دعمومی جراØÛŒ متخصص
Para Esophageal Hernia
( دا چوره په هغه Ø³ÙˆØ±Û Ú©Û Ù…Ù†ÚØªÙ‡ راÚÙŠ کومه Ú†Û Ù¾Ù‡ Ú‰ÛŒØ§ÙØ±Ø§Ú«Ù… Ú©Û Ø¯ Ù…Ø±Û Ø¯ ØªÛØ±Ûدو لباره موجود وي)
تعری٠او ډولونه
له هغو ÙØªÙ‚ونو څخه عبارت دي په کوم Ú©Û Ú†Û Ø¯ Ù…Ø¹Ø¯Û ÛŒÙˆ قسمت یا ټوله معده د غټ Ø´ÙˆÛ esophageal hiatusله Ù„Ø§Ø±Û Ù…Ù†ØµÙ(mediastinum) ته داخلÛÚ–ÙŠ.
د هیاتل ÙØªÙ‚ونو Ø¯Ø±Û Ú‰ÙˆÙ„ÙˆÙ†Ù‡ Ù¾Ûژندل شوي:
a. The sliding hernia, Type I: Ú†Û Ù¾Ù‡ خلÙÙŠ Ù…Ù†ØµÙ Ú©Û Ø¯ cardia په علوي Ø¨Û ÚØ§ÛŒÙ‡ Ú©ÛØ¯Ùˆ Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ù…ØªØµÙÙ‡ ده.
b. The rolling or PEH, Type II: له هغه ډول ÙØªÙ‚ څخه عبارت دی ØŒ Ú†Û Ø¯ Ù…Ø¹Ø¯Û fundus د منص٠په لوري پورته Ø·Ø±Ù Ø¨Û ÚØ§ÛŒÙ‡ شوی وي اما د cardia موقعیت نارمل وي.
c. The combined sliding-rolling or mixed hernia, type III: په Ø¯Û Ú‰ÙˆÙ„ Ú©Û cardia او د Ù…Ø¹Ø¯Û fundus دواړه پورته لوري ته Ø¨Û ÚØ§ÛŒÙ‡ شوي وي.
End stage of type I and type II هغه وخت Ù…Ù†ÚØªÙ‡ راÚÙŠ کله Ú†Û Ù¼ÙˆÙ„Ù‡ معده د خپل طولاني ستون(longitudinal axis) په شا او خواتر 180Ø¯Ø±Ø¬Û ØªØ¯ÙˆØ± وروسته صدر ته پورته شي اما cardia او pylorus تثبیت نقطي Ùˆ اوسي
d. Type IV : دا ډول په بعضو ټکسټ بوکونو Ú©Û Ø°Ú©Ø± شوی او په هغه ÙØªÙ‚ Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯Ù„Ø§Ù„Øª کوي کله Ú†Û Ø¨Ø¹Ø¶Û Ø§Ø¶Ø§ÙÙŠ Ø§Ø¹Ø¶Ø§ÙˆÛ Ù„Ú©Ù‡ کولون هم د صدر پر لوري ØªÙØªÙ‚ ÙˆÚ©Ú“ÙŠ
Ù¾ÛÚšÛ Ø§Ùˆ سببونه
د Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û Ù†Ø§Ø±ÙˆØºÛ ÛŒÙ‚ÛŒÙ†ÛŒ Ù¾ÛÚšÛ Ú…ÙˆÚ© په قاطع ډول نه شي تشخیصولای، ÚÚ©Ù‡ Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û Ù†Ø§Ø±ÙˆØºÙŠ په اکثریت ناورغانو Ú©Û Ø§Ø¹Ø±Ø§Ø¶ نه لري . type I ÙØªÙ‚ونه اکثراً په Type III Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¨Ø¯Ù„ÛÚ–ÙŠ او Type II ÙØªÙ‚ونه Ú‰ÛØ± نادر دي.
په لوړ عمر لرونکو ناورغانو Ú©Û Ø¯ phernoesophagealغشاء نازک Ú©ÛØ¯Ù„ د Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û Ù†Ø§Ø±ÙˆØºÛ Ø¯ Ù¾ÛØ´ÙˆÙˆ د Ø²ÛŒØ§ØªÛØ¯Ùˆ یو سبب جوړوي .
کلینیکي لوØÙ‡
د giant hiatal (paraesophageal) ÙØªÙ‚ کلینکي تظاهرات له sliding ÙØªÙ‚ سره ÙØ±Ù‚ کوي. په PEHs Ú©Û Ø¯ dysphagia او postprandial fullness زیات وي اما د د زړه د سوزش او regurgitation ټیپیک اعراض Ú†Û Ù¾Ù‡ sliding hiatal hernia Ú©Û Ù„ÛŒØ¯Ù„ Ú©ÛÚ–ÙŠ هم Ù…Ù†ÚØªÙ‡ راتلی شي.
تقریباً د PEH یو پر دریمه مریضان Ú©Ù… خونه وي، د PEH لرونکي اکثریت ناروغان Ú©Ù‡ ÚÙ‡ هم Ø¨Û Ø¹Ø±Ø¶Ù‡ وي اما کله نا کله Ú©ÛØ¯Ø§ÛŒ شي د Ø´Ø¯ÙŠØ¯Û ÙˆÛŒÙ†Û Ø¨Ù‡ÛØ¯Ù†Û او volvulus Ú†Û Ø¯ Ù…Ø¹Ø¯Û Ø¯ ØØ§Ø¯ انسداد او Ø§ØØªØ´Ø§Ø¡ سبب Ú©ÛÚ–ÙŠ.
د Sliding hiatal hernia اعراض عموماً د وظیÙوي Ø¨Û Ù†Ø¸Ù…ÛŒÙˆ له ÙˆØ¬Û ÙˆÙŠ Ú†Û Ù„Ù‡ gastroesophageal reflux سره یو ÚØ§ÛŒ وي او دزړه سوÚÛØ¯Ù„ØŒ regurgitation او عسرت بلع Ù¾Ú©Û Ø´Ø§Ù…Ù„ دي.
تشخیص
د ÙˆÙ„Ø§Ú“Û Ù¾Ù‡ ØØ§Ù„ت Ú©Û Ø¯ ناورغ د Ø³ÛŒÙ†Û Ø§Ú©Ø³Ø±Û Ú©ÙˆÙ„Ø§ÛŒ شي هیاتل ÙØªÙ‚ تشخیص Ú©Ú“ÙŠ ØŒ Ú©Ù‡ Ú†ÛØ±Û د زړه د سیوري شا ته د هوا او مایع خیال ولیدل شي؛ دا ØØ§Ù„ت اکثراً په PEH ایا داخل صدري Ù…Ø¹Ø¯Û Ù¾Ù‡ صورت Ú©Û Ù„ÛŒØ¯Ù„ Ú©ÛÚ–ÙŠ.
د PEH په تشخیص Ú©Û Ø¯ لوړو هضمی لارو د باریوم Ù…Ø·Ø§Ù„Ø¹Û ØªØ´Ø®ÛŒØµÛŒÙ‡ ارزښت نسبت Sliding ÙØªÙ‚ ته زیات دي.
د هیاتل ÙØªÙ‚ونو په تشخیص او طبقه Ø¨Ù†Ø¯Û Ú©Û Ø¯ fiber-optic esophagoscopy رول له هم د Ú‰ÛØ± اهمیت ÙˆÚ“ دی .
Ù¾ØªÙˆÙØ²ÛŒÙˆÙ„ÙˆÚ˜ÙŠ
د para esophageal ÙØªÙ‚ونو په 60% ناروغانو Ú©Û Ø¯ مری د PH 24 ساعته ارزوني او ÙØ²ÛŒÙˆÙ„ÙˆÚ˜ÙŠÚ©ÙŠ Ù…Ø¹Ø§ÛŒÙ†Û Ø¯ Ù…Ø¹Ø¯Û Ø§Ø³ÛŒØ¯ÛŒ Ø¹ØµØ§Ø±Û ØªÙ‡ د Ù…Ø±Û Ø²ÛŒØ§Øª عارض Ú©ÛØ¯Ù„ څرګند Ú©Ú“ÙŠ دي ØŒ په Ø¯Ø§Ø³Û ØØ§Ù„ Ú©Û Ú†Û Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û ÙˆØ§Ù‚Ø¹Û Ø¯ sliding hiatal hernia په 71% واقعو Ú©Û Ù„ÛŒØ¯Ù„ شوي دي
ÙØ²ÛŒÙˆÙ„ÙˆÚ˜ÙŠÚ©Ùˆ مطالعاتو ÚšÙˆØ¯Ù„Û Ø¯Ù‡ Ú†Û Ø¯ کاردیا خلاصوالی Ø¯Ù…Ø±Û Ø¯ بعیده سÙنکټر په ÙØ´Ø§Ø±ØŒ د سÙنکټر په هغه طول کوم Ú†Û Ø¯ بطن د مثبت ÙØ´Ø§Ø± لرونکي Ù…ØÛŒØ· سره په ارتباط Ú©Û Ø¯ÛŒ او د سÙنکټر له عمومي طول سره ارتباط لري. د سÙنکټر دغو ټولو خصوصیاتي ÙˆØ§ØØ¯ÙˆÙ†Ùˆ څخه د کوم یوه کمبود د کاردیا له عدم Ú©ÙØ§ÛŒÛ سره ملګري ويي، بیله Ø¯Û Ú†Û ÙØªÙ‚ وجود لري او Ú©Ù‡ نه!
درملنه
د PEH درملنه عموماً جراØÙŠ Ø¯Ù‡ اما یو تعداد اختلاÙÙŠ Ù¼Ú©ÙŠ وجود لري ØŒ Ú†Û Ù¾Ù‡ Ù„Ø§Ù†Ø¯Û Ú‰ÙˆÙ„ ØªØ´Ø±ÛŒØ Ú©ÛÚ–ÙŠ:
د جراØÙŠ Ø¹Ù…Ù„ÛŒÛ Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ استطبابونه
د Paraesophageal hiatal hernia موجودیت په عام ډول د جراØÙŠ ØªØ±Ù…ÛŒÙ… لپاره یو استطباب Ú«Ú¼Ù„ Ú©ÛÚ–ÙŠ.
لنډه Ù…Ø±Û Ø§Ùˆ PEH
لویه PEH په 5-20% Ù¾ÛÚšÙˆ Ú©Û Ø¯ Ù„Ù†Ú‰Û Ù…Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ په مزمن ډول پورته لوري ته د Gastro Esopahgeal Junction دمزمن Ø¨Û ÚØ§ÛŒÙ‡ Ú©ÛØ¯Ùˆ له ÙˆØ¬Û ÛŒÙˆÚØ§ÛŒ وي،ویل Ú©ÛÚ–ÙŠ Ú†Û ØªÙ‚Ø±ÛŒØ¨Ø§Ù‹ 10-20% Ù¾ÛÚšÙˆ Ú©Û Ø¯ جراØÙŠ Ù†Ø§Ú©Ø§Ù…Û Ø¹Ù„Øª د Ù„Ù†Ú‰Û Ù…Ø±Û Ù†Ù‡ تشخیصول اوپÛژندل دي. تر عملیات Ù…Ø®Ú©Û Ø¯ barium swallow او esophagogastroduodenoscopy اجرا کول د Ù„Ù†Ú‰Û Ù…Ø±Û Ø¯ استطباباتوپه هکله معلومات راکولای شي.
پایلÛ
د PEH لپاره د جراØÙŠ Ù¾Ø±ÙˆØ³ÛŒØ¬Ø± تر اجرا کولو وروسته تقریباً په 90%Ù¾ÛÚšÙˆ Ú©Û Ø¯ ناروغ اعراض آرامÛÚ–ÙŠØŒ Ù†Ù†Û Ù„ØªÛŒØ±Ø§ØªÙˆØ±ÙˆÙ†Ù‡ د Paraesophageal hernia په ترمیم Ú©Û Ø¯ لپراسکوپي رول کامیاب ارزوي. اکثره لیکونکو په 80-90% Ù¾ÛÚšÙˆ Ú©Û Ù„Ù‡ اعراضو خلاصون ښودلی په Ø¯Ø§Ø³Û ØØ§Ù„ Ú©Û Ú†Û Ù¾Ù‡ 10-15% Ù¾ÛÚšÙˆ Ú©Û recurrent symptomatic hernia څرګنده شوÛ.