دخپریدو نیټه : 2015-12-27 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
Ø¯Ù¾ÛØºÙ…برانو - ع – د راتگ ضرورت
مولوي عصمت الله عزام
بسم الله الرØÙ…Ù† الرØÙŠÙ…
Ù†ØÙ…ده Ùˆ نصلی علی رسوله الکريم امابعد :
د دÙنيا په تاريخ Ú©ÙŠ په لکونو نوميالي کسان پيدا شوي، Ú†ÙŠ هر يوه ÙŠÛ Ù¾Ù‡ خپل وخت Ú©ÙŠ انسانان د ÚØ§Ù† په لور متوجه Ú©Ú“ÙŠ وو .
په هغوی Ú©ÙŠ ØÚ©Ù…اء، ÙÙŠÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù†ØŒ ÙØ§ØªØÙŠÙ† او سيمي نيوونکي، پهلوانان او ص٠ماتوونکي، خطيبان او شاعران، د مال او خزانو خاوندان، د ØÙسن او ښائست لرونکي موجود وو .
Úيني ÙŠÛ Ø¯Ø§Ø³ÙŠ هم ØªÛØ± شوي Ú†ÙŠ ور ته Ø³Ø¬Ø¯Û Ø´ÙˆÛ Ø¯ÙŠ او د خدايي دعوه ÙŠÛ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ .
خو ليکن په هغوی Ú©ÙŠ داسي Ú…ÙˆÚ© نشته Ú†ÙŠ ژوندون ÙŠÛ Ø¯ ټول انسانيت لپاره نمونه وگرزي .
Ú©Ù‡ د Ù…Ù‚Ø¯ÙˆÙ†ÙŠÛ Ø³Ú©Ù†Ø¯Ø± دی، يا د اروپا نپولين، يا ديونان سقراط، اÙلاطون او ارسطو دی او يا ÙØ±Ø¹ÙˆÙ†ØŒÙ‚ارون او هامان دی او يا نور نوميالي کسان وو، په هغوی Ú©ÙŠ يو هم Ú…ÙˆÚ© نه شي يادولی Ú†ÙŠ د ده د ژوندانه د هري برخي دي تقليد او تابعداري وشي او دوی دي انسانان د ÚØ§Ù† لپاره مقتدايان او Ù¾ÛØ´ÙˆØ§ÙŠØ§Ù† وگرزوي .
د دوی مشهورتيا په خپل ÚØ§ÛŒ وه، خو ليکن د انسانيت لپاره د ژوندانه نمونه Ú©ÛØ¯Ù„ به ÙŠÛ ÚšØ§ÙŠÙŠ هيڅوک هم Ùˆ نه شي Ú¯Ú¼Ù„ÛŒ .
د Ø¯Û Ø³Ø±Ù‡ به دا هم هر د عقل خاوند ومني Ú†ÙŠ Ú†ÛØ±ØªÙ‡ هم په دÙنيا Ú©ÙŠ د Ù†ÛÚ©Û Ø±Ú¼Ø§ وي، يا د اخلاقو خوشبويي وي او يا د زړونو د ØµÙØ§ÙŠÙŠ Ú…Ø±Ú© وي، هغه نه د ÙÙŠÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù†Ùˆ د ÙلسÙÙŠ اÙکارو له امله را Ù…Ù†ÚØªÙ‡ شوی، نه د شاعرانو د شعر له امله او نه د سکندر او Ø±ÙØ³ØªÙ… د سيمو د نيوني او Ù¾Ù‡Ù„ÙˆØ§Ù†Û Ù†ØªÙŠØ¬Ù‡ ده .
بلکي دا د هغه چا د تعليم او دعوت نتيجه ده چا ته Ú†ÙŠ انبياء کرام – عليهم الصلاة والسلام – ويل Ú©ÛÚ–ÙŠ .
د Ù¾ÛØºÙ…برانو - عليهم السلام - ØÚ©ÙˆÙ…ت په بدنونو نه وو، بلکي په زړونو باندي وو .
دا وجه ده Ú†ÙŠ د پخوانيو لويو لويو پاچايانو د ÙˆØ§Ú©Ù…Ù†Û Ú…Ø±Ú© نشته، خو د نبي – عليه السلام – واکمني هغسي Ú†Ù„ÛÚ–ÙŠ او تر اوسه ÙŠÛ Ù†Ø¨ÙˆÙŠ ارشادات د Ù†Ú“Û Ù¾Ù‡ هره برخه Ú©ÙŠ عملي Ú©ÛÚ–ÙŠ .
دÙنيا د شاعرانو، ÙÙŠÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù†Ùˆ او ØÚ©ÙŠÙ…انو پرته هم Ú†Ù„ÛØ¯ÛŒ شي، خو د Ù¾ÛØºÙ…برانو له تعليم پرته نه شي Ú†Ù„ÛØ¯ÛŒ .
نو نبوت د انسانيت Ù„ÙˆÙ…Ú“Ù†Û Ø§Ú“ØªÙŠØ§ ده .
په Ø¯Û Ø±Ú¼Ø§ د جهالت ØªÙŠØ§Ø±Û Ù„Ù‡ منÚÙ‡ ÚÙŠØŒ Ù…Ú“Ù‡ Ø§Ø±ÙˆØ§Ø Ù¾Ø±Û Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ÙŠ Ú©ÛÚ–ÙŠ او د اخلاقي رنÚونو علاج Ù¾Ø±Û Ú©ÛÚ–ÙŠ .
الله-جل جلاله- انسانان او پيريان د يوه ستر مقصد لپاره پيدا کړي دي او هغه دا چي بايد دوی په خپل اختيار او خوښه سره د الله - جل جلاله - عبادت وکړي .
ØØ¶Ø±Øª امام اعظم ابوØÙ†ÙŠÙÙ‡ - رØÙ…Ù‡ الله - ÙØ±Ù…ايلي دي:Ú©Ù‡ الله پاک Ù¾ÛØºÙ…برنه ÙˆÛŒ را Ù„Ûږلی، نو د عقل په خاوندانو به د الله پاک په خپلو عقلو سره Ù¾Ûژندل لازم ÙˆÛŒ ( اصول الشاشي ص : Û³Û´ )
خو د انسانانو عقلونه قاصر وو، دوی ته په خپلو عقلو د الله پاک Ù¾Ûژندل او د هغه ØÙ‚وق Ú†ÙŠ په بندگانو Ø¦Û Ù„Ø±ÙŠØŒ معلومول گران کار وو، دا هر Ú…Ù‡ Ø¦Û Ù¾Ù‡ خپل عقل سره نه شوی Ù¾Ûژندلی .
نه ور ته دا Ù…Ø¹Ù„ÙˆÙ…ÛØ¯Ù‡ Ú†ÙŠ Ú©Ù‡ Ú…ÙˆÚ© د الله پاک اطاعت ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ الله پاک Ú…Ù‡ ور کوي ØŸ او نه هم په Ø¯Û Ù¾ÙˆÙ‡ÛØ¯Ø§ÛŒ شوی Ú†ÙŠ Ú©Ù‡ Ú…ÙˆÚ© د الله پاک عبادت Ùˆ نه Ú©Ú“ÙŠØŒ د هغه لپاره کومي سزاگاني دي ØŸ
نو الله پاک پر خپلو بندگانو دا Ø§ØØ³Ø§Ù† ÙˆÚ©Ú“ØŒ Ú†ÙŠ Ù¾ÛØºÙ…بران Ø¦Û ÙˆØ± ته را ولÛÚ–Ù„.
Ù¾ÛØºÙ…بران داسي کسان وو،چي د الله پاک په ټولو بندگانو Ú©ÙŠ کامل انسانان وو، هم Ø¦Û Ø§Ø®Ù„Ø§Ù‚ او هم Ø¦Û ØµÙˆØ±Øª تر نورو ټولو کامل وو او هم په ټولو Ú©ÙŠ عزتمند انسانان وو .
الله پاک ملائکي را Ùˆ نه Ù„ÛÚ–Ù„Û ÚÚ©Ù‡ هغوی د الله تعالی په عبادت نه Ø³ØªÚ“Û Ú©ÛÚ–ÙŠ اونه Ø¦Û Ø¨Ù„ داسي بÛÙ„ مخلوق د Ù¾ÛØºÙ…بر په توگه را ولÛÚ–ÛŒ Ú†ÙŠ د هغه تابعداري انسانانو ته گرانه وه .
بلکي انسان Ø¦Û Ø¯ Ù¾ÛØºÙ…Ø¨Ø±Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ غوره Ú©Ú“ØŒ ÚÚ©Ù‡ د انسان تابعداري هم Ø´ÙˆÙ†Û ÙˆÙŠ او ستړيا، لوږه او تنده هم لري .
نو د داسي چا تابعداري هم Ø´ÙˆÙ†Û Ø¯Ù‡ .
Ù¾ÛØºÙ…برانو – عليهم السلام - خوراک کاوو، په بازارونو Ú©ÙŠ هم Ú¯Ø±Ø²ÛØ¯Ù„ØŒ نارينه ÙˆÙˆØŒÙ…ÛØ±Ù…ني او اولادونه Ø¦Û Ù‡Ù… لرل .
خو د Ø¯Û Ø³Ø±Ù‡ د بشريت لپاره په هر Ù…ÙÙ…Ú©Ù† کمال سره متص٠وو .
همدا راز آخري Ù¾ÛØºÙ…بر Ù…ØÙ…د - صلى الله عليه وسلم - هم د نورو Ù¾ÛØºÙ…برانو په Ú…ÛØ± انسان وو او له هغوی څخه په انساني ØµÙØ§ØªÙˆÚ©ÙŠ Ø¨ÛÙ„ نه وو.
الله تعالى ÙØ±Ù…ايي Ù‚Ùلْ Ø¥Ùنَّمَا أَنَا بَشَرٌ Ù…ÙØ«Ù’Ù„ÙÙƒÙمْ ÙŠÙÙˆØÙŽÙ‰ Ø¥Ùلَيَّ أَنَّمَا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‡ÙÙƒÙمْ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‡ÙŒ وَاØÙدٌ Ùَمَنْ كَانَ يَرْجÙÙˆ Ù„Ùقَاءَ رَبّÙÙ‡Ù Ùَلْيَعْمَلْ عَمَلًا ØµÙŽØ§Ù„ÙØÙ‹Ø§ وَلَا ÙŠÙØ´Ù’رÙكْ Ø¨ÙØ¹Ùبَادَة٠رَبّÙه٠أَØÙŽØ¯Ù‹Ø§ (الکهÙ:Û±Û±Û°)
ترجمه : ور ته ووايه ! خبره دا ده Ú†ÙŠ زه خو ستاسو په شان يو انسان يم،( ÙØ±Ù‚ مو په Ø¯Û Ú©ÙŠ دی Ú†ÙŠ :) ما ته ÙˆØÙŠ Ú©ÛÚ–ÙŠ Ú†ÙŠ Ø¨Û Ø´Ú©Ù‡ ستاسو خدای هماغه يو خدای دی، نو هر Ú…ÙˆÚ© Ú†ÙŠ د خپل رب سره د ملاقات عقيده لري، هغه دي سم کارونه ÙˆÚ©Ú“ÙŠ او د خپل رب په عبادت Ú©ÙŠ دي بل هيڅوک نه شريکوي !!
دا آيت ØµØ±ÙŠØ Ø¯ÛŒ په Ø¯Û Ù‡Ú©Ù„Ù‡ Ú†ÙŠ نبي - عليه السلام - هم د نورو انسانانو په Ú…ÛØ± انسان وو،لکه څرنگه Ú†ÙŠ نور Ù¾ÛØºÙ…بران انسانان وو.
خو نبي - عليه السلام – تر ټولو په مطلق ډول کامل وو، ÚÚ©Ù‡ په ده Ú©ÙŠ الله پاک داسي کمالات را جمع Ú©Ú“ÙŠ وو، Ú†ÙŠ په بل هيچا Ú©ÙŠ نه وو .
نبي - عليه السلام - انسانيت ته دين په کامله توگه ورسوی، دوی ته Ø¦Û Ø¯ ÚšÙˆ اخلاقو لارښوونه په عملي توگه ÙˆÚ©Ú“Ù‡ او د دÙنيا او آخرت ÚšÛÚ¯Ú¼ÙŠ Ø¦Û ÙˆØ± ته په گوته Ú©Ú“Û .
نو اوس په انسانانو اړه لري Ú†ÙŠ دوی بايد د نبي عليه السلام د وينا او طريقو مطابق لار خپله کړي،څو په Ø¯Û Ø³Ø±Ù‡ ØªÙ„Ù¾Ø§ØªÛ Ù†ÛÚ©Ù…Ø±ØºÛ Ø§Ùˆ برياليتوب ته ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ Ùˆ رسوي .
وصلی الله علی نبينامØÙ…دوعلی آله ÙˆØ§ØµØØ§Ø¨Ù‡ اجمعين