دخپریدو نیټه : 2015-09-20 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
دویني ګروپ او روغتیا ( دوهمه برخه)â€
بخت الرØÙ…Ù† بخت
نن غواړم په دي سلسله Ú©ÙŠ دویني دګروپونه (A) برخه باندي رڼا واچوم، هغسي خو دویني ټول اته ګروپونه دي یعنی دویني کوم څلور ګروپونه Ú†ÙŠ زه دلته یادوم هغه Ú©Ù‡ مثبت او Ú©Ù‡ منÙÛŒ وي دغذا په مقابل Ú©ÙŠ یو ډول ØØ³Ø§Ø³ÛŒØª ښیی دویني ټول څلور ګروپونه Ú†ÙŠ دغه څلور ګروپونه بیا په مثبت او منÙÛŒ باندي تقسیم شوي دي Ú†ÙŠ دغذا سره تعمل او تعلق په برخه Ú©ÙŠ یی منÙÙŠ او مثبت مهم نه دي د مثال په توګه دوینی ګروپ (A)ØŒ دغه ګروپ Ú©Ù‡ منÙÛŒ وي او مثبت وي له غذا سره یی تعمل یو ډول وي.
د انساني وینه ګروپ (A): دغه ګروپ ته سبزي خوړونکي ګروپ ویل کیږي ډیر نازک طبعیته او ØØ³Ø§Ø³ ګروپ دي ددغه ګروپ لرونکي کسان خپل ژوند Ú©ÙŠ ضرور باید خپلي روغتیا ته خاصه پاملرنه ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ وخت په وخت Úیني اړین معاینات ÙˆÚ©Ú“ÙŠ تازه او صاÙÙ‡ غذا وخوري Ú©ÙˆÚšÚš دي ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ دکور پخه Ú‰ÙˆÚ‰Û ÙˆØ®ÙˆØ±ÙŠ دهوټلونو او دیوه وخت څخه بل وخت ته له پاته شوي خوراک څخه دي Ú‰Ú‰Ù‡ ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ سبزي او تازه میوي دي دخپل خورک لازمي اجزا وګرÚوي دپسونو، غوایانو او میښو غوښه دي بلکل ترک Ú©Ú“ÙŠ ډیر غوړ لرونکي لبنیات او دوچي میوي له Úینو ډولونو سره دي هم Ø§ØØªÛŒØ§Ø· کوي.
په سبزوکي یواÚÙŠ پټاټي، خوږي پټاټي، رومیان، ګوبی (Ú©Ù„ÙÙŠ) او مرچ هغه سبزي دي Ú†ÙŠ د (A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره نقصان رسونکي دي او باید ورڅخه Ú‰Ú‰Ù‡ وشي.
اومه (خام پیاز)ØŒ دکدو زڼي او ممپلي ورته ډیره پایده لري دخپل ورÚني خورک ØØµÙ‡ یی باید وګرÚوي ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ دبدن Ø¯ÙØ§Ø¹ÙŠ Ù‚ÙˆØª یی مضبوطه وي Ø¯Ù†Ø§Ø±ÙˆØºÛ Ù…Ø®Ù‡ یی نیسي او کومه ناروغي Ú†ÙŠ له وړاندي په اخته شوي وي دهغي دپرورش او پرمخ تګ مخه ډب کوي.
په لبنیاتو Ú©ÙŠ قلیل الدسم ( Ù„Ú– غوړ لرونکي ) مستي او شیدي خوړلی شي، له ډير غوړ لرونکي لبنیاتو سره او له لبني مصنوعاتو سره دي Ø§ØØªÛŒØ§Ø· کوي هغه لبني مصنوعات Ú†ÙŠ Ú©Ù… غوړ لرونکي لبینات ورکښی استعمال شوي خوړلی شي.
میوه ورته ډیر پایده لري البته، له ام، پاپیتي او مالټي سره دي Ø§ØØªÛŒØ§Ø· کوي ÚÚ©Ù‡ ددغه ګروپ لرونکی کسانو دهضمیی نظام دغه میوي په مشکل هضم کوي.
لاندي چارټ یاجدول کي غذاوي پردرو ګروپونو تقسیم شوي دي
Û±: هغه غذاوي Ú†ÙŠ خوړونکي ته ÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ لري Û²: هغه غذاوي Ú†ÙŠ ورته خاص پايده نه لري خو نقصان هم ورته نه لري یعني دغذا په ډول یی استعمالولای شي Û³: هغه غذاوي Ú†ÙŠ خوړونکي یی ÚšÙ‡ په خوند خوری په خوله ورته ډیره مزه هم ورکوي خو باطن Ú©ÙŠ ورته دزهرو مثال لري.
۱ هغه غذاوي چي د (A) ګروپ لرونکو لپاره دومره ګټه لري لکه دوا چي خوري
الÙ: غوښي: د (A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره یواÚÙŠ دچرګ دغوښی اجازه شته، یعني دغه ګروپ لرونکو کسان کچیری غواړي Ú†ÙŠ غوښه وخوري نوصر٠دچرګ او پلمرغ غوښه خوړی شي چرګ هم باید Ú©ÙˆÚšÚš وشي Ú†ÙŠ کورنی چرګ پیداکړي. نوره یوډول غوښه نشي خوړی هغه Ú©Ù‡ غواوي میښی اویا واړه پسونه وي.
ب: Ø¨ØØ±ÙŠ ( سمندري) خواړه: د (A) ګروپ لرونکي کسانو لپاره دغه لاندي ډول ماهیان خوړل ډیره پایده لري:
کارپ، کاډ، ګروپر ماکریل، مونک Ùیش، پیکریل، ریډ سنیپر، رینبو ټروپ، سالمن، سارډینا، سي ټروټ، سیلور پرچ، سنیل، وایټ Ùیش، یلوپرچ، دغه ټول دماهیانو هغه ډولونه دي Ú†ÙŠ د (A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره ددوا په ډول ګټه لري، مشهور ماهي پخوونکو یا ماهي پلورونکو دغه پورته نومان دماهیانو پر غوښه یاخپله ماهیانو باندي لیکلي وي، تاسو یی خپله نوم ویلی شي او Ú©Ù‡ نوم ور باندي نه وي لیکلي له ماهی پلورونکي څخه یی دنامه تپوس کولای شي.
ج: لبنیات: د (A) ګروپ لرونکي کسان ډیر Ú©Ù… لبنیات هضمولای شي، څیړنه کوونکی ډاکټر ورته دلبنیاتو خوړلو مشوره نه ورکوي، یواÚÙŠ هغه لبنیات دلته ذکرکوي کوم Ú†ÙŠ ( A) ګروپ لرونکي کس ته یی دخوړلو اجازه شته یعني دضرورت په وخت Ú©ÙŠ یی خوړلی شي.
مستي، پنیر، دوزو شیدی ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ د وزو شیدي دغواوو، ګاومیښو او میږو دشیدو په پرتله Ú©Ù… غوړ لري له دغو څخه علاوه نور لبنیات Ù„Ú©Ù‡ دغوا، میښي او میږي له شیدو او له دغو شیدو څخه جوړ شوي موادو څخه Ú©Ù„Ú© پرهیز کول په کاردي.
د: غوړي: د(A) ګروپ لرونکو خلګو لپاره دزیتون او بذرلکتان ( linseed oil) ډير Ù…Ùید دي او همدارنګه د ماهي د یني او کانولا تیل هم خوړلی شي ورته نقصان نلري.
ر: ÙˆÚ†Ù‡ میوه: په ÙˆÚ†Ù‡ میوه Ú©ÙŠ دکدو زڼي او ممپلي هغه میوه ده Ú†ÙŠ د(A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره خاصه ګټه لري ددغي میوي په خوړلو سره دبدن Ø¯ÙØ§Ø¹ÙŠ Ù‚ÙˆØª زیاتیږي دناروغیو په مقابل Ú©ÙŠ یی دمقاومت او جګړي توان زیاتوي دغه ګروپ لرونکي کسان له پستي، کاجو او برازیلي چارمغه څخه بغیر نوري ټولي ÙˆÚ†ÙŠ میوی خوړلي شي خو کومي میوي Ú†ÛŒ ورته زیاته ګټه رسوی هغه دکدو زڼي، او ممپلي دي.
ز: ØØ¨ÙˆØ¨Ø§Øª: لوبیا، نخود، لیمیا Ú†ÛŒ زړ رنګ لري اوله لیمو څخه په ØØ¬Ù… Ú©ÙŠ Ù„Ú– ستره معلومیږي او همدارنګه دګردي په Ø´Ú©Ù„ Ú©ÙˆÚ†Ù†ÛŒ لوبیا او هندي خورما ورته زیات تاوان لری د (A) ګروپ لرونکي کسان دپورته ØØ¨ÙˆØ¨Ø§ØªÙˆ له خوړلو څخه باید پرهیز ÙˆÚ©Ú“ÙŠ ÚÚ©Ù‡ دغه ØØ¨ÙˆØ¨Ø§Øª د (A) ګروپ لرونکو کسانو دانسولینو دجوړولو نظام متاثره کوي له پورته ذکرشویو ØØ¨ÙˆØ¨Ø§ØªÙˆ څخه علاوه نوري ټولي غلي داني خوړلی شي خو عدس او یو ډول نور ØØ¨ÙˆØ¨Ø§Øª Ú†ÙŠ خړ رنګ او په Ù…Ù†Ú Ú©ÙŠ توري سترګي لري لوبیا ته په Ø´Ú©Ù„ Ú©ÙŠ ورته وي په انګريزي Ú©ÛŒ ورته (black eyes peas) تور سترګي مټر وایی ددغو خوړل ورته زیاته ګټه لري.
ر: غله Ú†ÛŒ Ú‰ÙˆÚ‰ÙŠ ورڅخه جوړیږي: د (A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره ترټولو ÚšÙ‡ Ú‰ÙˆÚ‰ÙŠ له قطیÙÙ‡ او ØÙ†Ø·Ø© السودا Ú†ÙŠ انګریزي Ú©ÙŠ ورته (Amaranth او buckwhaeat ) وایی څخه جوړه شوي Ú‰ÙˆÚ‰ÙŠ ده ډیره ګټه لري Ú©ÙˆÚšÚš دي ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ له دغو دوو رقمو غلودانو څخه جوړه شوي Ú‰ÙˆÚ‰ÙŠ وخوري
سبزي: د(A) ګروپ لرونکي کسان تقریبا ټول سبزي خوړلی Ø´ÛŒ او ټول سبزي ورته ګټه لري Ú©Ù‡ دغه ګروپ لرونکو کسان دخپل ورÚني خورک لویه برخه سبزي وګرÚوي په ټول ژوند Ú©ÙŠ به ډاکټر ته Ù…ØØªØ§Ø¬Ù‡ نشي ددغه ګروپ لپاره سبزي هم غذا او هم دواده، هغه سبزي Ú†ÙŠ ډيره ورته ÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ لري او ډیر زیات یی باید وخوري هغه په لاندي ډول دي.
ÙˆÚ–ÛŒ ( ثوم) یا ګارلیک، پیاز، ګاجري ( زردکي)ØŒ (بروکل) ګوبي ته ورته Ú«Ú¼ شنه بلګونه لري)ØŒ کولارډ ګرین(کرنب) دغه هم دسبزو په څیر شني پلن بلګونه لري، کلم پیچ (KALE) شنه زیږه بلکونه لري، کدو، پالک دچقندر بلګونه، شلغم، او بنډي ورته زیاته ګټه لري دورÚني خورک لویه برخه یی باید دغو سبزیو باندي مشمتله وي‎، له پټاټو، خوږو پټاټو، پوڅکي (مشروم)ØŒ دګوبي ( کلپي) ټول رقمونه، رومیانو، مرچو، بانجڼانو او زیتون له دانو څخه دي Ú©Ù„Ú© پرهیز ÙˆÚ©Ú“ÙŠ.
س: میوي د(A) ګروپ لرونکي کسان دلاندي میوو څخه بغیر نوري ټولي میوي خوړلی شي هغه میوي چي د(A) ګروپ لرونکو کسانو لپاره تاواني دي به لاندي ډول دي.
Û±: ختکی ( دخټکي ټول ډولونه) Û²: پپیا ( پاپیته) Û³: نارنګي Û´: ام Ûµ: کیله Û¶: کوپره، مالټي او Ù¾ÚšÛ Ù‡ØºÙŠ میوي دي Ú†ÙŠ دغه ګروپ لرونکي کسان یی باید ونه خوري او دغو پورته ذکرشویو میوو څخه بغیر نوري ټولي میوي ÚšÙ‡ په مزه خوړلی شي.
هغه میوي چي د( A ) ګروپ لپاره هم دوا او هم غذا ده هغه په لاندي ډول دي
Û±: توت زمیني ØŒ بلیک بیري، بلوبیري، بوای سنبیري، کرینبیري، Ø§ÛŒÙ†ÚØ±ØŒ زرد الو، Ø´ÙØªØ§Ù„و، چیري، لیمو، دانګورو ټول ډولونه، او اناناس دي، دغه میوي ددغه ګروپ لرونکو کسانو لپاره دوا او غذا دواړه دي ÚšÙ‡ په مزه مزه دي خوري.
چايي: د(A) ګروپ لرونکي کسانو لپاره شني چایی Ú…ÚšÙ„ پایده لري له تورو چایو سره دي Ø§ØØªÛŒØ§Ø· کوي، بس Ú©Ù‡ یی سورولي نو دي شني چاي سوروي.
نوربیا