دخپریدو نیټه : 2015-10-10 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
اروا ښاد ډاکټر توريالي انګار د ÙˆÙØ§Øª په مناسبت
Ù…ØÙ…د نسيم سليمي
په Ú‰ÛØ±Ù‡ خواشيني خبر سوو Ú†ÙŠ د هيواد نامتو شخصييت ډاکټر توريالی انګار، د هغي Ù…Ø±ÙŠØ¶Û Ù¾Ù‡ نتيجه Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ ورپÛÚšÙ‡ Ø³ÙˆÛ ÙˆÙ‡ØŒÙ„Ù‡ Ø¯Û Ø¬Ù‡Ø§Ù† څخه سترګي پټي Ú©Ú“Û.
ډاکټر توريالی انګار، د هيواد د مشهور سياسي او اجتماعي شخصيت ارواښاد Ùيض Ù…ØÙ…د خان انګار مشر زوی، د ØØ§Ø¬ÙŠ Ú«Ù„ Ù…ØÙ…د خان لمسی او د Ù…ØÙ…د ØØ³Ù† خان لمسی، او د مرØÙˆÙ… ډاکټر نوراØÙ…د بړيڅي، د کابل پوهنتون د طب د ÙØ§Ú©ÙˆÙ„ØªÛ Ø§Ø³ØªØ§Ø¯ØŒ رئيس، د کابل د پوهنتون رئيس او د روغتيا د وزير وراره وو.
ارواښاد Ùيض Ù…ØÙ…د خان انګار د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† يو مشهور روشنÙکر، او د ملي Ø§ØØ³Ø§Ø³ Ø¯Ø±Ù„ÙˆÙˆÙ†Ú©Û Ø´Ø®ØµÙŠÙŠØª Ú†ÙŠ د ويښو زلميانو د ګوند، Ú†ÙŠ د معاصر Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† په تاريخ Ú©ÙŠ Ù„ÙˆÙ…Ú“Ù†Û ØØ²Ø¨ وو او د منظم مرام او ØØ²Ø¨ÙŠ Ø¬ÙˆÚ“ÚšØª درلودونکئ تشکيل وو، د مؤسسينو له Ø¬Ù…Ù„Û â€ŒÚ…Ø®Ù‡ Ú«Ú¼Ù„ Ú©ÛØ¯Ø¦. نوموړي د 'انګار' په نامه يوه نشريه، Ú†ÙŠ د ويښو زلميانو د ګوند اÙکار او غوښتني Ù¾Ú©ÚšÙŠ منعکسي Ú©ÛØ¯Ù„ÛØŒ په خپل لگښت را وايسته او وچلوله. څرنګه Ú†ÙŠ د Ù†Ø´Ø±ÙŠÛ Ù…ØØªÙˆÛŒ د ØÚ©ÙˆÙ…ت او د هغه وخت د وروسته پاتي ټولني د ناخوالو له انتقاد او د يوه داسي ØÚ©ÙˆÙ…ت يا نظام د Ù…Ù†ÚØªÙ‡ راتللو د اÙکارو څخه ØªØ´Ú©ÙŠÙ„ÛØ¯Ù‡ Ú†ÙŠ له اداري ÙØ³Ø§Ø¯Ù‡ خالي او د هيواد د پرمختګ غوښتونکئ وي، نو ÙŠÛ Ø¯ وخت ØÚ©ÙˆÙ…ت تر Ú‰ÛØ±Ù‡ د Ø®Ù¾Ø±ÛØ¯Ùˆ زغم Ùˆ نه سوای درلودلای. د 'انګار' خپرونه د شپاړسو شمارو تر Ø®Ù¾Ø±ÛØ¯Ùˆ وروسته بنده سوه او هغه مطبعه، Ú†ÙŠ Ùيض Ù…ØÙ…د خان انګار، د اخبار د چاپولو په مقصد، په خپل Ù…ØµØ±Ù Ø±Ø§Ù†ÙŠÙˆÙ„Û ÙˆÙ‡ØŒ د وخت د ØÚ©ÙˆÙ…ت له خوا ضبط سوه. انګار ØµØ§ØØ¨ او د هغه Ú‰ÛØ± ØØ²Ø¨ÙŠ Ù…Ù„Ú«Ø±ÙŠ بنديان سوه. پخپله انګار ØµØ§ØØ¨ يوه پلا په کابل Ú©ÙŠ شپږ مياشتي Ù‚ÛØ¯ ØªÛØ± کئ او ورسته بيا د کندهار په عسکري ÙØ±Ù‚Ù‡ Ú©ÙŠ څلورنيم کاله نور په بند Ú©ÙŠ ØªÛØ± Ú©Ú“Ù‡. انګار ØµØ§ØØ¨ د خپل ژوند تر پايه پوري يو ملي او پر ØªØ±Ù‚Û Ù…ÙŠÙ† سړی پاته سو او د خپلو ټولو ملګرو، تعليم ÙŠØ§ÙØªÙ‡ Úوانانو او عامو خلګو له Ø§ØØªØ±Ø§Ù… او Ø¯Ø±Ù†Ø§ÙˆÛ Ú…Ø®Ù‡ برخه من وو.
انګار ØµØ§ØØ¨ د Û±Û³ÛµÛ· کال د ØÙˆØª د مياشتي پر اوومه Ù†Ûټه ÙˆÙØ§Øª سو. د نوموړي د Ø¬Ù†Ø§Ø²Û Ø§Ùˆ ÚšØ®ÛØ¯Ù„Ùˆ په مراسمو Ú©ÙŠ د وخت د ØÚ©ÙˆÙ…ت د والي او نورو لوړ پوړو غړو په شمول د کندهار او د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† د بيلو برخو څخه Ø¨Û Ø´Ù…Ø§Ø±Ù‡ خلګو برخه واخسته. علامه عبدالشکور رشاد (رشاد بابا) Ú†ÙŠ د انګار ØµØ§ØØ¨ د ډيري مودي، Ú‰ÛØ± Ù†Ú˜Ø¯Û Ù…Ù„Ú«Ø±Ø¦ او هم رزمه وو، د مرØÙˆÙ… پر قبر د نوموړي د ژوند په باره Ú©ÙŠ د ÙŠÙˆÛ Ø§ÙˆÚ–Ø¯Û Ø¨ÙŠØ§Ù†ÙŠÛ Ù¾Ù‡ ØªØ±Ú Ú©ÙŠ په زغرده او البته د خپل ژوند د په خطر Ú©ÙŠ اچولو په بيه دا خبره ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÙŠ 'انګار' نومئ اخبار پخپله د مرØÙˆÙ… انګار ØµØ§ØØ¨ په واسطه او دده په شخصي پيسو تاسيس سو. د علامه رشاد ØµØ§ØØ¨ دغه څرګندوني د هغه وخت پر والي او نورو لوړ پوړو چارواکو دونه بدي Ùˆ Ù„Ú«ÛØ¯Ù„Û Ú†ÙŠ نور نو په داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ دده بيانيه لا نه وه تمامه Ø³ÙˆÛØŒÙ¾Ù‡ خپلو موټرانو Ú©ÙŠ سپاره سوه او ولاړه.
مرØÙˆÙ… ډاکټر توريالی انګار د ارواښاد Ùيض Ù…ØÙ…د خان مشر زوی وو Ú†ÙŠ په Û±Û³Û²Û° Ù‡ Ø´ کال Ú©ÙŠ د کندهار د درÛيمي ناØÙŠÛ د ÙŠØÛŒ خان په Ú©ÙˆÚ…Ù‡ Ú©ÙŠ زÛÚ–ÛØ¯Ù„ÙŠ او د Ù‡ØºÛ Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ù¾Ù‡ سالمه، وطندوستانه، او ترقي غوښتونکي ÙØ¶Ø§ Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ù¾Ø±ÙˆØ±ÚšØª کړئ دئ. نوموړي خپلي Ù„ÙˆÙ…Ú“Ù†Û Ø²Ø¯Ù‡ Ú©Ú“ÙŠ د شالمار په ښوونÚÛŒ Ú©ÙŠØŒ Ú†ÙŠ وروسته د مشرقي Ù„ÛØ³Û په نامه ÙŠØ§Ø¯ÛØ¯Ù‡ØŒ تر سره Ú©Ú“Û Ø§Ùˆ وروسته د اØÙ…د شاه بابا Ù„ÛØ³Û د متوسطه او ثانوي زده Ú©Ú“Ùˆ په غرض ولاړئ. Ù„ÛØ³Ù‡ ÙŠÛ Ø¯ عالي Ø¯Ø±Ø¬Û Ù¾Ù‡ لاس ته راوړلو پای ته ورسوله او ورسته د پوليسو Ø§Ú©Ø§Ø¯Ù…Û ØªÙ‡ داخل سو Ú†ÙŠ هغه اکاډمي ÙŠÛ Ù‡Ù… د عالي Ø¯Ø±Ø¬Û Ù¾Ù‡ لاس ته راوستلو سره پای ته ورسوله. مرØÙˆÙ… ډاکټر ØªÙˆØ±ÙŠØ§Ù„Û Ø§Ù†Ú«Ø§Ø± په خپل مسلک Ú©ÙŠ دومره لايق وو Ú†ÙŠ وروسته د کابل پوهنتون د طب ÙØ§Ú©ÙˆÙ„ØªÛ ØªÙ‡ د ØªØØµÙŠÙ„ په غرض واستول سو، Ú†ÙŠ هغه ÙŠÛ Ù‡Ù… په Ú‰ÛØ± مؤÙÙ‚ ډول پای ته ورسول او په نتيجه Ú©ÙŠ د داخله چارو په وزارت Ú©ÙŠ د عدلي طب په څانګه Ú©ÙŠ په کار Ùˆ ګمارل سو. نوموړئ د کار د جريان Ú©ÙŠ د لياقت اومسلکي اهلييت د ښکاره کولو په نتيجه Ú©ÙŠ د طب په برخه Ú©ÙŠ د لوړو ØªØØµÙŠÙ„اتو لپاره جرمني ته ولÛÚ–Ù„ سو.
مرØÙˆÙ… ډاکټر توريالی انګار د يوه اوز اړخيزه شخصييت او استعداد خاوند وو. نوموړئ نه يوازي يو تکړه او پاک Ù†ÙØ³Ù‡ پوليس، لايق ډاکټر او پر وطن مين ترقي غوښتونکئ او پاک Ù†ÙØ³Ù‡ انسان وو، بلکي د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† په تاريخ، کلتور او په ØªÛØ±Ù‡ بيا د پښتو ژبي په ګرامر، انشا او ادبياتو Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ù…Ø¹Ù„ÙˆÙ…Ø§Øª د يوه استاد په Ø³Ø·Ø Ú©ÙŠ وه او په Ø¯Û Ø¨Ø§Ø±Ù‡ Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ø¯ نظر خاوند وو. د سپورټ په ØªÛØ±Ù‡ بيا د Ùوټبال نه يوازي شوقي وو، بلکي پخپله هم د ÚšÙˆ او ماهرو Ùټبالرانو له Ø¬Ù…Ù„Û Ú…Ø®Ù‡ Ú«Ú¼Ù„ Ú©ÛØ¯Ø¦. د موسيقي او غزلي ويلو سره ÙŠÛ Ú‰ÛØ±Ù‡ علاقه درلوده او پخپله ارمونيه هم وهلای (ږغولای) سواي.
ډاکتر توريالی انګار د کوم ØØ²Ø¨ غړئ نه وو، خو د خپل هيواد سره ÙŠÛ Ù…ÙØ±Ø·Ù‡ علاقه درلوده. د هيواد په ترقي د زړه Ø®ÙˆØ´Ø§Ù„ÛØ¯Ø¦. په ملي Ù†ÙØ§Ù‚ او په هيواد Ú©ÙŠ د داخلي جنګ د Ø§Ø¯Ø§Ù…Û Ù¾Ù‡ وجود او ادمه Ú‰ÛØ± Ø²ÛØ±Ûدئ. په المان Ú©ÙŠ يي د مهاجرينو سره تر خپله وسه کومک کاوه، په ØªÛØ±Ù‡ بيا د هغو زخمي Ø§ÙØºØ§Ù†Ø§Ù†Ùˆ لپاره ÙŠÛ Ø¯ علاج لاري چاري Ù„Ù¼ÙˆÙ„Û Ø§Ùˆ پيدا Ú©ÙˆÙ„Û Ú†ÙŠ د Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† څخه المان ته Ù„ÛÚ–Ù„ Ú©ÛØ¯Ù‡.
ډاکټر توريالی انګار يو پر وطن او ترقي مين انسان، ÚšÙ‡ ورور، ÚšÙ‡ پلار او صميمي ملګرئ وو. د وړونو سره ÙŠÛ Ù…Ù†Ø§Ø³Ø¨Ø§Øª د يوه ورور په ډول نه، بلکي د يوه همرازه ملګري په شان وه.
د ډاکټر توريالي انګار په ÙˆÙØ§Øª ÙŠÛ Ø¯Ø¯Ù‡ پراخه Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø§Ùˆ تر Ø´Ù…ÛØ± وتلي انډيوالان Ø¨Û Ø§Ù†Ø¯Ø§Ø²Û ØºÙ…Ø¬Ù† دي. زه Ù…ØÙ…د نسيم سليمي او زما درسته Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø§Ùˆ ملګري د خپل تسلييت مراتب د مرØÙˆÙ… ډاکټر توريالي انګار Ù…ØØªØ±Ù…ÙŠ Ù…ÛØ±Ù…ني، ناهيد جاني انګار، دده زامنو ياسر جان انګار او يسير جان انګار، Ù„ÙˆØ±Ú©Û Ù…Ø§Ø¨Û Ø¬Ø§Ù†ÙŠØŒ وړونو انجنير بريالي انګار، صادق جان انګار، ريدي جان انګار او د انګار ØµØ§ØØ¨ پاتي ټولي Ú©ÙˆØ±Ù†Û ØªÙ‡ تقديموي، ډاکټر توريالي انګار ØµØ§ØØ¨ ته د خدای پاک له درباره د جنت ÙØ±Ø¯ÙˆØ³ دعا کوي او ټولي Ú©ÙˆØ±Ù†ÛØŒ ملګرو او دوستانو ته ÙŠÛ ØµØ¨Ø± جميل غواړي. د ډاکټر ØµØ§ØØ¨ Ø±ÙˆØ Ø¯ÙŠ ښاد وي او Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯ÙŠ ÙŠÛ Ø®Ø¯Ø§ÛŒ د باقي غمه وساتي.
په Ø§ØØªØ±Ø§Ù…
ستاسو ټولو سره په Ø¯Û Ø¯Ø±Ø§Ù†Ù‡ غم Ú©ÙŠ شريک،