دخپریدو نیټه : 2013-03-19 مخپرونکئ : 127 - دبÛنوا لیکوال - کندهار
غوماشه (Mosquito) -دوهمه برخه
ډاکتر بشيراØÙ…د (Ù…ØØ¨ÙˆØ¨ÙŠ )
اناÙيل غوماشه : د لمړي ÚÙ„ لپاره د J.W.Meigen پواسطه په ١٨١٨ کال Ú©ÙŠ ØªØ´Ø±ÙŠØ Ø§Ùˆ ونومول شول .تقريبا ٤٦٠قسمونه لري ولي يواÚÙŠ ١٠٠ډوله يي د ملاريا د ناروغي د انتقال سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .د اناÙيل نوم د يو يوناني کلمي نه Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ شوي Ú†ÙŠ ان an په معني د نه يا Not او Ùيلوس يا Ophelos په معني د گټي ده يعني بي معني .دوي هم د نورو غوماشو په ډول د ژوند څلورمرØÙ„ÙŠ لري .Ú†ÙŠ مخکي تري يادونه شويده .Ú†ÙŠ لمړي دري مرØÙ„ÙŠ د Ù¥-١٤ ورÚÙŠ پوري نظرپه Ù…ØÙŠØ·ÙŠ Ø´Ø±Ø§ÙŠØ·Ùˆ پوري اړه لري .غټي مونث غوماشي تر يوي مياشتي پوري ژوندي پاته کيداي شي .خو کيداي شي په دوو Ù‡ÙØªÙˆ Ú©ÙŠ هم له منÚÙ‡ لاړي شي .غټه غوماشه د Ù¥Ù -٢٠٠پوري Ù‡Ú«ÙŠ اچوي Ú†ÙŠ د Ù‡Ú«ÙŠ اندازه د 0.5x0.2mm)) په اندازه وي .د هګيو شاربل کيداي شي Ù¢-Ù£ ورÚÙŠ يا Ù¢-Ù£ Ù‡ÙØªÙŠ Ù¾Ù‡ يخ موسم Ú©ÙŠ وخت په برکي ونيسي .
.په لمړي مرØÙ„Ù‡ Ú©ÙŠ لاروا د Ù¡ ملي متر په اندازه او څلورمه مرØÙ„Ù‡ Ú©ÙŠ د لاروا يي اوږدوالي Ù¥-Ù¨ ملي متر ته رسيږي .Ù‡Ú«ÙŠ تقريبا په Ù§ ورÚÙŠ Ú©ÙŠ اچوي .ددوي لاروا کيداي شي په تازه اوبو ØŒ مالګيني اوبو ،ورجو کښت ،د رود يا ويالوو په غاړه او د باران په موقتي اوبو Ú©ÙŠ موجودي وي .بعضي شکلونه يي د درختو په کوچنيو سوريو Ú©ÙŠ پيدا Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .وروسته د لاروا څخه د Pupae مرØÙ„Ù‡ شروع Ú©ÙŠÚ–ÙŠ Ú†ÙŠ تقريبا د Ù¢-Ù£ ورÚÙŠ په بر Ú©ÙŠ نيسي .دوي په دي وخت Ú©ÙŠ د اوبو Ùˆ سطØÙŠ ØªÙ‡ راÚÙŠ تر Ú…Ùˆ په تکراري Ø´Ú©Ù„ ØªÙ†ÙØ³ ته دوام ورکړي .غوماشي د Ù‡Ú«ÙŠ نه تر بلوغيت تر مرØÙ„ÙŠ پوري د Ù¥ -١٤ پوري وخت نيسي .دوي يو قسم خاص ساختمان د palps پنوم لري .Ú†ÙŠ د خړتوم يا proboscis څخه اوږده دي .Ú†ÙŠ د نوروغوماشو سره يي ÙØ±Ù‚ په کولاي شو . همدارنګه دوي د Ø§Ø³ØªØ±Ø§ØØª په ØØ§Ù„ت Ú©ÙŠ Ú«ÙŠÚ‰Ù‡ په Ù…ÚÚ©Ù‡ نه اچوي .نارينه غوماشه تر يوي Ù‡ÙØªÙŠ Ù¾ÙˆØ±ÙŠ ژوند ÙŠ پاته کيداي شي .ولي مونث غوماشه تر يوي مياشتي پوري يا کيداي شي تر هغه يو Ú…Ù‡ اضاÙÙ‡ ژوند ÙˆÚ©Ú“ÙŠ .د غوماشو تقريبا ١٢٥ قسمه د يوي يا د يوي نه زياتو سپري يا د غوماشوضد درملو سره مقاومت پيدا Ú©Ú“ÙŠ .ددي لپاره Ú†ÙŠ ددوي څخه د Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ کيدونکي خطرناکي ناروغي نه ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ وساتو نو ÚšÙ‡ به دا وي Ú†ÙŠ لاندي کارونه ترسره Ú©Ú“Ùˆ :
Ù¡- د شپي له طرÙÙ‡ د خوب لپاره د پشه خانو استعمال البته Ú©Ù‡ د غوماشوم ضد درملو پوسيله پريولل شوي وي ÚšÙ‡ به وي.
٢- د خوني کلکينان او دروازي بايد جالي شي .
Ù£- د ولاړو اوبو ØÙˆØ¶ÙˆÙ†Ù‡ له منÚÙ‡ يوړل شي .
٤- د کوراو اطاق هوا بايد هميشه تازه او پاکه وساتل شي .
٥- د ملاريا د ناروغي د نښو نښانو په ليدلو سره بايد ډاکتر ته مراجعه وشي .