د اوبو څکل پر زړه باندی د حملی مخنیوی کولای شی

( دخارجی سرچینو څخه )
       Ù„Ú©Ù‡ Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ú†ÛŒ ګران لوستونکی خبر دی ØŒ ما عزم Ú©Ú“ÛŒ تر وسه وسه د زړه د رګونو د ناروغۍ په هکله Ú†ÛŒ Ù…ÛŒ Ú…Ù‡ تر سترګو Ø´ÛŒ ØŒ د ډنمارکی ØŒ روسی یا انګریزی ژبو څخه به  یی ژباړم او د وطنوالو سره به یی شریکوم . پدی Ù„Ú“ Ú©ÛŒ Ù…ÛŒ دادی په افغان Ù€ جرمن پورتال Ú©ÛŒ د محترم هاشم انوری لخوا د ( نوشیدن اب Ùˆ جلوګری از حملات قلبی ) تر سرلیک لاندی یوه ژباړل شوی لیکنه ولوسته . محترم انوری دقیقه سرچینه نه ده ښودلی ØŒ خو دومره یی لیکلی Ú†ÛŒ د خارجی سرچینو څخه یی ژباړه ده . ماته پدی لیکنه Ú©ÛŒ نوی او د پام ÙˆÚ“ Ù¼Ú©ÛŒ تر سترګو شوه ØŒ ځکه نو غواړم Ú†ÛŒ لوستونکی وطنوال Ù…ÛŒ هم پری خبر Ú©Ú“Ù… . دا تاسی او داهم دری ژبی ته د انوری صاحب په قلم د ژباړل شوی متن  پښتو بڼه :
    « ډیرۍ له موږ څخه په ځانګړی ډول هغه کسان Ú†ÛŒ عمر یی له ÛµÛ° نه لوړ دی ØŒ پدی اند دی Ú†ÛŒ د شپی لخوا د اوبو Ú…Ú©Ù„ مو خوب Ú«Ú‰ÙˆÚ‰ÙˆÛŒ ځکه Ùˆ دی ته مو اړ باسی Ú†ÛŒ Ú…Ùˆ ځله را پاڅو او تشناب ته ولاړ شو . اما ډیر Ù„Ú– خلګ به پدی خبر ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ د شپی لخوا د خوب نه وړاندی د اوبو Ú…Ú©Ù„ خورا ګټور دی او ان د زړه د حملی څخه په مخنیوی Ú©ÛŒ د پام ÙˆÚ“ اغیز لری . ددی په زړه پوری او ګټوری یادونی شریکول د دوستانو سره اړین بولم او لوستلو ته یی رابولم :
     لیکوال وایی ØŒ د خپل کورنی ډاکتر نه Ù…ÛŒ وپوښتل Ú†ÛŒ ولی ډیرۍ کسان دشپی لخوا وتشناب تللو ته اړتیا پیداکوی . ډاکتر راته وویل ØŒ موږ انسانان معمولا د ورځی لخوا ګرځو او یا داسی فعالیتونه کوو Ú†ÛŒ د ولاړو Ù¾ÚšÙˆ سره تړاو لری . پدی وخت Ú©ÛŒ د ځمکی د جاذبی قوه زموږ د بدن مایعات کښته د Ù¾ÚšÙˆ وخواته راکشوی Ú†ÛŒ کله ناکله خو لا Ù¾ÚšÛŒ پاړسوب هم پیدا Ú©ÙˆÛŒ . مګر کله Ú†ÛŒ بیا د شپی لخوا موږ ویدیږو ØŒ دغځیدلو پر مهال مو د بدن ټول غړی په یوه سطح Ú©ÛŒ راځی . پدی وخت Ú©ÛŒ پښتورګی کولای Ø´ÛŒ په اسانۍ سره فعالیت ÙˆÚ©Ú“ÛŒ ØŒ خپلی دندی تر سره او د بدن څخه اوبه بهرکړی . بیله Ø´Ú©Ù‡ د ډیرو اوبو Ú…ÚšÙ„ کولای Ø´ÛŒ زهری مواد Toxins د بدنه وباسی . په ځانګړی توګه د زیاتو اوبو Ú…Ú©Ù„ په لاندی وختونو Ú©ÛŒ ډیره ګټه لری :
الف ـ د سهار له خوا د خوب نه د راپاڅیدو سره سم دوه ګیلاسه اوبه څکل د ورځی په جریان کی د بدن د داخلی غړو فعالیت په ښه ډول سمبالوی .
ب ـ د غذا خوړلو مخکی د یوه ګیلاس اوبو څکل د غذا په ښه هضمولو کی مرسته کوی .
ج ـ تر دوش یا شاور ( ځان وینځلو ) د مخه د یوه ګیلاس اوبو څکل د وینی د فشار په ټیټولو کی مرسته کوی .
د ـ د شپی د خوا د خوب بستر ته د تللو نه مخکی د یوه ګیلاس اوبو څکل د زړه د حملی مخنیوی کوی .
      د متن لیکوال د خپل فامیلی ډاکتر له خولی نه دا هم لیکلی Ú†ÛŒ د شپی لخوا د اوبو Ú…Ú©Ù„ د Ù¾ÚšÙˆ د پاړسوب په مخنیوی Ú©ÛŒ مرسته Ú©ÙˆÛŒ ځکه Ú†ÛŒ د Ù¾ÚšÙˆ عضلی د شپی لخوا اوبو ته اړتیالری او د اوبو کمښت د عضلو د دردونو لامل ګرځی او خوب نا اراموی .
      همدارنګه ښاغلی Dr. Virend Somers Ú†ÛŒ د مایو په کلینیک Ú©ÛŒ د زړه متخصص دی ØŒ د Û²Û°Û°Û¸ کال د جولای په Û²Û¹ نیټه یی په امریکن کالیج کاردیولوژی ژورنال Ú©ÛŒ داسی لیکلی دی :
      د زړه اکثره حملی د ورځی لخوا ØŒ هغه هم د سهار د Û¶ بجو او غرمی ترمنځ واقع کیږی . د شپی لخوا دا پیښی Ù„Ú– ÙˆÛŒ او داهم هغه وخت منځته راځی Ú†ÛŒ زړه بیخی له حرکته ولویږی Ú†ÛŒ دا کار ډیر په ندرت سره پیښیږی . نوموړی ډاکتر او همکاران یی پدی کار Ú©ÛŒ د Sleep Apnea (*) ناروغی اغیزمنه بولی .
     د اسپرین تابلیت یا د ماشومانو اسپرین Baby aspirin په اړه باید ووایو Ú†ÛŒ دا هم یو له هغو اغیزمنو درملو څخه دی Ú†ÛŒ پر زړه باندی د حملی په مخنیوی Ú©ÛŒ ډیر رول لری . هغه ناروغان Ú†ÛŒ نوموړی اسپرین د ورځی لخوا اخلی ØŒ پکار ده Ú†ÛŒ دشپی لخوا یی واخلی .
      د یادونی ÙˆÚ“ ده ØŒ د بایر Bayer پنامه د درمل جوړولو شرکت اوس دا ډول اسپرین د کریستالونو په بڼه هم تولیدوی Ú†ÛŒ د ژبی پر مخ په اسانی سره حل او اوبه کیږی او پربدن باندی یی اغیز یی هم د اسپرین د عادی تابلیتونو په پرتله زیات Ú†Ù¼Ú© دی .
      پر زړه باندی دحملی Ù†ÚšÛŒ نښانی په کیڼه اوږه Ú©ÛŒ د دردونو پرته ØŒ  په لاندنۍ زامه Ú©ÛŒ دردونه ØŒ سرڅرخی ØŒ خواګرځنی ( Ù‚ÛŒ وهل ) ØŒ خوله کول او نور دی . ځینی وختونه داسی هم پیښیږی Ú†ÛŒ د زړه د حملی پر وخت هیڅ ډول دردونه دسینی په قفس Ú©ÛŒ نه حس کیږی . ددغه ډول کسانو Û¶Û°Ùª بیله دی Ú†ÛŒ درد یی له خوبه را ویښ Ú©Ú“ÛŒ ØŒ د زړه حمله پر راځی او ژوند یی اخلی .
     ددی خبری سره سره ډیری پیښی بیا داسی دی Ú†ÛŒ د حملی پر وخت دردونه دومره شدید ÙˆÛŒ Ú†ÛŒ سړی له خوبه را پاڅوی . پدی وخت Ú©ÛŒ باید ډیر ژر دوی دانی اسپرین خولی ته واچول Ø´ÛŒ ØŒ Ùˆ ژوول سی او د یوه ګیلاس اوبو سره ÙˆÚ†ÚšÙ„ Ø´ÛŒ . تر دی وروسته باید ډیر ژر عاجل سرویس ته په Û¹Û±Û± شمیره زنګ ووهل Ø´ÛŒ  او د زړه د حملی په هکله خبر ورکړل Ø´ÛŒ Ú…Ùˆ په Ú†Ù¼Ú©ÛŒ سره مرستی را ودانګی ( دا شمیره په بیلابیلو هیوادونو Ú©ÛŒ فرق Ú©ÙˆÛŒ ØŒ د بیلګی په توګه په ډنمارک Ú©ÛŒ دا شمیره Û±Û±Û² ده . ژباړ. ) . تر وسه وسه باید Ú©ÙˆÚšÚš وشی Ú…Ùˆ د کور د ننوتلو دروازی ته نژدی د امبولانس انتظار Ùˆ ایستل Ø´ÛŒ . 
     د زړه ماهر ډاکتران پدی اند دی Ú†ÛŒ د عامه پوهاوۍ پخاطر ددی ډول مالوماتو نشرول او یا د هری لاری Ú†ÛŒ ÙˆÛŒ د خپلو وطنوالو سره شریکول بیحده نیک او دستایلو ÙˆÚ“ کار دی . داځکه Ú†ÛŒ داډول مالومات کولای Ø´ÛŒ د یوه انسان ژوند له مرګه Ùˆ ژغوری او ژوند هغه ارزښت لرونکی الهی سوغات دی Ú†ÛŒ موږ ته را په برخه شوی او موږ مکلف یو په قدر یی پوه او ساتنه یی ÙˆÚ©Ú“Ùˆ  » .
                                                                                  د ژباړی پای
         د ژباړونکی یادوونه :
(*) ـ Sleep Apnea دا هغه ناروغی ده چی د خوب پر مهال د لنډو وقفو( د ۱۰ ثانیو څخه زیات وخت ) دپاره تنفس قطع کیږی . دا ډول وقفی معولا د ۲۰ ـ ۳۰ ثانیو پوری وی او په ډیرو سختو حالاتو کی تر ۲ ـ ۳ دقیقو پوری هم رسیږی . پدی ناروغۍ اخته کسان د ورځی لخوا خوبجن ، حافظه یی کمزوری ، د کار وړتیا یی کمه او تل د سټړیا احساس کوی .