Ù…Ø®Ú©Û Ù„Ù‡ Ø¯Û Ú†Û Ø¯ بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها د Ù†Ú©Ø§Ø Ø¨ØØ« وڅیړو نو لومړی باید د Ù†Ú©Ø§Ø Ù¾Ù‡ هکله Ø®Ø¨Ø±Û ÙˆÚ©Ú“Ùˆ تر Ú…Ùˆ معلومه شي Ú†Û Ø§Ø³Ù„Ø§Ù… په دغه اړه Ú…Ù‡ وایي؟
د Ù†ÙƒØ§Ø Ø´Ø±Ø·ÙˆÙ†Ù‡:
Û±- تړون كوونكي به عاقل بالغ او آزاد وي, نو د ليوني او هغه ماشوم Ú†Û Ø¹Ù‚Ù„ نلري Ù†ÙƒØ§Ø Ù†Ù‡ منعقده كيږي, او د مريي او هغه ماشوم Ú†Û Ø¹Ù‚Ù„ ولري Ù†ÙƒØ§Ø Ø¨ÙŠØ§ د (ولي) تر Ø§Ø¬Ø§Ø²Û Ù¾ÙˆØ±Û Ù…ÙˆÙ‚ÙˆÙÙ‡ بلل كيږي.
Û²- Ù…ØÙ„ به د Ù†ÙƒØ§Ø ÙˆÚ“ وي, ÙŠØ¹Ù†Û Ø¯Ø§Ø³Û Ù…ÙŠØ±Ù…Ù† به وي Ú†Û Ù„Ù‡ Ù‡ØºÛ Ø³Ø±Ù‡ شرعاً Ù†ÙƒØ§Ø Ø±ÙˆØ§ وي.
Û³ - تړون كوونكي به د يوه او بل Ø®Ø¨Ø±Û Ø§ÙˆØ±ÙŠ.
Û´ – د Ù†ÙƒØ§Ø Ù¾Ø± مهال به دوه شاهدان نارينه يا يو نارينه او دوه ÚšÚينه موجود وي, په شاهدانو ÙƒÛ Ù‡Ù… اسلام, عقل, آزادي او بلوغ شرط دي.
Ûµ - شاهدان به د تړون كوونكو Ø®Ø¨Ø±Û Ø§ÙˆØ±ÙŠ, Úكه نو د ويدو خلكو په شاهدي سره Ù†ÙƒØ§Ø Ù†Ù‡ تړل كيږي.
Û¶- ايجاب او قبول به په يوه مجلس ÙƒÛ ÙˆÙŠ.
Û· - ايجاب او قبول به سره مختل٠نه وي, د ساري په توګه كه يو سړي چاته وويل Ú†Û Ø²Ù‡ خپله لور تاته په يو لك Ø±ÙˆÙ¾Û ÙˆÙ„ÙˆØ± په Ù†ÙƒØ§Ø Ø¯Ø±ÙƒÙˆÙ… او دوهم سړي وويل Ú†Û Ù†ÙƒØ§Ø Ù…Û Ù‚Ø¨ÙˆÙ„Ù‡ ده خو ولور نه قبلوم نو دا Ù†ÙƒØ§Ø Ø¨Ø§Ø·Ù„Ù‡ ده.
Û¸ - Ù†ÙƒØ§Ø Ø¨Ù‡ د ÚšÚÛ Ù¼ÙˆÙ„ بدن ته یا Ø¯Ø§Ø³Û Ø§Ù†Ø¯Ø§Ù… ته راجع وي Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ په ټول بدن Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û ØªØ¹Ø¨ÙŠØ±ÙŠÚ–ÙŠ لكه سر او غاړه, Úكه نو كه چا وويل Ú†Û Ø²Ù‡ دلور لاس يا Ù¾ÚšÙ‡ تاته په Ù†ÙƒØ§Ø Ø¯Ø±ÙƒÙˆÙ… نو دا Ù†ÙƒØ§Ø Ù†Ù‡ تړل كيږي, Ø®ÙˆÙƒÚ†ÙŠØ±Û ÙŠÛ Ú«ÙŠÚ‰Ù‡ يا شا وښودله نو داØÙ†Ø§ÙÙˆ د مشايخو په اند ÙŠÛ Ù†ÙƒØ§Ø ØªÚ“Ù„ كيږي, او ÙƒÚ†ÙŠØ±Û ÙŠÛ ÙˆÙˆÙŠÙ„ Ú†Û Ù†ÙŠÙ…Ø§ÙŠÙŠ لور تاته په Ù†ÙƒØ§Ø Ø¯Ø±ÙƒÙˆÙ… نو غوره قول دادى Ú†Û Ù†ÙƒØ§Ø ÙŠÛ Ù†Ù‡ كيږي.
Û¹ - خاوند او ميرمنه به څرګند وي, نو كه د چا دوه Ù„ÙˆÚ¼Û ÙˆÙŠ او ÙˆÙŠÛ ÙˆÙŠÙ„ Ú†Û Ø²Ù‡ ÙŠÛ ÙŠÙˆÙ‡ تاته په Ù†ÙƒØ§Ø Ø¯Ø±ÙƒÙˆÙ… او څرګنده ÙŠÛ Ù†ÙƒÚ“Ù‡ Ú†Û ÙƒÙˆÙ…Ù‡ يوه ده، نو Ù†ÙƒØ§Ø ÙŠÛ Ù†Ù‡ كيږي.
Û±Û° - ÚšÚÙ‡ به په Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û Ù†ÙƒØ§Ø Ø®ÙˆÚšÙ‡ او راضي وي, كه هغه باكره بالغه (Ù¾ÛØºÙ„Ù‡) وي او كه ثيبه (يو ÚÙ„ واده شوÛ) وي.
اوس پر بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها نیوکه کول او د Ù‡ØºÛ Ù¾Ù‡ هکله ناروا Ú…Ø±Ú«Ù†Ø¯ÙˆÙ†Û Ú©ÙˆÙ„ دا د انساني عقل خلا٠عمل دی، د Ù‡ØºÛ Ù†Ú©Ø§Ø Ø¨Ù„Ú©Ù„ د شریعت مطابق او د Ù‡ØºÛ Ø¯ پلار او Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ù¾Ù‡ رضایت ترسره Ø´ÙˆÛ ÙˆÙ‡. نو Ú†Û Ù…Ù„ØØ¯ÛŒÙ† یا Ú©ÙØ§Ø± Ù¾Ø±Û Ù†ÛŒÙˆÚ©Ù‡ کوي او ډول ډول Ø®Ø¨Ø±Û Ú©ÙˆÙŠØŒ کله وایي عمر ÛŒÛ Ú©Ù… وو کله وایی دا جبر یا ظلم وو، زه دغو خلکو ته وایم Ú†Û Ø¯ بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø§ØµÙ„ÙŠ وارث یا مشر خو ØØ¶Ø±Øª ابوبکر صدیق رضی الله عنه وو، ÙˆÙ„Û Ù‡ØºÙ‡ Ù¾Ø±Û Ù†ÛŒÙˆÚ©Ù‡ یا اعتراض ونکړ، آیا تاسو د بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ú…Ø®Ù‡ هم ډیر هوښیار یئ Ú†Û Ù‡ØºÛ Ù†ÛŒÙˆÚ©Ù‡ نه کوله او په دغه کار راضي وه نو تاسو Ú©ÙØ§Ø±Ùˆ او Ù…Ù„ØØ¯ÛŒÙ†Ùˆ ته ÛŒÛ Ú…Ù‡ØŸ Ø¯Ø§Ø³Û ÛŒÙˆ Ú©Ø§ÙØ± او Ù…Ù„ØØ¯ به وموندل شي Ú†Û Ø¯ بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ù¾Ù‡ لار روان شي او هغه درسونه او علم Ú†Û Ø¨ÙŠ بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ù„Ù‡ ØØ¶Ø±Øª نبي کریم صلی الله علیه وسلم څخه ترلاسه Ú©Ú“ÛŒ وو پر هغو عمل ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او دوی هم هغه لار ونیسي کومه Ú†Û Ø¨ÙŠ بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها Ù†ÛŒÙˆÙ„Û ÙˆÙ‡ØŸ دا هم د اسلام او د Ø¯ØºÛ Ù†Ú©Ø§Ø Ø¨Ø±Ú©Øª وو Ú†Û Ù„Ù‡ بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها څخه ÛŒÛ Ø¯Ø§Ø³Û Ø¹Ø§Ù„Ù…Ù‡ بي بي جوړه Ú©Ú“Ù‡ Ú†Û Ø¯ Ù†Ú“Û Ù¾Ù‡ سطØÙ‡ ÛŒÛ Ø³Ø§Ø±Û Ù†Ù‡ تر سترګو کیږي.
ØØ¶Ø±Øª عایشه رضي الله عنها ÙØ±Ù…ايي Ú†Û Ø¯ جهالت په دوران Ú©Û Ø¯ Ù†Ú©Ø§Ø Ú…Ù„ÙˆØ± ډولونه وو :
لومړي ډول نکاØ:
دا د اوسني Ù†Ú©Ø§Ø Ù¾Ù‡ ډول وه، Ú†Û ÛŒÙˆ کس به د بل کس لور، خور ... وغوښتله نو هغه به ورسره منله او Ù†Ú©Ø§Ø Ø¨Ù‡ ÛŒÛ ØªÚ“Ù„ Ú©ÛØ¯Ù„Ù‡.
دوهم ډول نکاØ:
دغه ډول Ù†Ú©Ø§Ø Ø¨Ù‡ د استبضاع په نوم سره نومول Ú©ÛØ¯Ù„Ù‡ او ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ø¯ بچیانو د پيدا Ú©ÛØ¯Ùˆ پخاطر به ترسره Ú©ÛØ¯Ù„Ù‡.
Ø¯Ø§Ø³Û Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ به د کوم کس ÚšÚÙ‡ له ØÛŒØ¶ څخه پاکه شوه، نو میړه به ÛŒÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ وویل: زه له Ùلاني کس سره یو ÚØ§ÛŒ یا Ú©ÙˆØ±ÙˆØ§Ù„Û ÙˆÚ©Ú“Ù‡ ÛŒØ¹Ù†Û Ø¯ زنا عمل ورسره وکړه، خپل میړه به ÛŒÛ ØªØ± هغو ور Ù†Ú–Ø¯Û Ú©ÛØ¯Ù„Ùˆ نه تر هغو Ú†Û Ø¯ دغه بل یا پردي کس څخه به ÛŒÛ ØÙ…Ù„ نه وو اخستی. یا ربه توبه.
درÛیم ډول نکاØ:
هغه په Ø¯Û Ú‰ÙˆÙ„ Ú†Û Ù„Ù‡ ÛŒÙˆÛ ÚšÚÛ Ø³Ø±Ù‡ به تر لسو کسان یو ÚØ§ÛŒ Ú©ÛØ¯Ù„ او کله به Ú†Û Ù‡Ù… هغه ÚšÚÙ‡ ØØ§Ù…له شوه نو اولاد به ÛŒÛ ÙˆÚیږیده، بیا به ÛŒÛ Ù¼ÙˆÙ„ کسان راوغوښتل او هیچا به سرغړونه ÚÙ†Û Ù†Ø´ÙˆØ§ÛŒ کولی.
ÚšÚÛ Ø¨Ù‡ خطاب Ú©Û ÙˆØ±ØªÙ‡ وویل: تاسو Ú†Û Ú…Ù‡ ÙˆÚ©Ú“Ù„ نو دادی زما اولاد ÚÙ†Û Ù¾ÛŒØ¯Ø§ شو، نو دا ستا (د هغه کس نوم به ÛŒÛ ÙˆØ§Ø®Ø³Øª) ÚÙˆÛŒ دی ای Ùلانیه!!! Ú†Û Ø¯ چا نوم به ÛŒÛ Ù¾Ù‡ دغو کسانو Ú©Û ÛŒØ§Ø¯ Ú©Ú“ØŒ نو نوموړی ماشوم به د هغه سړي پر برخه رسیدلو.
څلورم ډول نکاØ:
هغه وخت به د ÙØ§ØØ´Ùˆ ÚšÚÙˆ په کورونو Ø¬Ù†Ú‰Û Ø¯Ø±ÙˆÙ„ Ø´ÙˆÛ ÙˆÛ ØªØ± Ú…Ùˆ خلک پوه شي Ú†Û Ø¯Ø§ د ÙÙ„Ø§Ù†Û ÙØ§ØØ´Û ÚšÚÛ Ú©ÙˆØ± دی، له دا ډول ÙØ§ØØ´Ùˆ سره به ډیر خلک یو ÚØ§ÛŒ Ú©ÛØ¯Ù„ تر Ú…Ùˆ ÛŒÛ Ø§ÙˆÙ„Ø§Ø¯ پيدا شي، نو Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ به ÛŒÛ Ø§ÙˆÙ„Ø§Ø¯ پيدا شو نو بیا به ÛŒÛ ÛŒÙˆ ماهر (Ú…ÛØ±Ù‡ پيژندونکی) راوست او هغه کس به د Ø®Ù¾Ù„Û ØªØ¬Ø±Ø¨Û Ù„Ù‡ Ù…Ø®Û Ø¯ØºÙ‡ ماشوم هغه کس ته منسوب یا ورکولو.
هغه Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ®Øª وو، Ú†Û Ø§Ù†Ø¬ÙˆÙ†Û Ø¨Ù‡ ژوندی خښول Ú©ÛØ¯Ù„Û Ø§Ùˆ دا یو رواج وو او بل خلکو به د ØªÙˆØ±Û Ø§Ùˆ Ù†ÛŒØ²Û Ù¾Ù‡ زور Ù¾Ø±Ø¯Û ÚšÚÛ Ø¯ خپل ÚØ§Ù† Ú©ÙˆÙ„Û / نومولÛ.
نو د ØØ¶Ø±Øª بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها Ù†Ú©Ø§Ø Ù¾Ù‡ دغو پورتنیو څلور ډولونو Ú©Û Ù¾Ù‡ یوه Ú©Û Ù‡Ù… نه راÚÙŠ او نه په اسلام Ú©Û Ø¯ دا ډول Ù†Ú©Ø§Ø Ú©ÙˆÙ„Ùˆ کوم ÚØ§ÛŒ شته، دا Ú©ÙˆÙ…Û Ù†Ø§Ø±ÙˆØ§ او ظالمانه Ù†Ú©Ø§Ø Ø§Ùˆ ودونه Ú†Û ØªØ± سره Ú©ÛØ¯Ù„ دا ټول په Ú©ÙØ±ÙŠ Ø§Ùˆ Ø¨Û Ø¯ÛŒÙ†Ù‡ ټولنو Ú©Û ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ Ú©ÛØ¯Ù„ØŒ مسلمانان او د اسلام د دین پيروان ور څخه بلکل پاک ول. اوس هغه خلک Ú†Û Ø¯ بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ù¾Ù‡ Ù†Ú©Ø§Ø ÛŒØ§ په Ú©Ù… عمري Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ù†ÛŒÙˆÚ©Ù‡ کوي دا پورته موارد Ø¯Û Ù¾Ù‡ ÚšÙ‡ غور سره ولولي او له بÛÚØ§ÛŒÙ‡ نیوکو څخه Ø¯Û ØªÛŒØ± شي.
د اسلام د ستر لار ښود ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د مصطÙÛŒ صلی الله علیه وسلم په رسالت سره دغه ټول ډولونه د منÚÙ‡ ولاړل پر ÚØ§ÛŒ ÛŒÛ ÛŒÙˆØ§Ø²ÛŒ پاکه اسلامي Ù†Ú©Ø§Ø Ù…Ù†ÚØªÙ‡ راغله.
د بي بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø¯ Ú©Ù… عمري او Ù†Ú©Ø§Ø Ù¾Ù‡ اړه یو ÙˆØ¶Ø§ØØª:
پر اسلام او ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله علیه وسلم یوه نیوکه دا هم کیږي Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ مبارک ÙˆÙ„Û Ø¨ÙŠ بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÛŒ الله عنها سره په وړوکوالي Ú©Û Ù†Ú©Ø§Ø Ú©Ú“Û Ø§Ùˆ Ø¯Ø¯Û ØÚ©Ù…ت Ú…Ù‡ Ø´ÛŒ دی؟
د الله د دین دښمنان وايي، Ú†Û Ø¹Ø§Ø¦Ø´Ø© رضي الله عنها ماشومه وه، نو باید اوس Ø¯Ø¯Û Ù¾Ù‡ معنا پوه شو Ú†Û Ù…Ø§Ø´ÙˆÙ…Ù‡ یعني څه؟؟
په هکله د علماوو Ù„ÙˆÙ…Ú“Û Ú‰Ù„Ù‡ Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ§ÛŒÙŠ:
په داسي ØØ§Ù„ Ú©Û Ú†Û Ø¯ Ù‡ØºÛ Ø®ÙØ·Ø¨Ù‡ په مكه Ú©Û Ø§Ùˆ Ù†ÙƒØ§Ø Ø¦Û Ù¾Ù‡ مدينه Ú©Û ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ Ø´ÙˆÛØŒ د عمر په اړه Ø¦Û Ø±ÙˆØ§ÙŠØ§Øª بÛÙ„ بÛÙ„ او متعارض دي، Úيني ÛŒÛ Ø¯ عمر په اړه يو Ú…Ù‡ وايي او Úيني بل څه، داسي دليل او شاهد هم نه تر سترګو ÙƒÛÚ–ÙŠ Ú†Û Ø¯ دغو متعارضو رواياتو له منÚÙ‡ يوه ته پر بل ØªØ±Ø¬ÙŠØ ÙˆØ±ÙƒÚ“Ø§ÛŒ شي، په داسي مواردو Ú©Û Ø¯ Ù…ØÙ‚قينو Ù…ØØ¯Ø«ÙŠÙ†Ùˆ رأيه دا ده Ú†Û Ø§ØØªÙŠØ§Ø· وشي او د متعارضو رواياتو له منÚÙ‡ پر كوم يوه له استناد Ú‰Ú‰Ù‡ وشي، په ÚØ§Ù†Ú«Ú“Û ØªÙˆÚ«Ù‡ كله Ú†Û Ø¯Ø§ متعارض روايات د اØÙƒØ§Ù…Ùˆ په اړه وي، د متن له پلوه په قرآن Ú©Û ÙƒÙˆÙ… شاهد ونه لري او د سند له پلوه غريب وي. كه Ú…Ù‡ هم د بخاري يو روايت Ú†Û Ø§ÙˆÙ‡ Úلي ÛŒÛ ØªÙƒØ±Ø§Ø±ÙŠ راوړى، غريب دی او په دوو طبقو Ú©Û ÙŠÙˆØ§Ø²Û ÙŠÙˆ يو راوي لري، وايي Ú†Û Ø¯ Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها Ù†ÙƒØ§Ø Ù¾Ù‡ نهه ÙƒÙ„Ù†Û Ú©Û ØªØ± سره Ø´ÙˆÛØŒ او همدا خبره په مسلمانانو Ú©Û Ù…Ø´Ù‡ÙˆØ±Ù‡ Ø´ÙˆÛØŒ Úيني د دغه روايت د توجيه لپاره وايي Ú†Û Ø¯ تودو سيمو Ù†Ø¬Ù„Û Ø§Ùˆ هلكان د سړو سيمو په پرتله ژر بلوغ ته رسÛÚ–ÙŠØŒ دوى هم بلوغ شرط Ú«Ú¼ÙŠØŒ او رأيه ÛŒÛ Ø¯Ø§ ده Ú†Û ÙƒÛØ¯Ø§Ù‰ شي يوه Ù†Ø¬Ù„Û Ù¾Ù‡ نهه ÙƒÙ„Ù†Û Ú©Û Ù¾ÛØºÙ„توب ته ورسÛÚ–ÙŠØŒ خو له ÙŠÙˆÛ Ø®ÙˆØ§ په مكه Ú©Û Ø¯ Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنه Ø®ÙØ·Ø¨Ù‡ ښيي Ú†Û Ø¹Ø§ÛŒØ´Ù‡ رضي الله عنها به له كوم شك پرته هغه مهال بلوغ ته Ø±Ø³ÛØ¯Ù„Û ÙˆÙ‡ØŒ او په مدينه Ú©Û Ø¯Ø±Û ÙƒØ§Ù„Ù‡ وروسته د Ù‡ØºÛ Ù†ÙƒØ§Ø ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ شوه، له بلي خوا داسي روايات شته Ú†Û ÚšÙŠÙŠ ابوبكر رضي الله عنه په مكه Ú©Û Ø§Ùˆ د رسول الله صلى الله عليه وسلم تر Ø®Ø·Ø¨Û ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯ÙŠ بل چا ته د Ø¹Ø§ÛŒØ´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها د Ù†ÙƒØ§Ø ÙƒÙˆÙ„Ùˆ پرÛÙƒÚ“Ù‡ ÙƒÚ“Û ÙˆÙ‡ خو هغه له ايمان راوړلو Ú‰Ú‰Ù‡ وكړه نو Úكه ÛŒÛ Ù‡ØºÙ‡ مواÙقه ÙØ³Ø® ÙƒÚ“Ù‡. بل روايت وايي Ú†Û Ø¹Ù„ÙŠ رضي الله عنه د خپلي لور كلثوم رضي الله عنها په اړه د عمر رضي الله عنه Ø®Ø·Ø¨Û ØªÙ‡ په Ø¯Û Ø¯Ù„ÙŠÙ„ د Ù†ÙÙŠ Úواب وركړ Ú†Û ØµØºÙŠØ±Ù‡ ده، او هغه مهال ÛŒÛ Ù¾Ù‡ Ù†ÙƒØ§Ø ÙˆØ±ÙƒÚ“Ù‡ Ú†Û Ù¾ÛØºÙ„توب ته ÙˆØ±Ø³ÛØ¯Ù‡. له Ø¯Û Ø±ÙˆØ§ÙŠØ§ØªÙˆ په ØµØ±ÙŠØ ØªÙˆÚ«Ù‡ معلومÛÚ–ÙŠ Ú†Û Ø¯ Ù†ÙƒØ§Ø Ø§Ùˆ جنسي نږدÛوالي لپاره بلوغ شرط دی.
ÙˆØ¶Ø§ØØª: دا د علماوو خپل نظر وو، موږ ته امام بخاري او ټول Ùقهاء او Ù…ØØ¯Ø«ÛŒÙ† ډیر Ù…ØØªØ±Ù… دي. د علماوو دا ډله هم وایي Ú†Û Ø¨ÙŠ بي عایشه رضی الله عنها بلوغ ته Ø±Ø³ÛØ¯Ù„Û ÙˆÙ‡ او په Ø¯Û Ú©ÙˆÙ…Ù‡ ستونزه نه وه. ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ø§Ø®ØªÙ„Ø§Ù Ù¾Ù‡ روایاتو Ú©Û Ø¯Ù‡ ÚÛŒÙ†Û Ø¯ نهو کلو عمر بیانوي او ÚÛŒÙ†Û Ø¨ÛŒØ§ وایي Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ له دغه عمر څخه پورته وه. والله اعلم.
د علماء دوهمه دله Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ§ÛŒÙŠ: د هغه وخت لس کلن یا لس کلنه د Ø¯Û ÙˆØ®Øª له لس Ú©Ù„Ù†Û ÛŒØ§ لس کلن سره نه پرتله کیږي، ÚÚ©Ù‡ دلته د زمانو او ØØ§Ù„اتو توپیر دی او په هیڅ صورت هغه وخت له اوسني وخت سره نشي پرتله کیدای.
عائشة رضي الله عنها په نهه Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û Ù¾ÛŒØºÙ„Ù‡ وه، بالغه وه، نو هغه ماشومه نه وه، او په هغه زمانه Ú©Û Ø¨Ù‡ د ÚšÚÙˆ لوي غم دا وو، Ú†Û Ø¯ دولس کلو څخه ÙŠÛ Ø¹Ù…Ø± واوړي، او چا لا په Ù†Ú©Ø§Ø Ú©Ú“Û Ù†Ù‡ وي.
نو په هغه وخت Ú©Û Ø¯ Ù†Ú©Ø§Ø Ú©ÙˆÙ„Ùˆ یا واده کولو طبیعي عمر له نهو کلو څخه تر دولسو کالو Ù¾ÙˆØ±Û ÙˆÙˆØŒ او د بلوغ د وخت نه شروع Ú©ÛØ¯Ù„Ùˆ تر ما بعد البلوغه.
زه تاسو Ø¯Ø¯Û Ø®Ù¾Ù„Û Ø®Ø¨Ø±Û Ø¯Ù„ÛŒÙ„ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ú©ÙˆÙ…ØŒ او هغه دا Ú†Û Ù¾Ù‡ صØÙŠØ سند ثابت دي، Ú†Û Ù†Ø¨ÙŠ کریم صلی الله علیه وسلم ته د Ø®Ø¯ÙŠØ¬Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها له ÙˆÙØ§Øª څخه ووروسته یو ØµØØ§Ø¨Û ÚšÚÙ‡ راغله، دغه ØµØØ§Ø¨Û خولة بنت ØÚ©ÛŒÙ… وه، Ú†Û Ø¯ عثمان بن مظعون رضي الله عنه ÚšÚÙ‡ وه، Ø¯Û ÚšÚÛ Ø³Ø±Ù‡ د Ø®Ø¯ÙŠØ¬Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها له مرګ څخه وروسته د پیغمبر صلی الله علیه Ùˆ سلم ډیر غم وو، او هر وخت به پریشانه وه، یوه ÙˆØ±Ú Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ته ÙŠÛ ÙˆÙˆÛŒÙ„: آیا ÚšÙ‡ به نه وي، Ú†Û Ù„Ù‡ Ø®Ø¯ÙŠØ¬Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها څخه وروسته یو بله ÚšÚÙ‡ ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ نو Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ورته وویل: Ú…ÙˆÚ© یادوي، Ú…ÙˆÚ© Ø¯Û Ù¾Ù‡ Ùکر Ú©ÛŒ دي؟؟
نو Ù‡ØºÛ Úواب ورکړ: سودة د زمعه لور، او یا عائشة د أبوبکر لوررضي الله عنهم أجمعین:
اوس لوستونکي کولی شي Ú†Û Ù¾ÙˆÙ‡ شي، کله Ú†Û Ø®ÙˆÙ„Ø© رضي الله عنها نبی کریم صلی الله علیه وسلم ته د Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ù†ÙˆÙ… ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ú©ÙˆÙ„ÙˆØŒ نو د Ù‡ØºÛ Ø¯Ø§ عقیده وه Ú†Û Ø¯ØºÙ‡ Ø¯ÙˆØ§Ú“Û ÚšÚÛ Ø¯ Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم سره Ù…Ù†Ø§Ø³Ø¨Û Ø¯ÙŠØŒ او کولی شي هغه تشه Ú‰Ú©Ù‡ Ú©Ú“ÙŠ کومه Ú†Û Ø¯ Ø®Ø¯ÛŒØ¬Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها مرګ Ù¾Ø±ÛŒÚšÛ ÙˆÙ‡ .
دغه وخت Ú©Û Ø¹Ø§Ø¦Ø´Ø© رضي الله عنها باکره وه، او سوده کونډه وه، او عمر ÙŠÛ Ù‡Ù… ډیر وو، Ù…Ø®Ú©Û ÙŠÛ ÛŒÙˆ میړه هم Ú©Ú“Û ÙˆÙˆØŒ نو د Ø®ÙˆÙ„Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها دغه مجرده طرØÙ‡ Ø¯Ø¯Û ÚšÙˆÙˆØ¯Ù†Ù‡ کوي، Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ په Ø¯Û Ù¾ÙˆÙ‡ÛŒØ¯Ù„Ù‡ Ú†Û Ø¯ÙˆØ§Ú“Ù‡ Ø¬ÛŒÙ†Ú©Û Ø¯ ÚšÚÛ Ú©ÙˆÙ„Ùˆ لپاره ÚšÛ Ø¬ÙˆÚ“Û Ø¯ÙŠØŒ او Ø¯Ø¯Û Ù…Ø¹Ù†Ø§ دا هم ده Ú†Û Ø¯ Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله تعالی عنها د جسم نمو، او Ù¾ÙˆØ®ÙˆÙˆØ§Ù„Û Ø¯Ø§ له ورایه ښکاره کوله Ú†Û Ø§Ù†ÙˆØ«Øª او پیغلتوب ÙŠÛ Ú©Ø§Ù…Ù„ ده، او Ù„Ú– تر Ù„Ú–Ù‡ خولة رضي الله عنها دا خبره ÚšÙ‡ ØØ³ Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ØŒ ÚÚ©Ù‡ Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ پوهیدله Ú†Û Ø³Ú“ÙŠ له ÚšÚÛ Ú…Ù‡ غواړي، نو هغه Ú…Ù‡ Ú†Û ØºÙˆØ§Ú“ÙŠ باید په Ø¬ÛŒÙ„Ú©Û Ú©Û Ù‡ØºÙ‡ موجود وي.
دغه وخت Ú©Û Ù¾Ù‡ عائشه رضي الله عنها Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ù„Ù‡ Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم څخه پرته بل ØµØØ§Ø¨ÙŠ Ù‡Ù… جرګه کوله، Ú†Û Ø¯ هغه ØµØØ§Ø¨ÙŠ Ù†ÙˆÙ… جبیر بن المطعم وو، خو کله Ú†Û Ø¯ Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها مور د پیغمبر صلی الله علیه وسلم له Ø¬Ø±Ú«Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ شوه، ډیره خوښي ÙŠÛ Ú…Ø±Ú«Ù†Ø¯Ù‡ کړه، او جبیر بن المطعم ØµØØ§Ø¨ÙŠ ÙŠÛ Ùوراً قاطع Úواب Ú©Ú“.
Ú©Ù‡ د پیغمبر صلی الله علیه وسلم جرګه نه وای، نو هغوی به دغه Ø¬ÛŒÙ„Ú©Û Ù‡ØºÙ‡ ØµØØ§Ø¨ÙŠ ØªÙ‡ ورکوله، ÚÚ©Ù‡ نو ام رومان خپل میړه ابو بکر رضي الله عنهما ته وویل: ګوره ستا لور الله جل جلاله د جبیر له Ù„Ø§Ø±Û Ø¨Ú†Ù‡ کړه، نو Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ته ÙŠÛ ÙˆØ±Ú©Ú“Ù‡ØŒ Ú†Û Ù„Ù‡ خیر او برکت څخه بهرمنده شي.
هو! یوه مور پوهیږي Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ د Ø®Ù¾Ù„Û Ù„ÙˆØ± لپاره واده کول وغواړي، مور په Ø®Ù¾Ù„Û Ù„ÙˆØ± د پوخوالي او بلوغ ته د رسیدلو Ø¹Ù„Ø§Ù…Û ØªØ± نور هر چا ÚšÛ ÙˆÛŒÙ†ÙŠØŒ او هم ÙŠÛ Ù¾ÛŒÚ˜Ù†ÙŠ.
مور په خپله لور Ú©Û Ø¯ انوثت انقلاب درک کولی شي، نو ډیر پیرزو او آرزو ÙŠÛ Ø´ÙŠ Ú†Û Ø¯ لور واده وویني، او Ù‡ØºÛ ÙˆØ±ÚÛ Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ په ډیر شوق Ø®Ù¾Ù„Û Ø´Ù¾Û ÙˆØ±ÚÛ Ø³Ø¨Ø§ کوي، هره مور غواړي Ú†Û Ø¯ Ø®Ù¾Ù„Û Ù„ÙˆØ± لپاره د سعادت مصدر وي، او د کورني ژوند اساساتو څخه ÙŠÛ Ø®Ø¨Ø±Ù‡ Ú©Ú“ÙŠØŒ او په ډیره Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Û ÙŠÛ Ù†ÙˆÙŠ کورته رخصت Ú©Ú“ÙŠ.
اوس Ú©Ù‡ Ú…ÙˆÚ© له دغو لادینیانو، مسیØÛŒØ§Ù†ÙˆØŒ مستشرقینو، هندوانو او یهودو څخه سوال ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ او هغه دا Ú†ÛØŒ آیا له دوی سره یو دلیل شته Ú†Û Ø¯Ø§ ثابته Ú©Ú“ÙŠ Ú†Û Ø¹Ø§Ø¦Ø´Ø© رضي الله عنها په هغه نهه Ú©Ù„Ù†Û Ø¹Ù…Ø± یا Ú…Ù‡ د پاسه نهو کالو عمر Ú©Û Ø¨Ù„ÙˆØº ته نه وه Ø±Ø³ÛŒØ¯Ù„ÛØŸ یا د Ù‡ØºÛ Ø£Ù†ÙˆØ«Øª نه وو کامل Ø´ÙˆÛØŸ
سر بیره Ù¾Ø±Ø¯Û Ø¯ ØØ¯ÛŒØ«Ùˆ په ډیرو کتابونو Ú©Û Ù¾Ù‡ صØÙŠØ سند راغلي دي، Ú†Û Ø¯ جزیرة العرب په ÚÙ…Ú©Ù‡ Ú‰ÛŒØ±Û Ø¬ÛŒÙ†Ú©ÛŒØ§Ù†Û Ù¾Ù‡ نهه Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û Ø¨Ù„ÙˆØº ته رسیږي.
له امام Ø´Ø§ÙØ¹ÙŠ Ø±ØÙ…Ù‡ الله څخه روایت Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ ويلي دي: په تهامة Ø¬ÛŒÙ†Ú©Û Ù¾Ù‡ نهه Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û Ø¨Ù„ÙˆØº ته رسیږي، بلکه له هغه څخه روایت دی، Ú†Û ÙˆÛŒÙ„ÙŠ ÙŠÛ Ø¯ÙŠ: ما په صنعاء ښار Ú©ÛØŒ د یمن په پلازمینه Ú©Û ÛŒÙˆÙ‡ یویشت کلنه Û²Û± نیا ولیدله، ÛŒØ¹Ù†Û Ø¯ لمسیانو خاونده وه، بیا وايي: په نهه Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û Ø¨Ù„ÙˆØº ته Ø±Ø³ÛŒØ¯Ù„Û ÙˆÙ‡ØŒ او لس Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û ÙŠÛ Ù„ÙˆØ± Ø±Ø§ÙˆÚ“Û ÙˆÙ‡ØŒ او هغه بیا په نهه Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û Ø¨Ù„ÙˆØº ته Ø±Ø³ÛŒØ¯Ù„Û ÙˆÙ‡ØŒ او په لس Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û ÙŠÛ Ø¨Ú†Û Ø±Ø§ÙˆÚ“Û ÙˆÙˆ.
سربیره پر Ø¯Û Ø®Ù¾Ù„Ù‡ د Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها څخه روایت دی Ú†Û ÙˆØ§ÙŠÙŠ: Ø¬ÛŒÙ„Ú©Û Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ نهه Ú©Ù„Ù†Û ØªÙ‡ ورسیږي، نو هغه ÚšÚÙ‡ شي.
تاسو په انټرنټ او میډیا Ú©Û Ù¾Ù„Ù¼Ù†Ù‡ وکړئ Ú†Û Ù‡Ù…Ø¯Ø§ اوس اوس په هند، د Ø§ÙØ±ÛŒÙ‚ا Ù„ÙˆÛŒÛ ÙˆÚ†Û Ø§Ùˆ نورو هیوادونو Ú©Û ØªØ± لس کلنو جنکیانو بچي Úیږولي او کومه پټه خبره نه ده.
ÚÛŒÙ†Û Ø®Ù„Ú© وایي Ú†Û Ø¨ÙŠ بي Ø¹Ø§ÛŒØ´Û ØªÙ‡ واک یا اختیار نه وو ورکړل شوی Ú†Û Ù„Ù‡ ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله علیه وسلم سره واده ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او Ú©Ù‡ نه؟.
قرآن کریم د Ø¯ØºÛ Ø´Ø¨Ù‡Û Úواب Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ§ÛŒÙŠ:
[28] يَا أَيّÙهَا النَّبÙيّ٠قÙلْ Ù„ÙØ£ÙŽØ²Ù’وَاجÙÙƒÙŽ Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙنَّ ØªÙØ±Ùدْنَ الْØÙŽÙŠÙŽØ§Ø©ÙŽ Ø§Ù„Ø¯Ù‘Ùنْيَا وَزÙينَتَهَا Ùَتَعَالَيْنَ Ø£ÙÙ…ÙŽØªÙ‘ÙØ¹Ù’ÙƒÙنَّ ÙˆÙŽØ£ÙØ³ÙŽØ±Ù‘ÙØÙ’ÙƒÙنَّ سَرَاØÙ‹Ø§ جَمÙيلاً [29] ÙˆÙŽØ¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙنَّ ØªÙØ±Ùدْنَ اللَّهَ وَرَسÙولَه٠وَالدَّارَ Ø§Ù„Ù’Ø¢ÙŽØ®ÙØ±ÙŽØ©ÙŽ ÙÙŽØ¥Ùنَّ اللَّهَ أَعَدَّ Ù„ÙÙ„Ù’Ù…ÙØÙ’Ø³Ùنَات٠مÙنْكÙنَّ أَجْرًا عَظÙيمًا Ø§Ù„Ø£ØØ²Ø§Ø¨
ژباړه: ای پیغمبره! ووایه خپلو ÚšÚÙˆ ته، Ú©Ú†ÛŒØ±Û ØªØ§Ø³Û Ø¯Ù†ÛŒØ§ ØºÙˆØ§Ú“ÛØŒ او د دنیا د ژوند ښایست ØºÙˆØ§Ú“ÛØŒ نو راÚÛ Ú†Û ÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ در ورسوم تاسی ته، او Ø¢Ø²Ø§Ø¯Û Ú©Ú“Ù… ØªØ§Ø³Û Ù¾Ù‡ Ø¢Ø²Ø§Ø¯Û Ù†ÛŒÚ©Û Ø³Ø±Ù‡ØŒ او کچیرته ØªØ§Ø³Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ جل جلاله ØºÙˆØ§Ú“Û Ø§Ùˆ د هغه پیغمبر ØºÙˆØ§Ú“ÛØŒ او ÙˆØ±Ú Ø¯ آخرت ØºÙˆØ§Ú“Û Ù†Ùˆ په تØÙ‚یق Ú†Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ جل جلاله تیار Ú©Ú“ÛŒ دی ستاسو د نیکو لپاره لوی اجر.
عائشة رضي الله عنها ÙØ±Ù…ايي: کله Ú†Û Ø¯ØºÙ‡ آیت نازل شو، Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ماته Ø±Ø§ØºÛØŒ او راته ويي ویل: زه تا ته یوه خبره کول غواړم، ته په Ù‡ØºÛ Ú©Û Ùیصله ژر مه کوه، تر Ú…Ùˆ Ú†Û Ø¯Û Ù…ÙˆØ± او پلار سره Ùیصله نه وي Ú©Ú“ÛØŒ نو Ù‡ØºÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ وویل: Ú…Ù‡ خبره ده؟
Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ورته آیتونه تلات Ú©Ú“Ù„ØŒ نو Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها وویل: بلکه الله جل جلاله اختیاروو، او تا اختیاروو، او ÙˆØ±Ú Ø¯ آخرت اختیاروو، Ù‡ØºÛ ÙˆÙˆÛŒÙ„: نو Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم ډیر Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ شو. اوس Ú©Ù‡ ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله علیه وسلم د شهوت او Ù†ÙØ³ÙŠ ØºÙˆÚšØªÙ†Ùˆ پخاطر دا کار کاوه، نو شاید د Ù…Ú©Û Ú‰ÛŒØ±Ùˆ پیغلو او ښکلو نجونو سره ÛŒÛ ÙˆØ§Ø¯Ù‡ Ú©Ú“ÛŒ وای، ÚÚ©Ù‡ د قریشو ټولو مشرانو غوښتل Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ له Ø®Ù¾Ù„Û Ø¯Ø§Ø¹ÛŒÛ Ú…Ø®Ù‡ ØªÛØ± شي.
Ú©Ù‡ Ú…ÙˆÚ© ووایي Ú†Û Ø¯ÙˆÙ…Ø±Ù‡ لوی توپیر د ÚšÚÛ Ø§Ùˆ خاوند د عمر په Ù…Ù†Ú Ú©Û Ø¯Ø§ ÙˆÙ„ÛØŸ
Úواب: عائشه رضي الله عنها په خپل Ø¯Û ÙˆØ§Ø¯Ù‡ ډیر Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ وه، او د Ù‡ØºÛ ØºÙˆÙ†Ø¯Û Ù¾Ù‡ لسهاوو ÚšÚÛ ÙˆÙŠ Ú†Û Ø¯Ø§ ارزو ÙŠÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯Ù„Ù‡ Ú†Û Ø¯ Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم Ù…ÛŒØ±Ù…Ù†Û Ø¬ÙˆÚ“Û Ø´ÙŠØŒ Ø¯Ø§Ø³Û Ù‡Ù… شويدي Ú†Û Ú‰ÛŒØ±Û ÙˆØ±ØªÙ‡ Ø±Ø§ØºÙ„Û Ø¯ÙŠ ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ ÙŠÛ ÙˆØ±Ø¨Ø®ÚšÙ„ÙŠØŒ نو بیا Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم نورو ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو ته په Ù†Ú©Ø§Ø Ú©Ú“ÙŠ دي، عائشه رضي الله عنها ته غیرت ورتللو کله Ú†Û Ø¨Ù‡ Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم Ù…Ú“Ù‡ Ø´ÙˆÛ Ø®Ø¯ÛŒØ¬Ù‡ یادوله، او هغه ته به ÙŠÛ ÙˆÙˆÛŒÙ„: هغه ÙˆÙ„Û ÛŒØ§Ø¯ÙˆÛØŒ د Ù‡ØºÛ Ù¾Ù‡ بدله Ú©Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ جل جلاله له Ù‡ØºÛ Ú…Ø®Ù‡ ÚšÙ‡ بدله Ø¯Ø±Ú©Ú“ÛØŒ کچیرته دغه توپير د عمر عیب وای، نو د قریشو Ú©Ø§ÙØ±Ùˆ به ورته پیغور ور Ú©Ú“ÛŒ وو، هغه وخت یهودو به Ù¾Ø±Û Ú«ÙˆØª نیونه Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡.
د نبي کریم صلی الله علیه وسلم له Ù†Ú©Ø§Ø Ù…Ø®Ú©Û Ø¨Ù„ چا هم د ÚØ§Ù† لپاره ØºÙˆÚšØªÛ ÙˆÙ‡ØŒ نو ÙˆÙ„Û Ù¾Ù‡ Ø¯Û Ú…Ù‡ مشکل Ø¯ÛØŸ
د ÛŒÙˆÛ Ø¬ÛŒÙ„Ú©Û Ø¯ واده کولو لپاره ÙØ³ÛŒÙˆÙ„وجي او عقلي موانع باید موجود نه وي، او Ú†ÛŒ دغه رنګ موانعو دلته وجود نه لرلو؟ نو Ú…Ù‡ مشکل ده Ú†Û Ù†Ú©Ø§Ø ØªØ± سره نشي.
هغه وخت له اوسني وخت سره پرتله کول دا ستره نا پوهي ده، د هغه مهال خلک له ÙØ²ÛŒÚ©ÙŠ Ù¾Ù„ÙˆÙ‡ ډیر غښتلي وو، کیدای شي Úیني به وايي Ú†Û Ø¹Ù‚Ù„ÙŠ رشد ته نه وه Ø±Ø³ÛŒØ¯Ù„ÛØŒ Ú…Ù†Ú«Ù‡ نه وه Ø±Ø³ÛŒØ¯Ù„ÛØŒ او Ù‡ØºÛ Ù…ÙˆØ± موږ ته د شرعي ÙÙ‚Ù‡Û Ù„ÙˆÛŒÛ Ù„ÙˆÛŒÛ Ø¨Ø±Ø®Û Ø±Ø§Ù†Ù‚Ù„ Ú©Ú“ÙŠ دي، او اوس Ú†Û Ú…ÙˆÙ…Ø±Ù‡ وخت ØªÛŒØ±ÛŒÚ–Û ÚÙˆØ§Ù†Û Ø®ØªÙ…ÛŒÚ–ÙŠØŒ د نبي کریم صلی الله علیه وسلم په زمانه Ú©Û Ø¨Ù‡ یو اووه لس کلن مشر به د زرهاوو کسانو قیادت کاوه، یو مثال ÙŠÛ Ø§Ø³Ø§Ù…Ø© بن زید دی، او بل مثال ابن القاسم دی Ú†Û Ù¾Ù‡ اوولس Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û ÙŠÛ Ø³Ù†Ø¯ او شاو خوا Ø¹Ù„Ø§Ù‚Û Ø®ØªÙ…Û Ú©Ú“ÛØŒ اما اوس به ډیر پنÚÙ‡ ویشت کلن Úوانان ووینئ Ú†Û Ø¹Ù‚Ù„ÙŠ رشد به نه لري، امام بخاري رØÙ…Ù‡ الله په پنÚلس Ú©Ù„Ù†Û Ù¾Ù‡ نبوي ØØ¯ÛŒØ« Ú©Û ÛŒÙˆ لوی مرجع جوړ شو، او په اتلس Ú©Ù„Ù†Û Ú©Û ÙŠÛ Ú‰ÛŒØ± ØØ¯ÛŒØ« په مجلداتو ØªØ£Ù„ÛŒÙØ§Øª Ú©Ú“ÙŠ دي، خو اوس ØØ§Ù„ت بدل دی.
باید یو بل لوی ØÙ‚یقت او نعمت ته اشاره ÙˆÚ©Ú“Ù…ØŒ هغه دا Ú†Û Ø¯ نبي کریم صلی الله علیه وسلم له مرګ څخه وروسته عائشة رضي الله عنها ÛµÛ° کاله Ú˜ÙˆÙ†Ø¯Û ÙˆÙ‡ØŒ او په دغو پنÚوسو کلونو Ú©Û Ù‡ØºÛ Ø¯ نبي کریم صلی الله علیه وسلم تعلیمات، Ùقه، او Ø§ØØ§Ø¯ÛŒØ« نورو ته ورسول.
په دغه وخت Ú©Û Ù†Ù‡ یهودو، او نه نصاراوو، اونه ÙØ§Ø±Ø³ÛŒØ§Ù†ÙˆØŒ او نه رومیانو، او نه قریشو په Ù†Ø¨Û Ú©Ø±ÛŒÙ… صلی الله علیه وسلم Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯Ø§ ګوت نیونه Ú©Ú“ÛØŒ سره له Ø¯Û Ú†Û Ù‡ØºÙˆÛŒ د نبي کریم صلی الله علیه وسلم په هره ÙˆÚ“Ù‡ او غټه خبره غږیدل، نو په ØÙ‚یقت Ú©Û Ù‡ØºÙˆÛŒ ټولو د دغه واده اقرار Ú©Ú“ÛŒ دي.
لادینیان، منصرین، او یهود، اوس هر وخت وايي: Ú†Û Ø¯ عائشي Ù†ÙØ³ÛŒØ§Øª به دغه وخت Ú©Û Ú…Ù†Ú«Ù‡ وو؟
اوس سوال دادی: Ú†Û Ø¢ÛŒØ§ بي بي عائشه رضي الله عنها ستاسو Ú©ÙˆÙ…Û ØÙ‚وقي Ù†Ú“ÛŒÙˆØ§Ù„Û Ù…Ø¤Ø³Ø³Û ÛŒØ§ ملګرو ملتونو ته شکایت Ú©Ú“ÛŒ ده، Ú†Û ØªØ§Ø³Ùˆ اوس د Ù‡ØºÛ Ù…Ø¯Ø§ÙØ¹ وکیلان جوړ شوئ، آیا Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها له خپلو Ø¯Ø±Û Ø²Ø±Ù‡ روایاتو څخه په یوه روایت Ú©Û Ù„Ù‡ خپل دغه ژوند واده څخه شکایت Ú©Ú“ÛŒ ده، او یا ÙŠÛ Ø³Ø± ټکولی ده؟
او یا هغه په دغه واده پښیمانه وه؟
آیا Ø¯Û Ø¨Ø§Ø±Ù‡ Ú©Û ØªØ§Ø³Û ÛŒÙˆ ØØ±Ù Ù„Ø±Û Ú†Û ÙˆÙŠÛ ÙˆØ§ÛŒØ¦ØŸ
ألا لعنة الله علی الظالمین.
بر عکس هغه ډیره Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ وه، په خپل میړه ÙŠÛ Ú‰ÛŒØ± غیرت کولو، مینه ÙŠÛ ÙˆØ±Ø³Ø±Ù‡ کوله، یوه Ù„ØØ¸Ù‡ ÙŠÛ Ù‡Ù… دا Ø´Ú© نه ده Ú©Ú“ÛŒ Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ پیغمبر نه دی، او د نبي کریم صلي الله علیه وسلم سره ÙŠÛ Ø¨Ù‚Ø§ اختیار Ú©Ú“Ù‡ کله Ú†Û Ù†Ø¨ÙŠ کریم صلی الله علیه وسلم Ù‡ØºÛ ØªÙ‡ د Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛŒØ¯Ùˆ او د تګ اجازه ورکړه، Ú†Û Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ پریږدي. دا خلک د Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها له Ø²Ù†Ø¯Ú«Û Ø¯Ø§Ø³Û Ø®Ø¨Ø±Û Ú©ÙˆÙŠØŒ Ù„Ú©Ù‡ Ù‡ØºÛ Ú†Û Ø¯ Ø®Ù¾Ù„Û Ø²Ù†Ø¯Ú«Û Ú…Ø®Ù‡ Ù†ÙØ³ÙŠ ØºÙˆÙ¼Ù‡ لرله، نه برعکس Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø¯ خپل واده له Ù„ÙˆÙ…Ú“Û Ù„ØØ¸Û څخه Ù¼ÙˆÙ„Û Ù¾ÛŒÚšÛŒ ثبت Ú©Ú“ÛØŒ او موږ ته ÙŠÛ Ø±Ø§Ù†Ù‚Ù„ Ú©Ú“ÙŠØŒ Ùقه ÙŠÛ Ù…ÙˆÙ†Ú– رانقل Ú©Ú“ÛØŒ او د نبي کریم صلی الله علیه وسلم له ÙˆÙØ§Øª څخه وروسته ÙŠÛ Ø¯Ø§Ø³Û Ø¹Ù„Ù…Ø§Ø¡ کرام او Ùقهاء وروزل، Ú†Û Ù‡ØºØ³Û Ø¹Ù„Ù… اوس په پوهنتونو Ú©Û Ø¯ دوکتورا لرونکو استاذانو سره نه پیدا کیږي.
یونیسی٠وايي، Ú†Û ÙˆØ®ØªÙŠ واده Ø¯Ø±Û Ø¨Ø¯Û Ù„Ø±ÙŠ:
د تعلیم نه Ø¨Ø´Ù¾Ú“ÛØ¯Ù„.
وختي ØÙ…Ù„ اخیستنه.
د میړه په ÚšÚÛ Ø¸Ù„Ù… کول، او زور یا Ø²ÛŒØ§ØªÛ ÙˆØ± Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ کول، نو آیا Ø¹Ø§Ø¦Ø´Û Ø±Ø¶ÙŠ الله عنها ته له Ø¯Û Ø¯Ø±Û Ø¶Ø±Ø±ÙˆÙ†Ùˆ کوم ضرر رسیدلی ده، بر عکس هغي به هر وخت ویل: د نبي کریم صلی الله علیه وسلم اخلاق قرآن ده، یعني تر ټولو بهتر اخلاق، ÚšÙ‡ اخلاق، د قرانکریم ترجماني ÙŠÛ Ú©ÙˆÙ„Ù‡ØŒ هیڅکله ÙŠÛ Ø¯ کوم طعام بد نه دي ویلي، غصه به ÙŠÛ ÚšÚÙˆ ته نه کوله، د ټولو ØªØ±Ù…Ù†Ú Ø¨Ù‡ ÙŠÛ Ø¹Ø¯Ù„ او انصا٠کاوه، سره له Ø¯Û Ø¹Ø§Ø¦Ø´Ù‡ رضي الله عنها ورته ډیره ګرانه وه، خو په شپو Ú©Û Ø¯ تقسیم د ټولو ÚšÚÙˆ Ø¨Ø±Ø®Û ÛŒÙˆ شانته ÙˆÛ.
Ú©Ù‡ د پیغمبر صلی الله علیه وسلم ژوند ته له هر نظره وګورو او پوره پلټنه په Ú©Û ÙˆÚ©Ú“Ùˆ نو هره برخه او په هر میدان Ú©Û Ù‡ØºÙ‡ مکمل او له ØÚ©Ù…تونو Ú‰Ú© ژوند ÛŒÛ ØªÛŒØ± Ú©Ú“ÛŒ. د مثال په توګه د هغه د ډیرو ودونو یا ÚšÚÙˆ درلودل Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û Ø¯ Ú©Ù‡ د څلورو ÚšÚÙˆ لپاره اسلام اجازه ÙˆØ±Ú©Ú“Û Ø®Ùˆ د خوښي ÚØ§ÛŒ دادی Ú†Û Ø¨ÛŒØ§ هغه هیوادونه او خلک Ú†Û ÛŒÙˆÙ‡ ÚšÚÙ‡ کوي او د ÛŒÙˆÛ ÚšÚÛ Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ دعوت چلوي، نو تر ټول ډیر طلاق بیا په همدغو Ú©ÙØ±ÙŠ Ù‡ÛŒÙˆØ§Ø¯ÙˆÙ†Ùˆ Ú©Û ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ کیږي. د مثال په توګه:
امریکا، روسیه، هسپانیه، کیوبا، مالدیو، اوکراین، Ù¾ÙØ±ØªÚ«Ø§Ù„ØŒ بلجیم، Ú†Ú© سلواکیا، لوګزامبورګ، هنګري، هند، جاپان او Ø¯Ø§Ø³Û Ù†ÙˆØ±..... ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ù¾Ù‡ امریکا Ú©Û Ù†Ú–Ø¯Û Û·Û³Ùª ودونه په طلاق سره ختمیږي، هلته په هرو شپږو ثانیو Ú©Û ÛŒÙˆ طلاق واقع کیږي. Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û Ø¯ ÙØ±Ø§Ù†Ø³Û په Ù¾Ø§Ø±ÛØ³ ښار Ú©Û Ù†Ø³Ø¨Øª د دغه هیواد نورو ښارونو ته ډیر طلاقونه واقع کیږي. اوس به دغو ته Ú…Ù‡ ووایو؟ ÙˆÙ„Û Ù¾Ù‡ امریکا، روس، ÙØ±Ø§Ù†Ø³Û او Ù†ÙˆØ±Û Ú©ÙØ±ÙŠ Ù†Ú“Û Ú©Û Ø¯ÙˆÛŒ دعوه هم کوي، Ú†Û Ø¯ÙˆÛŒ ÚšÚÙˆ ته پوره او ټول ØÙ‚وق ورکړي، نو بیا طلاق په Ú…Ù‡ وجه او ÙˆÙ„ÛØŸ د دغو ټولو سوالونو Úواب همداده Ú†Û Ù‡Ù„ØªÙ‡ ÚšÚÙˆ ته هیڅ انساني او اخلاقي ØÙ‚وق نه دي ورکړل شوي او هغه ØÙ‚وق Ú†Û Ú©ÙØ§Ø± ÛŒÛ Ø¨ÛŒØ§Ù†ÙˆÙŠ هغوی ته ØÙ‚وق نشو ویلای بلکه دا یو ډول ظاهري ÙØ±ÛŒØ¨ او دوکه Ú†Û Ù‡ØºÙˆÛŒ ÛŒÛ ÙˆØ§ÛŒÙŠ.
په دغو هیوادونو Ú©Û Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ù†Ø¸Ø§Ù… ختم او لمنÚÙ‡ تللی ده، هلته جبري زنا او ÙØØ§Ø´ÙŠ Ú©Û Ú‰ÛŒØ±ÙˆØ§Ù„ÛŒ راغلی، هلته ÚšÚÛ Ù¾Ù‡ Ù†ÛØ´Ù‡ يي موادو Ø±ÙˆÚ–Ø¯Û Ø¯ÙŠØŒ په دغو هیوادونو Ú©Û Ø¯ ØÙ…Ù„ ضایع کول ډیر شوي او دا پر ÚšÚÙˆ ډیر ناوړه اثر Ù¾Ø±ÛØ¨Ø§Ø³ÙŠØŒ هلته Ú‰ÛŒØ±Û ÚšÚÛ ØØªÛŒ Ø¨Û ÙˆØ§Ø¯Ù‡ هم دي خو اولادونه ÛŒÛ Ø±Ø§ÙˆÚ“ÙŠ دا هم یوه ستره ستونزه ده Ú†Û Ø¯ÙˆÛŒ ورسره مخ دي، هلته ØØ±Ø§Ù…یان او په ناجایزه توګه Ø¨ÛØ´Ù…اره اولادونه راوړل کیږي او هغه نظامونه ÛŒÛ Ù„Ù‡ ډیر چیلنج سره مخامخ Ú©Ú“ÙŠ. تر ټول ډیر ایډز هم په Ú©ÙØ±ÙŠ Ù‡ÛŒÙˆØ§Ø¯ÙˆÙ†Ùˆ Ú©Û Ø´ØªÙˆÙ† لري، هلته ØØªÛŒ د جنس د بدلولو Ù„ÛŒÙˆÙ†Û Ù„ÙˆØ¨Ù‡ روانه ده او Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û Ù‡Ù„ØªÙ‡ ÚØ§Ù† وژنه او لیونتوب ډیر شوی. دا هغه عوامل دي Ú†Û Ø¯ÙˆÛŒ پخپله ÚØ§Ù†Ùˆ ته خوښ Ú©Ú“ÙŠ او Ù†Ú“Û ÛŒÛ Ù„Ù‡ ستر ګواښ او په ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ توګه ÚšÚÛ Ù¾Ù‡ Ú©Û Ú‰ÛŒØ±Û Ù…Ø«Ø£Ø«Ø±Ù‡ شوي.
په اسلام Ú©Û Ø¯ ÚšÚÙˆ د ØÙ‚وقو او ØÛŒØ«ÛŒØª په اړه د ÚÛŒÙ†Û Ù„ÙˆÛŒØ¯ÛŒÚ Ù¾ÙˆÙ‡Ø§Ù†Ùˆ نظریات:
نامتو ÙØ±Ø§Ù†Ø³ÙˆÙŠ Ù„ÙŠÚ©ÙˆØ§Ù„ØŒ Ù…ØÙ‚Ù‚ او ټولنپوه ( ډاکتر ګوستاول بون) د خپل کتاب (عربي تمدن) په Ù¢Ù§Ù£ او Ù¢Ù§Ù¤ پاڼو Ú©Û Ø¯Ø§Ø±Ù†Ú«Ù‡ ليکلي دي :
((اسلام د ÚšÚÙˆ په تمدني ØØ§Ù„ت باندى ډير لوى اثر ÙˆØºÙˆØ±ÚØ§ÙˆÙ‡ او هغه ÙŠÛ Ø¯ سپکاوي او ذلت څخه Ù„ÙˆÚ“Û Ø¯Ø±Ø¬Û ØªÙ‡ راپورته کړه، د اسلام وراثتي قانون او دښÚÙˆ ØÙ‚وق د اروپا د وراثت او ÚšÚÙˆ د قانون څخه غوره او بهتر دى ÚÚ©Ù‡ هغه د ÚšÚÙˆ د ÙØ·Ø±Øª او طبعيت سره سم، برابر او مواÙÙ‚ دى .
پس دا ثابته شوه Ú†Û Ø§Ø³Ù„Ø§Ù… ÚšÚÙ‡ د سپکاوي او ذلت Ù¾Ø±ÚØ§Ù‰ نوره هم لوړه کړه، دا Úما خبره نده بلکه Úما څخه Ù…Ø®Ú©Û (موسيو کوسان اى پرسوان) هم Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ او په اوسني وخت Ú©Û (موسيومار تاليمى سينټ هيلر) هم همدا نظر وړاندى Ú©Ú“Û Ø¯Ù‰)) (تمدن عرب: ډاکټر ګوستاول بون ÙØ±Ø§Ù†Ø³ÙˆÙŠ: Ù¢Ù§Ù£ - Ù¢Ù§Ù¤)
نامتو مستشرق (Ø®ØªÙŠÚ Ù¾ÙˆÙ‡) او د لندن په پوهنتون Ú©Û Ø¯ عربي Ú˜Ø¨Û Ø§Ø³ØªØ§Ø° پروÙيسر هملټن Ø§ÛØŒ آر، ګب Hamilton A.R.Gibb د خپل کتاب (اسلام او Ù…ØÙ…د) په (٢٣) پاڼه Ú©Û ÙˆØ§ÙŠÙŠ :
((دا يو Ù…Ù†Ù„Û Ø´ÙˆÙ‰ ØÙ‚يقت دى Ú†Û Ø¯ ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم Ø§ØµÙ„Ø§ØØ§ØªÙˆ د ÚšÚÙˆ مرتبه او درجه لوړه Ú©Ú“Ù‡)) Hamilton-A.R.Gibb/ Mohammadd and Islam Londan.195- P-33
د ÙلسÙÛ Ù¾Ù‡ ډکشنري Ú©Û ÙˆØ§Ù„Ù¼ÙŠØ± د قرآن د ÙØ³Ù„ÙÛ ØªØ± عنوان لاندي دارنګه ليکلي:
موږ Ø¯Ø¯Û Ú…Ø®Ù‡ ناخبره نه يو Ú†Û Ù‚Ø±Ø¢Ù† ÚšÚÛ ØªÙ‡ هغه امتياز ورکوي کوم Ú†Û Ø¯ ÙØ·Ø±Øª له لوري څخه ورکړل شويدى، دا به ناروا او غلطه خبره وي Ú†Û Ù…ÙˆÚ– ووايو Ú†Û Ù…ØÙ…دي شريعت ÚšÚÙˆ ته ØÙ‚ ندى ÙˆØ±Ú©Ú“Û Ø§Ùˆ يا ÙŠÛ ÙˆØ±Ø³Ø±Ù‡ Ø²ÙŠØ§ØªÛ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‰.
د اروپا نامتو تاريخ ليکوونکی ( آرتر ګليمن Arthur Gilman ) پخپل کتاب د اسلام په تاريخ History of the Islam په ١٤١ مخ Ú©Û Ø¯Ø§Ø±Ù†Ú«Ù‡ ليکلي دي :
((زه د پوره څيړنو او تØÙ‚يقاتو څخه وروسته ليکم Ú†Û Ø¯ ØØ¶Ø±Øª Ù…Ø³ÙŠØ Ú…Ø®Ù‡ شپږ سوه کاله وروسته ÚšÚÙ‡ په ډير بد ØØ§Ù„ت Ú©Û ÙˆÙ‡ØŒ د Ù‡ØºÛ Ù‡ÛÚ… ØÙŠØ«ÙŠØª نه ؤ، Ù‡ØºÛ Ù‡ÛÚ… ØÙ‚ نه درلوده، په ٦١١م کال د اسلام پيغمبر هغوى ته لوړتيا ورپه برخه کړه، هغوى ÙŠÛ Ø¯ سپکاوي او ذلت له Ú©Ù†Ø¯Û Ú…Ø®Ù‡ د عزت او درناوي عرش ته ÙˆØ±Ø³ÙˆÙ„ÛØŒ زه په پوره باور سره دا وايم Ú†Û Ø§Ø³Ù„Ø§Ù… څومره ØÙ‚وق او عزت ÚšÚÛ ØªÙ‡ ورکړيدى هغه Ù‡ÛÚ… مذهب هم ندى ÙˆØ±Ú©Ú“ÛØŒ د اسلام پيغمبر Ú†Û Ú…ÙˆÙ…Ø±Ù‡ د ÚšÚÛ Ù¾Ù„ÙˆÙŠ توب Ú©Ú“Û Ù‡ÛÚ… Ù…ØµÙ„Ø Ø¯Ø§Ø³Û Ù†Ø¯ÙŠ Ú©Ú“ÙŠØŒ اسلام ØÚ©Ù… کوي Ú†Û Ø¯ خپلو ÚšÚÙˆ سره عدل او انصا٠وکړئ او د مال د لاسته راوړلو لپاره په ÚšÚÙˆ باندى ولکه مه لګوئ، هغوى ته کړاو او تکلي٠مه ورکوئ، د هغوى په ښوونه او روزنه Ú©Û Ù‡Ù„Û ÚÙ„Û ÙˆÚ©Ú“Ø¦ØŒ ØØ§Ù„ Ø¯Ø§Ú†Û Ù¾Ù‡ مسيØÙŠ Ø¯ÙŠÙ† Ú©Û Ø¹ÙŠØ³Ø§ÙŠÙŠ ÚšÚÙ‡ عالمه کيداى نشي بلکى خادمه جوړيداى شي)) ( هسټري آ٠اسلام - ١٤١ پاڼه )
د کاناډا مشهور قانون پوه او جج مسټر جسټس کريبائټس دارنګه وايي :
((ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم په Ù†Ú“Û Ú©Û Ø¯ ÚšÚÙˆ د ØÙ‚وقو تر ټولو لوى پلوي Ú©ÙˆÙˆÙ†Ú©Û Ø¯Ù‰)).
جي ډبليو لا ليټ نرو پخپل کتاب Ú©Û Ø¯Ø§Ø±Ù†Ú«Ù‡ ليکلي دي :
((ÚšÚÛ ØªÙ‡ Ú†Û Ú©ÙˆÙ… عزت، Ø¯Ø±Ù†Ø§ÙˆÛ Ø§Ùˆ مقام ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم ورکړيدى په ټولنه Ú©Û Ù‡ÛÚ… مذهب ندى ورکړÛ)).
(Lelithe,G.W/Mohammad and Islam in Religious System of The World, London.1893)
پروÙيسر راماکرشناراؤ (پخپل کتاب ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم د اسلام پيغمبر) Mohammad the Prophet of Islam Ú©Û Ø¯Ø§Ø±Ù†Ú«Ù‡ لیکلي دي :
((د اسلام د Ø§Ø²Ø§Ø¯Û ÙŠÙˆ Ø±ÙˆØ Ø¯Ø§Ø¯Ù‰ Ú†Û ÚšÚÙ‡ ÙŠÛ Ø¯ نورو د ØºÙ„Ø§Ù…Û Ú…Ø®Ù‡ خلاصه کړه، اسلام Ú…Ùˆ Ù¾ÙŠÚ“Û Ù…Ø®Ú©Û Ø¯Ø§ اعلان Ú©Ú“ÙŠ ؤ Ú†Û Ø¯ ÚšÚÛ ØÙ‚وق Ù…ØØªØ±Ù… دي بايد هغوى د خپلو ØÙ‚وقو څخه بى برخى نشي)).
(اسلام Ú©Û Ù¾ÙŠØºÙ…Ø¨Ø± Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم) د راماکرشناراؤ ليکنه د کريسنټ پبليشنګ چاپ (٩پاڼه).
جان هيګټ (جنرال ګلپ پاشا) پخپل کتاب (د ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…دصلی الله عليه وسلم ژوند او وخت) Ú©Û Ù„ÙŠÚ©Ù„ÙŠ دي:
((ØØ¶Ø±Øª Ù…ØÙ…دصلی الله عليه وسلم د ÚšÚÙˆ مالي مرسته پدى توګه ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†Û Ù‡ØºÙˆÙ‰ ته ÙŠÛ Ù¾Ù‡ ميراث Ú©Û Ù¼Ø§Ú©Ù„Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ ورکړه، د خپل مور او پلار په ميراث Ú©Û ÙŠÛ Ù‡Ù… برخمنه وګرÚوله، هغه صلی الله عليه وسلم نوى Ù¾ÙŠØ¯Ø§Ø´ÙˆÛ Ø§Ù†Ø¬ÙˆÙ†Û Ø¯ ژوندي خښولو څخه وژغورلÛ)). (جان هيګټ جنرال ګلپ پاشا / Ù…ØÙ…د رسول الله صلی الله عليه وسلم (٣١٠پاڼه).
ÚšÚÙ‡ په غربي تمدن Ú©Û:
د آلمان د دولتي روغتون رئس پروÙيسر کلين د ډاکټرانو په Ú©Ù†ÙØ±Ø§Ù†Ø³ Ú©Û Ø¯Ø§Ø³ÙŠ وايي: زموږ د Ù¼ÙˆÙ„Ù†Û Ø²ÙŠØ§ØªÙŠ Ø¨Ù„Ú©Û Ú‰ÙŠØ±Û Ø²ÙŠØ§ØªÛ ÚšÚÛ Ù¾Ù‡ بدبختي Ú©Û Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ تيروي، ÚšÙ‡ او آرام ژوند نلري، ÚÚ©Ù‡ د دوی ارزښت يوازي Ù†ÙØ³Ø§Ù†ÙŠ Ø§Ùˆ خواهشاتي بڼه لري، Ø¯Ø¯Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ زه د طب علم ته دا اعلان متوجه کوم Ú†Û Ø¨Ø§ÙŠØ¯ Ø¯Ø¯Û ÙØ§Ø¬Ø¹Û مخه ژر ترژره ونيول شي Ú©Ù‡ نه نو د مليونو اشخاصو د Ø®Ø³Ø§Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ به مخ شي.
(ج.س. يالاک): د ټولنيزو علومو يو ليکوال خپل د ټولني غميزه داسي ښکاره کوي: کلونه Ø±Ø§Ù¾Ø¯Û Ø®ÙˆØ§ Ù…Ù„Ø§ØØ¸Ù‡ کوو Ú†Û Ù…ÙˆÙ†Ú– انساني صميميت له لاسه ورکړی او Ø¯Ø¯Û ØµÙ…ÙŠÙ…ÙŠØª د لمنÚÙ‡ تلو سره زموږ Ù¼ÙˆÙ„Ù†Û ØªÙ‡ ډير تاوانونه اوښتي دي څرنګه Ú†Û Ù¾Ø®ÙˆØ§Ù†ÙŠÙˆ Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÙŠØ²Û Ø§Ú“ÙŠÚ©Û Ù¾ÙŠÚ˜Ù†Ø¯Ù„ Ú©ÛØ¯Ù„Û Ù†Ù†Ù†Û ÙØ±Ø¯ÙŠ Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ ØªØ±Û Ù…ØØ±ÙˆÙ… دي. هغه Ø§ØØ³Ø§Ø³ Ú†Û Ù¾Ø®ÙˆØ§ د ګاونډي په اړوند وو او هغه نن نشته همدارنګه Ù¾Ø®ÙˆØ§Ù†Û Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø§Ú“ÙŠÚ©Û Ù†Ù† نشته او ټول هغه اصول لمنÚÙ‡ تللي دي. په ØÙ‚يقت Ú©Û Ù…ÙˆÙ†Ú– وسايل او آلات يو د هغه ماشين وسايل Ú†Û Ø²Ù…ÙˆÚ– Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÙŠØ²Û Ø§Ùˆ Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø§Ú“ÙŠÚ©Û Ù¾Ø±Û Ú©ÙˆÙŠØŒ زموږ په ØØ§Ù„ت ډير Ø§ÙØ³ÙˆØ³ پکار دی موږ Ù¾ÙŠØ³Û ÙˆØ±Ú©ÙˆÙˆ او روØÙŠ Ø®Ø³Ø§Ø±Ø§Øª منو بي Ù„Ø¯Û Ú†Û ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ Ù¾Ø±Û ÙˆÙ¾ÙˆÙ‡ÙˆÙˆ.
Ú©Ø§Ø´Ú©Û Ú†Û Ù…Ø³Ù„Ù…Ø§Ù†Û ÚšÚÛ Ø¯ غربي ‌ښÚÙˆ له بد بختيو څخه Ø®Ø¨Ø±ÛØ¯Ù„Û Ù„Ù‡ هغه ØØ§Ù„ت څخه Ú†Û ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ وژني ÚÚ©Ù‡ Ú†Û ØªØ´ÙˆÙŠØ´ پريشاني بدبختي لري، په انګلستان Ú©Û Ù¾Ù‡ يوه کال Ú©Û Ø¯ پنÚÙ‡ زرو څخه Ú‰ÙŠØ±Û ØØ§Ø¯Ø«Û شوي. د مسلمانو ÚšÚÙˆ Ø³ØªØ±Ú«Û ØºØ±Ø¨ÙŠ جعلي Úلا ÙˆÚ“ÙŠ او پر سترګو ÛŒÛ Ø¬Ø¹Ù„ÙŠ Ù¾Ø±Ø¯Û Ù¾Ø±ØªÛ Ø¯ÙŠ.
(مارلين مانرا) د (پارولو مشهوره ممثله) د ÚØ§Ù† ÙˆÚ˜Ù†Û Ù¾Ù‡ اړوند يوه Ú©ÙˆÚ†Ù†Û Ø±Ø³Ø§Ù„Ù‡ ليکل Ø´ÙˆÛ ÙˆØ§ÙŠÙŠ Ú†Û Ø³Ø±Ù‡ Ø¯Ø¯Û Ú†Û Ù†ÙˆÙ…ÙˆÚ“Û Ú‰ÙŠØ± هنري شهرت هم لاره د Ù‡ØºÛ Ø¯ ÚØ§Ù† ÙˆÚ˜Ù†Û Ø¹Ù„Øª ÙŠÛ Ù¾Ú©Û ÚšÙˆØ¯Ù„ÛŒ هغه وايي: اي ÚšÚÙˆ د لويي غوښتلو څخه ÚØ§Ù† ÙˆØ³Ø§ØªÛ Ù¾Ù‡ ØºÙˆÙ„ÙˆÙˆÙ†Ú©Û Úلا ونه ØºÙˆÙ„ÙŠÚ–Û Ø²Ù‡ د Ù†Ú“Û Ø®ÙˆØ§Ø±Ù‡ او بدبخته ÚšÙ€ÚÙ‡ يمه نشم کولای Ú†Û ÙŠÙˆÙ‡ مور شم، هغه ژوند Ú†Û Ø¯ کور په دننه له Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø³Ø±Ù‡ Ú©ÛÚ–ÙŠ ډير ÚšÙ‡ Ú«Ú¼Ù…ØŒ او Ù¾Ø±Ø¯Û ÙˆÙ¾ÙˆÙ‡ÙŠÚ–Ø¦ Ú†Û Ø¯ کورونو په دننه Ú©Û Ù†Ù‡ يوازي د ÚšÚÛ Ø¯ خوښي رمز بلم Ø¨Ù„Ú©Û Ø¯Ø§ د ټول انسانيت خوښي ده، خلکو پرما باندي ظلم کړئ، ÚšÚÙ‡ Ú©Ù‡ هرڅو د سينما په داخل Ú©Û Ø¯ تقلبي شهرت لرونکي وي بيا هم د ÙŠÙˆÛ Ø¨ÙŠ ارزښته او پست متاع په څير ØªØ±Û Ú«Ù¼Ù‡ اخستل Ú©ÙŠÚ–ÙŠ.
دغربي Ù¼ÙˆÙ„Ù†Û ØªÙ…Ø¯Ù† Ú†Û Ø§ÙˆØ³ مهال د Úنکدن په ØØ§Ù„ ده ټول بشريت په ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ توګه زموږ ÚšÚÙˆ ته د بدبختي Ú‰Ø§Ù„Û Ù¾Ù‡ ارمغان Ú©Û Ø±Ø§ÙˆÚ“ÙŠØŒ Ø¯Ø¯Û Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÙŠ اوسيدونکي اوس مهال د انساني مدنيت د راتلو په انتظار Ú©Û Ø¯ÙŠ دا Ø¯Ø§Ø³Û ÙŠÙˆÛ Ù¼ÙˆÙ„Ù†Û Ú†Û Ø±ÙˆØÙŠ Ø§Ùˆ اخلاقي ØØ§Ú©Ù…يت ولري او په ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ توګه د ÚšÚÙˆ کرامت، وقار او شر٠وساتي او پر خپلو اساسي دندو يي وګماري.
(انارارد) يوه مشهوره ليکواله د (استرن ميل) په جريده Ú©Û Ù¾Ù‡ يوه مقاله Ú©Û Ù„ÙŠÚ©ÙŠ: Ú©Ù‡ زموږ Ù„ÙˆØ±Ú«Ø§Ù†Û Ø¯ Ø®Ø§Ø¯Ù…Û Ù¾Ù‡ نامه يا د Ø®Ø§Ø¯Ù…Û Ù¾Ù‡ څير کار ÙˆÚ©Ú“ÙŠ دا به ورته ډيره ÚšÙ‡ وي او له خطره به Ø¨Ú†Û Ø´ÙŠ Ø¯Ø¯Û Ù¾Ù‡ نسبت Ú†Û Ù¾Ù‡ ÙØ§Ø¨Ø±ÙŠÚ©Ùˆ Ú©Û Ú©Ø§Ø± ÙˆÚ©Ú“ÙŠ ÚÚ©Ù‡ Ú†Û Ù¾Ù‡ ÙØ§Ø¨Ø±ÙŠÚ©Ùˆ او نورو ÚØ§ÛŒÙˆ Ú©Û Ø¯ دوی کار کول د دوی ØÙŠØ§ د ابد لپاره لمنÚÙ‡ ÙˆÚ“ÙŠØŒ کاش Ú†Û Ø²Ù…ÙˆÚ– ټولنه د اسلامي Ù¼ÙˆÙ„Ù†Û Ù¾Ù‡ څير پاک Ù„Ù…Ù†Û ÙˆØ§ÛŒ Ú†Û Ø¯ ژوند له ÚšÙŠÚ«Ú¼Ùˆ څخه Ø¨Ø±Ø®Ù…Ù†Û ÙˆÙŠ.
هو! د انګلستان د هيواد لپاره ننګ دی Ú†Û Ø¯ هغه ÚØ§ÙŠ ÚšÚÛ Ø¯ نرانو سره د ګډون لپاره د رذالت مرتکب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ او زموږ په څير ندي Ú†Û Ø¯ ÚšÚÙŠ ÙØ·Ø±ÙŠ Ú©Ø§Ø±ÙˆÙ†Ù‡ Ú†Û Ø¯ کور کارونه دي ور وسپارو او Ø¯Ø¯Û ØÙ‚ نلري Ú†Û Ø¯ نرانو په کارو Ú©Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ واخلي.
(جال سيمال) د ÙØ±Ø§Ù†Ø³Û په يوه مجله Ú©Û Ù„ÙŠÚ©ÙŠ: کله Ú†Û ÚšÚÙ‡ د کور څخه د باندي کار کوي يو ساده او عادي کار کوي هيڅ کله هم د يو کارګر وظيÙÙ‡ نه شي اجرا کولای.
Ú©ÙØ± دغه ډول لاس ته راوړني لري، اوس مهال هم په Ú©ÙØ±ÙŠ Ù†Ú“Û Ú©Û Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم د بشر او ÚšÚÙŠ د ØÙ‚وقو غولونکي Ù†Ø§Ø±Û ÙˆÙ‡ÙŠØŒ دا Ù†Ø§Ø±Û ÚÚ©Ù‡ وهي Ú†Û ÚšÚÙˆ ته لاس Ø±Ø³Û Ù¾Ù‡ Ø§Ø³Ø§Ù†Û Ù¾ÛŒØ¯Ø§ Ú©Ú“ÙŠ.
نن په Ú©ÙØ±ÙŠ Ù†Ú“Û Ú©Û ØªØ± پخوا لا هم ډيري ÚšÚÙŠ خپل ناموس د یو Ú…Ùˆ پیسو یا Ù„Ú– شهرت یا هم مقام په بدل Ú©Û Ø®Ø±Ú…ÙˆÙŠ. Ø¯Ø¯Û ØªØ±Ú…Ù†Ú« په لکونو ÚšÚÙŠ د زنا په بازارونو Ú©Û Ù¾Ù‡ زوره پلورل کیږي. هغه یوازي د اسلام د رØÙ…ت دین دی Ú†Û ÚšÚÙŠ ته ÛŒÛ Ù¾Ù‡ ستر او ØØ¬Ø§Ø¨ سره دومره ستر مقام ورکړی دی Ú†Û Ú…ÙˆÚ© په بده سترګه هم نشي ورته کتلای مګر Ú©Ù‡ یوه ÚšÚÙ‡ خپله ÚØ§Ù† د ستر او ØØ¬Ø§Ø¨ څخه لیري Ú©Ú“ÙŠ ØØªÙ…اً به د ÙØªÙ†Û ښکار وي.
د جاهلیت په وخت Ú©Û Ø¯ ÚšÚÙˆ لپاره کومه کره Ø´Ù…ÛØ±Ù‡ Ù¼Ø§Ú©Ù„Û Ù†Ù‡ وه، دا د هر چا ØÙ‚ وو Ú†Û Ú…ÙˆÙ…Ø±Ù‡ ÚšÚÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯Ù„ÛŒ شي، هغه Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ®Øª هم وو Ú†Û Ø¯ هر ډول ناروا کړنو Ù„Ú©Ù‡ زنا، لواطت، شراب، ناروا ÙˆÚ˜Ù†Û Ú‰ÛŒØ±Û Ø²ÛŒØ§ØªÛ ÙˆÛ Ú†Û Ú‰ÛŒØ± خلک ور Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø±ÙˆÚ–Ø¯ÙŠ ول او Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û Ø¯ ډیرو خلکو پلرونه او Ù…ÙˆØ±Ú«Ø§Ù†Û Ù†Ø§Ù…Ø¹Ù„ÙˆÙ…Ù‡ ÙˆÛ.
زما Ù†ØµÛŒØØª خپلو اسلامي خویندو، میندو او ټولو مسلمانو ÚšÚÙˆ ته داده، Ú†Û Ù‡ØºÙ‡ د عزت ستر مقام Ú†Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ جل جلاله تاسو ته درکړی هغه په ډیر ټینګ عزم سره ونیسئ ÚÚ©Ù‡ شیطان او د هغه ملګرو ستاسو د خطا ایستلو لپاره رنګین تلکونه ایښي او په کمین Ú©Û Ø¯Ø±ØªÙ‡ ناست دي.
نور بیا
اخÚلیکونه:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
Û±: استاذ ÙØªØÙŠ ÙŠÚ©Ù†
Û²: د ټول Ø§ÙØºØ§Ù† د Ø¨ØØ« Ùورم څخه ÚÛŒÙ†Û Ø§Ø®Ø³ØªÙ†Û
Û³: د پوهندوى عبدالواسع صابر له Ù„ÛŒÚ©Ù†Û Ú…Ø®Ù‡ ÚÛŒÙ†Û Ø§Ø®Ø³ØªÙ†Û