبايد په صحي ډول پټ شي او ازادي هوا ته پاته نه شي ځګه مچان د همدغه ځاي نه مختلف مکروبونه او چټلي انتفالوي . .نن سبا د مچانو لپاره بعضي سپري (Spray)  ‘د تارمار پنوم استعماليږي .خو Ú©Ù‡ چيري نوموړي سپري په بند اطاق يا ساحه Ú©ÙŠ استعمال شي نو د Ú…Ù‡ وخت له پاره هلته بايد Ú…ÙˆÚ© ګذاره ونه Ú©Ú“ÙŠ .تر Ú…Ùˆ د سپري د مضر اثراتو څخه په امان وي .په کورونو Ú©ÙŠ بايد د خوراک لوښي،د خوراک توکي او اوبو څښلو لوښي  د جالي پواسطه پټ شي .