دخپریدو نیټه : 2020-11-29 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
اسلام Ú©Û Ø¯ØµØØ§Ùت (ژورنالیزم ) منزلت!
Ù…ÙØªÙŠ ÙØ¶Ù„ هادي (سالک )
دیوه جامع ،بشپړ Ø§ÙˆØ§ÙØ§Ù‚ÙŠ دین په ØÛŒØ« اسلام، Ø¯ØµØØ§Ùت او ژورنالیزم ØºÙˆÙ†Ø¯Û Ù¼ÙˆÙ„ÙˆÙ‡ØºÙˆ Ùنونو او علوموته دلوړمنزلت اوارزښت په سترګه ګوري، Ú†Û Ù„Ù‡ برکته ÛŒÛ Ø§Ù†Ø³Ø§Ù†ÙŠ ټولنه پرمختګ کوي او دنویو اختراعاتواو ابتکاراتولامل ګرÚÙŠ ،داسلام مبارک دین Ú†Û Ú…Ù†Ú«Ù‡ له Ø±ÙˆØØ§Ù†ÛŒØª ،تعبدي اموراتو او Ø¯Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÛØŒ Ø¨Ù„Ú©Û Ø¯Ø§Ù†Ø³Ø§Ù†ÙŠ جامعي له همګي Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø³Ø±Ù‡ سروکار لري، Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û Ù„Ù‡ سیاست ،ادب ØŒÙ…Ø¹Ø§Ø´Ø±Û Ø§ÙˆÙ¼ÙˆÙ„ÙˆÙ‡ØºÙˆ معنوي علومواوÙنونوته درشد او پراختیا هڅونه کوي ØŒÚ†Û Ù¾Ø§ÛŒÙ„Ù‡ Ú©Û ÛŒÛ Ù¼ÙˆÙ„Ù†Ù‡ دهوسایي او Ø³ÙˆÚ©Ø§Ù„ÛØ®ÙˆØ§ØªÙ‡ درومي اودتمدن پرمختګ لاره Ø·ÛŒ کوي .
ژورنالیزم Ú†Û ØªØ±Ø¯Û Ø¯Ù…Ù‡ دادب پوهانو په آند دادب یو ژانر یا صن٠بلل کیده، او او س ÛŒÛ ÛŒÙˆ بیل هنر یا ÙÙ† بولي ØŒÙنپاري ÛŒÛ Ù¾Ù‡ Ø®Ø¨Ø±ÛŒØ§Ù„Û ØŒØªØ¨ØµØ±Ù‡ لیکنه ØŒÙ…Ø±Ú©Û Ø§Ùˆ په ټولیز ډول دتازه پیښو او ټولنیزو تراژیديو یا کمیدي ډولو صØÙ†Ùˆ قلمدادولو او راټولو پرمØÙˆØ± څرخي ØŒØ§ÙˆØ¯ØµØØ§Ùت Ù…Ø²Ø§ÛŒØ§ÙˆÛ Ø¯Ø®Ø¨Ø±ØŒÙیچراوکالم Ù„ÛŒÚ©Ù†Û Ù…Ù†ÚÙ¾Ø§Ù†Ú«ÙˆØ§ÙˆÙ¼ÙˆÙ„Û Ø´ÙˆÙŠ خبري معلوماتي Ù¾Ø§Ù†Ú«Û Ø³Ø±Ù‡ نیغ په نیغه اړیکه نیسي ،داسلام مبارک دین ته Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³Û ØµØØ§Ùتي Ù…Ø²Ø§ÛŒØ§ÙˆÛ Ø§Ùˆ رښتیوني ژورنالستیک آرونه ارزښت لري او دهنري تمرکز لپاره ÛŒÛ Ø®ÙˆØ±Ø§ قیمتي بولي .
Ù„Ú©Ù‡ Ú†Û Ø¯ÛŒÙˆÙ‡ کره خبرخورا مهمه ÚØ§Ù†Ú«Ú“نه داوي، Ú†Û Ù¾Ø±ØÙ‚ایقو ولاړاو Ø¯Ù¾ÛŒÚšÛ Ø¹ÛŒÙ†ÙŠ انÚورګري ÙˆÚ©Ú“ÙŠ ،داسلام مبارک دین هم د خبر د صداقت او Ø±ÚšØªÛŒØ§ÙˆØ§Ù„Û Ù¾Ù‡ نورمونو Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ú‰ÛŒØ± ترکیز کوي ØŒ دهغو ÚØ§Ù†Ú«Ú“تياوو نه Ú†Û Ø®Ø¨Ø±ÙŠØ§Ù„ بايد ورته دکار په بهير Ú©Û Ù¾Ø§Ù…Ù„Ø±Ù†Ù‡ ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ رښتياني ويل دي،خبريال بايد Ù¾ÛÚšÙ‡ په هماغه ډول Ú†Û Ù¾ÛÚšÙ‡ Ø´ÙˆÛ ÙˆÙŠ خپره Ú©Ú“ÙŠØŒ نه هغه ډول Ú†Û Ø¯Ø¯Ù‡ زړه ÙŠÛ ØºÙˆØ§Ú“ÙŠØŒØ³Ø±Ù‡ له Ø¯Û Ú†Û Ú‰ÙŠØ±Ù‰ رسنيو ,په ÚØ§Ù†Ú«Ú“Û ØªÙˆÚ«Ù‡ لويديزو هغورسنيو Ø¯Ø¨Û Ù¾Ø±ÙŠÙˆØ§Ù„ÙŠ له Ù¼Ú©ÙŠ په مسلکي ډول ناوړه ګټه پورته Ú©Ú“ÛØŒØ¯Ø®Ø¨Ø± دترلاسه کولو او خپرولو پرمهال بايد دسياسي،شخصي او ټولنيزو ګټو او دغه راز Ø¯Ú©ÙŠÙ†ÛØŒÙ…ÙŠÙ†Û Ø§Ùˆ Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§ØªÙˆ له کارولو Ú‰Ú‰Ù‡ وشي،نا Ù¾Ù„ÙˆÛ ØªÙ‡ نه Úيرنه Ø¯Ø¯Û Ù„Ø§Ù…Ù„ Ú©ÙŠÚ–ÙŠ ØŒÚ†Û Ø§ÙˆØ±ÙŠØ¯ÙˆÙ†Ú©Û Ø§Ùˆ Ù„ÙŠØ¯ÙˆÙ†Ú©Û Ø®Ù¾Ù„ باور پر پام ÙˆÚ“ Ø±Ø³Ù†Û Ù„Ù‡ لاسه ورکړي او په Ø¯Û ØªÙˆÚ«Ù‡ Ø±Ø³Ù†Û Ù„Ù‡ Ù…Ø§ØªÛ Ø³Ø±Ù‡ مخ شي،کلاسیکو Ø¯ÙˆØ±ÙˆÚ©Û Ú†Û (اخبار)دابلاغي وسایلو خورا مهم مرکز و،او خلکوبه لا هاغه مهال Ú†Û Ù†ÙˆØ± بریښنایي او طباعتي ماشینونه Ù…Ù†Ú ØªÙ‡ نه وو راغلي، په خپله رائجه بڼه له اخباره Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کوله او دوخت پاچایانو به دولسونو دخبرولو لپاره ورته مختلÙÛ ÙˆØ³ÛŒÙ„Û Ù¾Ù‡ Ú©Ø§Ø±ÙˆÙ„Û ØŒÙ…Ø´Ù‡ÙˆØ± ژورنالیست (سید عبدالسلام زیني )پخپل یوه کتاب (اسلام اوژورنالیزم) Ú©Û Ù„ÛŒÚ©ÙŠ Ú†Û : اخبار دخبر جمع ده ،اودا نوم دهغو خبرنامو لپاره غوره شوي ÙˆØŒÚ†Û Ø¯Ø§Ø³Ù„Ø§Ù… نه Ù…Ø®Ú©Û Ø¨Ù‡ دایران پاچایانودهیواد Ù‡Ø±Û Ø¨Ø±Ø®Û ØªÙ‡ دخبرونو درسولو په خاطرترتیبول ØŒÚ†Û Ø¯Ø¯Û Ù…Ù‚ØµØ¯ دترسره کولو لپاره به ÛŒÛ Ù¼Ø§Ú©Ù„ÙˆØ®Ø¨Ø±ÛŒØ§Ù„Ø§Ù†ÙˆØªÙ‡ اخبار لیکونکي ویل ،نوموړی ژورنالیست لیکي :
Ú†Û Ø¯Ø§Ø¶Ø±ÙˆØ±Øª Ø¯ØØ¶Ø±Øª پیغمبر صلی الله علیه وسلم او راوروسته Ø¯Ø®Ù„ÙØ§ÛŒ راشدینورضی الله عنهم په دوران Ú©Û Ù‡Ù… Ù…ØØ³ÙˆØ³ شو،پیغمبرصلی الله علیه وسلم او ØµØØ§Ø¨Ù‡ وو رض ،به خپل ÚØ§Ù†ÙˆÙ†Ù‡ له ØØ§Ù„اتو نه خبر Ø³Ø§ØªÙ„ØŒØªØ±Ø¯Û Ú†Û Ø¯ÙˆÛŒÙ… خلیÙÙ‡ ØØ¶Ø±Øª عمررضی الله عنه به Ø¯Ø´Ù¾Û ØªÛŒØ§Ø±Ù‡ مهال پلی دمدیني په Ú©ÙˆÚ…Ùˆ Ú©Û Ú«Ø±Úیده اوخپل ÚØ§Ù† به ÛŒÛ Ø¯Ù…Ø³Ù„Ù…Ø§Ù†Ø§Ù†Ùˆ له ØØ§Ù„اتو څخه خبراوه ØŒ Ø¯Û ÙˆØ¶Ø§ØØª Ú©Û (ØØ¶Ø±Øª Ù…ÙØªÙŠ Ù…ØÙ…د Ø´Ùیع رØÙ‡ الله)په (اداب الاخبار)یوه مضمون Ú©Û Ù„ÛŒÚ©ÙŠ Ú†Û :
پیغمبرصلی الله علیه وسلم او ØµØØ§Ø¨Ù‡ وو رضی الله عنهم به ÚÚ©Ù‡ ÚØ§Ù† دمسلمانانوله ØØ§Ù„اتو نه خبراوه، Ú†Û ØªØ±Ø®Ø¨Ø±ÛŒØ¯Ùˆ وروسته دمظلوم Ù…Ø±Ø³ØªÛ ØªÙ‡ ÚØ§Ù† ورسوي ،دناروغ پوښتنه ÙˆÚ©Ú“ÙŠ ،کمزوریوته لاس ورکړي او Ù…ØØªØ§Ø¬ÙˆØ®Ù„کوسره دمادي او Ø±ÙˆØØ§Ù†ÙŠ Ù…Ø±Ø³ØªÛ Ù¾Ù‡ خاطر Ø®Ù¾Ù„Û Ø°Ø±Ø§ÛŒØ¹ په کار واچوي ،اوکه چاسره ÛŒÛ Ø¯Ù…Ø§Ø¯ÙŠ Ù…Ø±Ø³ØªÛ ÙˆØ³ نه درلود ،نو اقلا ددعا Ø¡ په کولو سره ÚØ§Ù† ورسره په غم Ú©Û Ø´Ø±ÛŒÚ© Ú©Ú“ÙŠ .............
کله Ú†Û Ù¾Ù‡ تیره Ù¾ÛŒÚ“Û Ú©Û Ù…Ø§Ø´ÛŒÙ†ÙˆÙ†Ù‡ جوړ شول ،کمپیوټر،انټرنیټ ØŒÙکس ،ټوټیټراو Ùیسوک بریښنایي وسایلو ØºÙˆÙ†Ø¯Û Ú†Ø§Ù¾ÙŠ مطبوعات هم معیاري او دټایپینګ ماشین Ù¾Ø±ÚØ§ÛŒ دعصریت له خوږو برخمند شول، نو اوس Ú†Û Ù¾Ù‡ ذرایعو Ú©Û Ø§Ù†Ù‚Ù„Ø§Ø¨ راغلی، نو ØµØØ§Ùتي کوایÙÙˆ Ú©Û Ù‡Ù… ستر بدلون تر سترګو شو،خو Ø¯Ø¯Û Ù¾Ø±ÚØ§ÛŒ Ú†Û Ø¨Ø¯Ù„ÙˆÙ† Ø¯Ø§Ø³Û Ø´Ú©Ù„ خپل Ú©Ú“ÙŠ ØŒÚ†Û Ø§Ø³Ù„Ø§Ù…ÙŠ Ø§ØµØ·Ù„Ø§ØØ§Øª او اصول نورهم Ù¾ÛŒØ§ÙˆÚ“Û Ú©Ú“ÙŠ ØŒ خبره سرچپه شوه ØŒØ¯ØµØØ§Ùت ÙÙ† Ø¯Ù„ÙˆÛŒØ¯ÛŒÚ ØªØ± Ø³ÛŒÙˆØ±Û Ø±Ø§ØºÛŒ او آن Ø¯ØµØØ§Ùت او ØµØØ§ÙÙŠ عربي کلمات هم په انګلیسي (ژورنالیزم او ژورنالیسټ )Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û ÙˆØ§ÙˆØ®ØªÙ„ ØŒØ¯ØµØØ§Ùت اسلامي Ø±ÙˆØ Ø¯Ù„ÙˆÛŒØ¯ÛŒÚوالو سیکولریستانود پرله پسي ÙØ±ÛŒØ¨ÙˆÙ†Ùˆ له امله په خپل ØØ§Ù„ Ù¾Ø§ØªÛ Ù†Ø´ÙˆØŒÙ†Ù† خبریالي د مستکبروهیوادونو دګټو اوشومو اهداÙÙˆ قرباني ده، خبریال دبي خرته پیسو په پیرلو سره دهغوئ لپاره درواغجنه خبریالي کوي اودواقعیتونو خلا٠صØÙ†Ù‡ په مزخر٠شکل عکاسي کوي ،ترڅو Ø¯Ú©ÙˆÙ…Û Ø§Ø³ØªØ®Ø¨Ø§Ø±Ø§ØªÙŠ Ø§Ø¯Ø§Ø±Û Ú…Ø®Ù‡ پریمانه ډالر ترلاسه Ú©Ú“ÙŠ او Ø¯ØµØØ§Ùت خپلواک ضمیرپه Ù¾Ú…Ù‡ چاړه Ø°Ø¨Ø Ú©Ú“ÙŠ !
Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم داډول ژورنالیستیک Ø§Ù†ØØ±Ø§Ùات Ø¯ØµØØ§Ùت له اصولو سره اړخ نه لګوي، Ø¨Ù„Ú©Û Ø¯Ø§ Ø¯Ø§ÙØ±Ø§Ø¯Ùˆ جرم وي ،خودمسلمانانو دنه Ù¾Ø§Ù…Ù„Ø±Ù†Û Ø§ÙˆÙ†Ù‡ توجه لامل داشوی، Ú†Û Ù„ÙˆÛŒÚوال دÙÙ† لوری پرخپل طر٠وڅرخوي او دخپلوګټولپاره ÛŒÛ Ø§Ø³ØªØ¹Ù…Ø§Ù„ Ú©Ú“ÙŠ ØŒÙ…ÙˆÙ†Ú–Ú†Û Ø¯Ù„ØªÙ‡ داسلام مبارک دین Ú©Û Ø¯ØµØØ§Ùت ارزونه کوو،موخه به مو ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ø§Ø³Ù„Ø§Ù…ÙŠ ØµØØ§Ùت وي،اودغرب هغه به مومنظورنظر نه وي!
نوربیا ........