د دÙنيا Ø¨Û Ø¨Ø§ÙˆØ±Ù‡ ژوند او زموږ مسئوليت
بسم الله الرØÙ…ان الرØÙŠÙ…
Ù†ØÙ…ده Ùˆ نصلي Ùˆ نسلم علی رسوله الکريم امابعد:
انسانان په دوو ډلو ÙˆÛØ´Ù„ شوي دي، يوه هغه ډله ده Ú†ÙŠ د دÙنيا روانو ØØ§Ù„اتو متآثر Ú©Ú“ÙŠ دي او په Ø¯Û Ø§Ù…ÙŠØ¯ Ú†ÙŠ عمر به مي Ú‰ÛØ± پاته وي، أخرت ته ÙŠÛ Ø´Ø§ Ú©Ú“Û Ø§Ùˆ په اړه ÙŠÛ Ù¾Ù‡ غÙلت Ú©ÙŠ پراته دي .
بله ډله هوښياران دي، د هغوی Ùکر Ø¯Û ØªÙ‡ وي Ú†ÙŠ زموږ راتلونکی به څرنگه وي او په Ú…Ù†Ú¯Ù‡ ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ به له دÙنيا څخه روانÛÚ–Ùˆ ØŸ
او کوم Ú…Ù‡ له ÚØ§Ù† سره قبر ته ÙˆÚ“Ùˆ او Ú…Ù‡ به مو وروسته داسي پاتÛÚ–ÙŠ Ú†ÙŠ ثواب ÙŠÛ Ø±Ø§ØªÙ‡ رسÛÚ–ÙŠ ØŸ
مخکيني خلگ زيات او وروستني خلگ کم دي .
دا په داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ Ú†ÙŠ بايد هر انسان مرگ Ú‰ÛØ± ياد ولري او بايد ورته په تياري کولو مصرو٠و اوسي مخکي له Ø¯Û Ú†ÙŠ دا موقع ÙŠÛ Ù„Ù‡ لاس څخه ووزي .
ÚÚ©Ù‡ الله تعالی ملک الموت پر انسانانو داسي Ú…ÙˆÚ© مقرر کړی، Ú†ÙŠ Ú…ÙˆÚ© ØªØ±Û Ù¾Ù‡ تÛښتي نه شي Ø®Ù„Ø§ØµÛØ¯ÛŒØŒ د انسان له Ø±ÙˆØ Ù¾Ø±ØªÙ‡ ÙŠÛ Ù¾Ù‡ پيسو او بل Ú…Ù‡ نه شي راضي کولی، د چا Ø³ÙØ§Ø±Ø´ نه مني، هر چاته راÚÙŠ او کله Ú†ÙŠ چا ته راغی، د ÙŠÙˆÛ Ø«Ø§Ù†ÙŠÛ Ù…Ùهلت او وخت هم نه ور کوي .
الله تعالى ÙØ±Ù…ايي : يَا أَيّÙهَا الَّذÙينَ Ø¢ÙŽÙ…ÙŽÙ†Ùوا لَا تÙلْهÙÙƒÙمْ أَمْوَالÙÙƒÙمْ وَلَا أَوْلَادÙÙƒÙمْ عَنْ ذÙكْر٠اللَّه٠وَمَنْ ÙŠÙŽÙْعَلْ ذَلÙÙƒÙŽ ÙÙŽØ£ÙولَئÙÙƒÙŽ Ù‡ÙÙ…Ù Ø§Ù„Ù’Ø®ÙŽØ§Ø³ÙØ±Ùونَ , وَأَنْÙÙÙ‚Ùوا Ù…Ùنْ مَا رَزَقْنَاكÙمْ Ù…Ùنْ قَبْل٠أَنْ يَأْتÙÙŠÙŽ Ø£ÙŽØÙŽØ¯ÙŽÙƒÙم٠الْمَوْت٠ÙÙŽÙŠÙŽÙ‚Ùولَ رَبّ٠لَوْلَا أَخَّرْتَنÙÙŠ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ أَجَل٠قَرÙيب٠Ùَأَصَّدَّقَ ÙˆÙŽØ£ÙŽÙƒÙنْ Ù…ÙÙ†ÙŽ Ø§Ù„ØµÙ‘ÙŽØ§Ù„ÙØÙينَ , وَلَنْ ÙŠÙØ¤ÙŽØ®Ù‘ÙØ±ÙŽ Ø§Ù„Ù„Ù‘ÙŽÙ‡Ù Ù†ÙŽÙْسًا Ø¥ÙØ°ÙŽØ§ جَاءَ أَجَلÙهَا وَاللَّه٠خَبÙيرٌ بÙمَا تَعْمَلÙونَ (المناÙقون : Û¹ - Û±Û±)
ژباړه : Ø§Û Ù…Ø¤Ù…Ù†Ø§Ù†Ùˆ ! تاسو دي ستاسو مالونه او اولادونه د الله-عالی – له يادولو غاÙÙ„ نه Ú©Ú“ÙŠØŒ او Ú…ÙˆÚ© Ú†ÙŠ داسي ÙˆÚ©Ú“ÙŠ نو هماغه خلگ (پوره) تاوانيان دي، او له هغه Ú…Ù‡ Ú†ÙŠ موږ در روزي Ú©Ú“ÙŠØŒ له هغو ( د الله لپاره ) لگښت وکړئ، مخکي له Ø¯Û Ú†ÙŠ ستاسو کوم يوه ته مرگ راشي، نو بيا وايي : زما ربه ! ولي دي تر ÙŠÙˆÛ Ù†Ú–Ø¯Û Ù†ÛÙ¼Û Ù¾ÙˆØ±ÙŠ Ùˆ نه Úنډولم Ú†ÙŠ زه خيرات ور Ú©Ú“Ù… او له Ù†Ûکانو څخه شم، او ( ØØ§Ù„ دا Ú†ÙŠ ) الله به هيڅکله يو کس وروستی نه Ú©Ú“ÙŠØŒ کله Ú†ÙŠ ÙŠÛ Ø§Ø¬Ù„ راشي او الله ستاسو په Ú©Ú“Ùˆ ÙˆÚ“Ùˆ ÚšÙ‡ خبر دی !!
په Ø¯Û Ø£ÙŠØª Ú©ÙŠ الله پاک خپلو مؤمنو بندگانو ته د الله پاک د Ú‰ÛØ± يادولو امر Ú©Ú“ÛŒ ÚÚ©Ù‡ په Ø¯Û Ú©Ø§Ø± Ú©ÙŠ د دوی گټه او کاميابي Ù†ØºÚšØªÛ Ø¯Ù‡ .
او الله پاک له Ø¯Û Ú†ÙŠ مؤمنان مال او اولاد د الله پاک له يادولو مشغول Ú©Ú“ÙŠØŒ منع Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ او Ú©Ù‡ Ú…ÙˆÚ© دا کار ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ نو په ØÙ‚يقت Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ø¯ مال او اولاد Ù…ØØ¨Øª د الله پاک په Ù…ØØ¨Øª وړاندي کړی، نو هغه اصلي تاوانيان دي ÚÚ©Ù‡ دوی له منÚÙ‡ تلونکي شيان په تلپاتو نعمتونو خوښ Ú©Ú“ÙŠ او تلپاتي Ù†Ûکمرغي او نعمتونه ÙŠÛ Ù„Ù‡ لاسه ور Ú©Ú“Ù„ .
په ور Ù¾Ø³Û Ø£ÙŠØ§ØªÙˆÙ†Ùˆ Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ø¯ الله په لار Ú©ÙŠ د مال د مصرÙولو په ترغيب ور Ú©Ú“ÛŒ Ú†ÙŠ د خپلو اړو وروڼو سره په مرستي کولو د خپلو مالونو شکر اداء Ú©Ú“ÙŠ او په Ø¯Û Ú©Ø§Ø± Ú©ÙŠ بايد د مرگ تر راتلو وړاندي بيړه ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ ÚÚ©Ù‡ مرگ Ú†ÙŠ کله راشي، بيا چا ته د ÚšÙˆ کارونو د ترسره کولو لپاره موقع نه ور کول Ú©ÛÚ–ÙŠ .
نو مطلب دا Ú†ÙŠ د دÙنيا د ژوند له امله بايد انسان الله پاک Ù‡ÛØ± نه Ú©Ú“ÙŠ او په Ø¯Û Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ ØªÛØ± نه وزي .
ÚÚ©Ù‡ دا Ø¨Û Ø¨Ø§ÙˆØ±Ù‡ ژوند دی، له Ø¯Û Ø¨Ø§ÙŠØ¯ ÚšÙ‡ Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ وشي او تر مرگ مخکي ÚšÙ‡ کارونه وشي ÚÚ©Ù‡ د مرگ تر راتلو وروسته بيا د ÚšÙˆ کارونو لپاره چاته وخت نه ور کول Ú©ÛÚ–ÙŠ .
ØØ¶Ø±Øª عبدالله بن عمر – رضی الله عنهما – ÙØ±Ù…ايي Ú†ÙŠ ما له رسول الله - صلی الله عليه وسلم – څخه ÙˆØ§ÙˆØ±ÛØ¯Ù„ Ú†ÙŠ Ùˆ Ø¦Û ÙØ±Ù…ايل :
مَا ØÙŽÙ‚Ù‘Ù Ø§Ù…Ù’Ø±ÙØ¦Ù Ù…ÙØ³Ù’Ù„Ùم٠لَه٠شَىْءٌ ÙŠÙوصÙÙ‰ ÙÙيه٠يَبÙيت٠ثَلاَثَ لَيَال٠إÙلاَّ وَوَصÙيَّتÙه٠عÙنْدَه٠مَكْتÙوبَةٌ ». قَالَ عَبْد٠اللَّه٠بْن٠عÙمَرَ مَا مَرَّتْ عَلَىَّ لَيْلَةٌ Ù…ÙÙ†Ù’Ø°Ù Ø³ÙŽÙ…ÙØ¹Ù’ت٠رَسÙولَ اللَّه٠-صلى الله عليه وسلم- قَالَ ذَلÙÙƒÙŽ Ø¥Ùلاَّ وَعÙنْدÙÙ‰ وَصÙيَّتÙÙ‰.(مسلم)
ژباړه : مسلمان سړي ته دا ØÙ‚ نشته Ú†ÙŠ Ø¯Ø±Û Ø´Ù¾Û Ù¾Ù‡ داسي ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ ØªÛØ±ÙŠ Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ د وصيت Ø´ÛŒ ولري مگر دا Ú†ÙŠ وصيت د ده سره ليکلی وي .
عبدالله بن عمر ÙØ±Ù…ايي : له کومه وخته Ú†ÙŠ مي له نبي عليه السلام څخه دا وينا Ø§ÙˆØ±ÛØ¯Ù„Û Ø¯Ù‡ØŒ پر ما يوه شپه له Ø¯Û Ù¾Ø±ØªÙ‡ Ú†ÙŠ زما سره زما وصيت(نامه) موجوده وي، نه ده ØªÛØ±Ù‡ Ø´ÙˆÛ !!
وعن ابن عمر رضي الله عنهما ØŒ قَالَ : أخذ رسول الله - صلى الله عليه وسلم - بÙÙ…ÙŽÙ†Ù’ÙƒÙØ¨ÙŽÙŠÙ‘ÙŽ ØŒ Ùقال : (( ÙƒÙنْ ÙÙŠ الدّÙنْيَا كَأنَّكَ غَرÙيبٌ ØŒ Ø£ÙŽÙˆ Ø¹ÙŽØ§Ø¨ÙØ±Ù سَبيل٠)) .
وَكَانَ ابن عÙمَرَ رضي الله عنهما ØŒ يقول : Ø¥ÙØ°ÙŽØ§ أمْسَيتَ Ùَلاَ ØªÙŽÙ†Ù’ØªÙŽØ¸ÙØ±Ù الصَّبَاØÙŽ ØŒ ÙˆÙŽØ¥ÙØ°ÙŽØ§ أَصْبَØÙ’تَ Ùَلاَ ØªÙŽÙ†Ù’ØªÙŽØ¸ÙØ±Ù المَسَاءَ ØŒ ÙˆÙŽØ®ÙØ°Ù’ Ù…Ùنْ ØµÙØÙ‘ÙŽØªÙÙƒÙŽ Ù„ÙمَرَضÙÙƒÙŽ ØŒ ÙˆÙŽÙ…Ùنْ ØÙŽÙŠÙŽØ§ØªÙÙƒÙŽ Ù„ÙمَوْتÙÙƒÙŽ . رواه البخاري .
له ابن عمر رضي الله عنهما څخه روايت دی Ú†ÙŠ رسول الله - صلی الله عليه وسلم – زما اوږه ونيوله ÙˆØ¦Û ÙØ±Ù…ايل : په دÙنيا Ú©ÙŠ داسي اوسه Ù„Ú©Ù‡ ته Ú†ÙŠ Ù…Ø³Ø§ÙØ± ÙŠÛ Ø§Ùˆ يا په لار ØªÛØ±Ûدونکی ÙŠÛ !
ابن عمر رضي الله عنهما به ÙØ±Ù…ايل : کله Ú†ÙŠ دي ماښام وکړو، نو د سهار انتظار مه کوه او کله Ú†ÙŠ دي سهار کړو، نو د ماښام انتظار مه کوه او له ØµØØª څخه دي د مرض لپاره برخه واخله ( يعني د ØµØØª په ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ دومره عبادت ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÙŠ بيا د مرض په ØØ§Ù„ Ú©ÙŠ د عبادت د کموالي تشه Ú‰Ú©Ù‡ کړای شي ) او له ژونده دي د مرگ لپاره برخه واخله ( يعني د ژوندانه Ø´Ù¾Û Ø§Ùˆ ورÚÙŠ د هغو کارونو په ترسره کولو غنيمت وگڼه، کوم Ú†ÙŠ تر مرگ وروسته گټه در ته کوي ) !!
يعني په دÙنيوي ژوندانه باور مه کوه، بلکي يوازي د ضرورت په اندازه دومره تعلق ور سره ساته، څومره Ú†ÙŠ Ù…Ø³Ø§ÙØ± د Ù¾Ø±Ø¯Û ÙˆØ·Ù† سره ساتي .
ذو النون رØÙ…Ù‡ الله ÙØ±Ù…ايلي دي Ú†ÙŠ : خلگ به تر هغه په سمه لار وي تر Ú…Ùˆ Ú†ÛŒ ډار ØªØ±Û Ù„Ø±ÙŠ شوی نه وي، کله Ú†ÙŠ ډار ØªØ±Û Ù„Ø±ÙŠ شو، Ø¨Û Ù„Ø§Ø±ÙŠ به شي !!
ØØ§ØªÙ… اصم ويلي دي : د هر شي لپاره ښائست شته، د عبادت ښائست خو٠او ÙˆÛØ±Ù‡ ده او د خو٠نښه د اÙميدونو لنډول دي !!
بشر ØØ§ÙÙŠ رØÙ…Ù‡ الله ته يوه سړي وويل : زه تا وينم Ú†ÙŠ له مرگه ÙˆÛØ±ÛÚ–Û!هغه وويل : الله عزوجل ته ور تلل سخت دی، ما له استاذ ابوعلي الدقاق څخه Ø§ÙˆØ±ÛØ¯Ù„ÙŠ ويل ÙŠÛ : زه امام ابوبکر ابن Ùورک ته د Ù…Ø±ÙŠØ¶Û Ø¯ پوښتني لپاره ورغلم، کله Ú†ÙŠ ÙŠÛ Ø²Ù‡ وليدم، سترگو ÙŠÛ Ø§ÙˆÚšÚ©ÙŠ ÙˆÚ©Ú“ÛØŒ ما ور ته وويل : Ú©Ù‡ د الله تعالی خوښه وه جوړوي دي او Ø´ÙØ§Ø¡ در Ú©ÙˆÛ !
ما ته ÙŠÛ ÙˆÙˆÙŠÙ„ : ته ما ÙˆÙŠÙ†Û Ú†ÙŠ زه له مرگه ÙˆÛØ±ÛÚ–Ù… ØŸ زه له هغه Ú…Ù‡ ÙˆÛØ±ÛÚ–Ù… Ú†ÙŠ تر مرگ وروسته دي !!
نو بايد هر انسان مرگ Ú‰ÛØ± ياد ولري او په تياري Ú©ÙŠ ÙŠÛ Ø¨ÙˆØ®Øª Ùˆ اوسي .
وصلی الله علی نبينا Ù…ØÙ…د Ùˆ علی آله Ùˆ Ø§ØµØØ§Ø¨Ù‡ اجمعين