دخپریدو نیټه : 2022-03-08 مخپرونکئ : 039 - دبÛنوا اداره - کابل
په تبليغاتي جګړه Ú©Û Ø¯ واقعيتونو ورک Ú©ÛØ¯Ù„.
عبدالله لغمانی
په جګړيزو او يا هم عادي ØØ§Ù„اتو Ú©Û Ø¯ دولتونو لخوا د سياسي Ø§ÙˆØ§Ø²Û Ø®Ù¾Ø±ÙˆÙ„ او يا سيال او متقابل ØÚ©ÙˆÙ…ت او ډله د خلکو له پام څخه د بدولو هر ډول اګاهانه Ù‡Ú…Ù‡ او کوشش ته پروپÛګنډا ويل Ú©ÛÚ–ÙŠ. د پروپيګÛنډا بÛلابÛÙ„ تعريÙونه شوي دي Ú†Û Ø¯ ټولو مشترکه وجه او نتيجه داده Ú†Û Ù¾Ø±ÙˆÙ¾ÙŠÚ«Ù†Ú‰Ø¢ هغه Ù‡Ú…Ù‡ او کوشش دی Ú†Û Ù¾Ù‡ اګاهانه ډول په يوه منظم چوکاټ Ú©Û Ø¯ خپل سيال، ØØ±ÙŠÙ او دښمن روØÙŠÙ‡ په اوازو او جعلي واقعيتونو Ú©Ù…Ø²ÙˆØ±Û Ú©Ú“Ù„ شي، ØºÙ„Ø·Û Ø§Ùˆ Ù…Ø®Ø±Ø¨Û Ø§ÙˆØ§Ø²Û Ù¾Ø³Û Ø®Ù¾Ø±Û Ø´ÙŠ او يا د خپل سيال پر ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ خلکو منÙÙŠ Ùکر او منÙÙŠ Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª را بیدار Ú©Ú“Ù„ شي او په Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ø¯ عوامو اذهان د رسنيو ،خلکو او Ù¼ÙˆÙ„Ù†ÙŠØ²Û Ù…ÙŠÚ‰ÙŠØ§ له Ù„Ø§Ø±Û Ø¯ ÚØ§Ù† په ګټه او د دښمن پر ضد راوپارول شي.
او يا د ارتباطاتو یوه بڼه ده Ú†Û Ù¾Ù‡ هغه Ú©Û Ù‡Ù…ØºÚ–ÙŠ شوي او يو طرÙÙ‡ معلومات، Ø§ÙˆØ§Ø²ÛØŒ Ú©ÙˆÚ†Ù†ÛŒ کار غټ ښودل او جعلي خبرونه د واقعيتونو په ډول خپاره شي او د سیاسي تبلیغاتو له Ù„Ø§Ø±Û Ø¯ عامه اÙکارو د Ù…ØªØØ±Ú© کولو لپاره په رسنيو او ټولنيزو شبکو Ú©Û Ù†Ø´Ø± شي
د مثال په توګه Ù„Ú©Ù‡ امريکا Ú†Û Ù¾Ù‡ Û²Û°Û°Û³ زÛږدي کال Ú©Û Ù¾Ø± عراق له بريد Ù…Ø®Ú©Û Ø¯ Ù†Ú“Û Ø±Ø³Ù†Û Ø§Ùˆ د دنيا د خلکو اذهان په Ø¯Û Ø¨Ù‡Ø§Ù†Ù‡ مخشوش او خلک ÛŒÛ ÙˆÚ‰Ø§Ø± Ú©Ú“Ù„ Ú†Û Ú«ÙˆÙŠØ§ عراق اتومي ÙˆØ³Ù„Û Ù„Ø±ÙŠ او Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆØ³Ù„Û Ù„Ø±ÙŠ Ú†Û Ù¼ÙˆÙ„Ù‡ Ù†Ú“Û Ø®ØªÙ…ÙˆÙ„ÛŒ شي او Ø¯Ø§Ø³Û Ø¹Ú©Ø³ÙˆÙ†Ù‡ او ÙˆÙŠÚ‰ÙŠÙˆÚ«Ø§Ù†Û ÛŒÛ Ø®Ù¾Ø±Û Ú©Ú“Û Ú†Û Ù¾Ú©Û Ø¯ عراق اتومي ÙˆØ³Ù„Û Ø¯ جهان لپاره يو جدي ګواښ دی او بايد د صدام واکمني ختمه شي، په Ø¯Ø§Ø³Û ØØ§Ù„ Ú©Û Ú†Û ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÙ‡ د امريکا له ØÙ…Ù„Û Ø§Ùˆ د عراق د دولت له نسکورولو هلته هيڅ هم پيدا نشول او هغه عکسونه او ÙˆÙŠØ¯ÙŠÙˆÚ«Ø§Ù†Û Ø¯ امريکا د استخباراتو (سی ای اÛ) او د امريکا د ØÚ©ÙˆÙ…ت لخوا جعلي جوړ شوي وو او Ù‡Ø³Û Ø¯ پروپيګنډا او پر عراق د ØÙ…Ù„Û Ø¯ مشروعيت او د خلکو د اذهانو د بدلولو لپاره د امريکا تبليغات او پروپÛګنډا وه.
سياست مداران له پروپÛګنډا څخه په هدÙمند ډول د خلکو د Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§ØªÙˆØŒ اعمالو او اÙکارو Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ Ø§ØºÛØ² لپاره Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کوي په Ø¯Û Ù…Ø¹Ù†ÛŒ Ú†Û Ø¯ انسانان په يوه ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ Ùکري لاره، او د ÙŠÙˆÛ Ù…ÙˆØ¶ÙˆØ¹ پر ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ù¼Ø§Ú©Ù„ شوي غبرګون ته قانع Ú©Ú“Ù„ شي يا هغه غبرګون ته قانع شي Ú†Û ØªÙ‡ ÛŒÛ ØºÙˆØ§Ú“Û Ù‡Ù…Ø¯Ø§ پروپيګنډا ده.
نن سیا Ú†Û Ø¯ اوکراين ØŒ ناټو او امریکا تر Ù…Ù†Ú Ø¯ اوکراين پر سر ØØ§Ù„ت تر بل هر وخت خراب شوي دي او روسي Úواکونه اوکرآین ته ننوتلي ناټو او امريکا په خپل ټول توان کوشش کوي Ú†Û Ø¯ تبليغاتي او رواني جګړه اوج ته ورسوي او د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ù¾Ù‡ مقابل Ú©Û Ø¯ Ù†Ú“Û Ø¯ خلکو اذهان د ÚØ§Ù† ØŒ امريکا او ناټو او اوکراين په ګټه او د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ù¾Ù‡ مقابل Ú©Û Ø±Ø§ÙˆÚ…Ø±Ø®ÙˆÙŠ. دوی د بÛلابÛلو تصويري او صوتي رسنيو له Ù„Ø§Ø±Û Ú†Û Ù…Ø±Ú©Ø²ÙˆÙ†Ù‡ ÛŒÛ Ù¾Ù‡ بروکسيل، لندن، واشنګټن او برلين Ú©Û Ø¯ÙŠ د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ø¶Ø¯ Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§ØªÙˆ په را بيدارلولو Ú©Û Ú©ÙˆØ´Ø´ کوي او غواړي خپل دښمن Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ ØªÙ‡ په اوکرآین Ú©Û Ø¯ رواني Ø¬Ú«Ú“Û Ù¾Ù‡ پايله Ú©Û Ù…Ø§ØªÙ‡ ورکړي او يا ÛŒÛ Ú©Ù… ازکم په Ø¯Ø§Ø³Û Ú‰Ù†Ú‰ Ú©Û ÛŒÛ Ø±Ø§ ايسار Ú©Ú“ÛŒ Ú†Û Ø¨ÙŠØ±ØªÙ‡ ØªØ±Û Ø±Ø§ÙˆØªÙ„ ورته اسانه نه وي او يا ÙŠÛ Ù¾Ù‡ خپل پروپÛګنډا او اوازو Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ دنياوالو له پامه ور بد Ú©Ú“ÙŠ.
Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم امریکا او ناټو به په اوکراین Ú©Û ÙØ²ÛŒÚ©ÙŠ ØØ¶ÙˆØ± نلري، خو د دواړو قوتونو مکمله پوÚÙŠ دستګاه او استخبارات همدا اوس له روسي Úواکونو سره په جګړه Ú©Û Ø¯ÙŠ.
جرمني د ټانک او هیلیکوپترو ضد د توغندیو Ù†ÙˆÛ Ø¯Ø³ØªÚ«Ø§ÙˆÛ ÙˆØ±Ù„ÛŒÚ–ÙŠ او د ناټو نورو غړو او امریکایانو له Ú…Ùˆ میاشتو Ø±Ø§Ù‡ÛŒØ³Û Ø§ÙˆÚ©Ø±Ø§ÛŒÙ†ÙŠ Úواکونه مکمل اکمالات Ú©Ú“ÙŠ دي.
بل لورته، Ø±ÙˆØ³ÛŒÛ ØªØ± اوسه د Ù‡ØºÛ Úواک Ú†Û Ø¯ اوکراین پر پوله ÛŒÛ Ø±Ø§ØºÙˆÙ†Ú‰ Ú©Ú“ÙŠØŒ ÛŒÙˆØ§Ø²Û Ø¯ÛŒØ±Ø´ Ùیصده د اوکراین پر ښارونو داخل Ú©Ú“ÙŠ دي. کاÙÙŠ ستر Ù¾Ù„Û Ù¾ÙˆÚÙŠ قوت لا ØªÛŒØ§Ø±Ø³Û Ø¯ÙŠ او د Ø±ÙˆØ³ÛŒÛ Ù‡ÙˆØ§ÛŒÙŠ Úواک لا پر کیی٠او نورو اوکرایني ښارونو پراخه بمباري نه ده Ú©Ú“Û.
مطبوعات بیا خصوصا د Ù„ÙˆÙŠØ¯ÙŠÚ Ø±Ø³Ù†Û Ù¼ÙˆÙ„Û Ø¯Ø¯Û Ø¬Ú«Ú“Û Ø¨Ù„Ù‡ مهمه وسله ده او تر ډیره بریده هغه Ú…Ù‡ خپروي او تبلیغوي Ú†Û Ù„Ù†Ø¯Ù† برلين، بروکسل او واشنګټن Ú©Û Ù¾Ù„Ø§Ù†ÛŒÚ–ÙŠ.
او په تبليغاتي جنګونو Ú©Û ÙŠÙˆ مهم اصل د واقعيتونو جعل کول او خلکو ته ښودل دي Ú†Û ØªÙ‡ په ÚšÙ‡ او اسانه توګه وکړای Ø´Û Ù‡Ù…Ø¯Ø§ جعلکاري د خلکو اذهانو ته ÙˆØ±Ù†Ù†Ø¨Ø§Ø³Û Ø§Ùˆ د خلکو ذهنونه راوڅرخوÛ.
په Ø¯Û Ø¬Ú«Ú“Ùˆ Ú©Û ØªØ§Ø³Û Ù†Ù† سبا په سلګونو Ø¯Ø§Ø³Û Ø¬Ø¹Ù„ÙŠ ÙˆÙŠÚ‰ÙŠÙˆÚ«Ø§Ù†Û ÙˆÙŠÙ†Ø¦ Ú†Û Ø¯ Ø³ÙˆØ±ÙŠÛ Ø§Ùˆ نورو Ù‡Ûوادونو دي خو نن Ú†Û Ø±ÙˆØ³ÙŠÙ‡ د امريکا او ناټو پرضد ده دا Ù¼ÙˆÙ„Û ÙˆÙŠÚ‰ÙŠÙˆÚ«Ø§Ù†Û Ø¯Ø§Ø³Û ÚšÙˆØ¯Ù„ Ú©ÛÚ–ÙŠ Ú†Û Ú«ÙˆØ§Ú©Û Ø¯Ø§ د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ø¨Ø±ÙŠØ¯ÙˆÙ†Ù‡ او ÙˆØ±Ø§Ù†Û Ø¯ÙŠ Ú†Û Ù¾Ù‡ اوکرآین Ú©Û ÛŒÛ Ú©Ú“Û Ø¯ÙŠ.
د Ø±ÙˆØ³ÛŒÛ Ù…ÙˆÙ¼Ø±Û Ø§Ùˆ پوÚÙŠ ټآنکونه ښيي Ú†Û Ú«ÙˆÙŠØ§ تسليم شوي دي خو روسان بيا Ø¯Ø¯Û Ù¾Ù‡ خاطر Ú†Û Ø¯ ملکي ØªÙ„ÙØ§ØªÙˆ مخه ونيسي او د خلکو په وژلو ملامت نشي کوشش کوي Ú‰ÛØ± ورو او ارام Ù…Ø®Ú©Û Ù„Ø§Ú“ شي او د ØªÙ…Û Ø®Ù„Ø§Ù ÙŠÛ Ù¾Ø±Ù…Ø®ØªÚ« د ملکي خلکو د وژلو له امله کرار Ú©Ú“ÛŒ دی.
ÚÙŠÙ†Û Ú©ÙˆØ±ÙˆÙ†Ù‡ ښودل Ú©ÛÚ–ÙŠ Ú†Û ÙˆÙŠØ¬Ø§Ú“ شوي دي، خو د کره Ú…Ûړنو وروسته معلومه شوه Ú†Û Ù¾Ù‡ دونباس Ú©Û Ø¯ ملکي خلکو کورونه دي Ú†Û Ù…Ø®Ú©Û Ø¯ اوکرايني Úواکونو لخوا وړان شوي وو.
او يوه مهمه خبره دا Ú†Û Ø¯ÙˆØ§Ú“Ù‡ Ù‡Ûوادونه د پخواني شوروي د وخت زياتره هغه ÙˆØ³Ù„Û Ú©Ø§Ø±ÙˆÙŠ Ú†Û Ù¾Ù‡ ميراث ÙˆØ±Ù¾Ø§ØªÛ Ø¯ÙŠØŒØ§Ùˆ دا ÙˆØ³Ù„Û ÙŠÙˆ ډول او يو رنګ دي Ú†Û Ù‡Ù…Ø¯ØºÙˆ د واقعيتونو د اثابت لاره سخته Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ او په اسانه نه معلومÛÚ–ÙŠ Ú†Û Ú†Ø§ ØŸ Ú©ÙˆÙ…Û ÙˆØ³Ù„Û Ù„Ù‡ چا څخه Ù†ÙŠÙˆÙ„Û Ø¯ÙŠ او يا دا Ú†Û Ú†Ø§ د خلکو د Ø§ÙˆØ³ÛØ¯Ù„Ùˆ Ø³ÙŠÙ…Û Ø¯ کوم Ù‡Ûواد په مرميو ÙˆÙŠØ´ØªÙ„Û Ø¯ÙŠØŸ
او د Ø´Ù…ÛØ±Ùˆ له Ù…Ø®Û ØªØ± نن ورÚÛ Ø´Ø§ÙˆØ®ÙˆØ§ Û± اشاريه دوه ميليونه Ø¯Ø§Ø³Û ÙˆÙŠÚ‰ÙŠÙˆÚ«Ø§Ù†ÛØŒ او عکسونه شتون لري Ú†Û Ø¯ پروپÛګنډا او روسي ضد Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§ØªÙˆ راپارولو په موخه کارول Ú©ÛÚ–ÙŠ او ناټو او امریکا غواړي خپل پخواني دښمن (روسيه) په اوکراین Ú©Û ØªØ§ÙˆØ§Ù†ÙŠ Ú©Ú“ÙŠ او د پوتين پرضد د نړيوالو او روسانو Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª راوپاروي
ÚÙˆ اصلي خبره داده Ú†Û Ù¾Ù‡ Ø¯Û Ø¬Ù†Ú« Ú©Û ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø§ÙˆÚ©Ø±Ø§ÛŒÙ† تاوان کوي، د اوکراين خلک تاوان کوي، کورونه ÛŒÛ ÙˆØ±Ø§Ù†ÛÚ–ÙŠØŒ په ميليونونو له Ù‡Ûواد څخه کډوال Ú©ÛÚ–ÙŠ په ÚšÙ‡ او سوله ييز ډول Ø¯Û Ù„Ù‡ Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ø³Ø±Ù‡ Ø®Ù¾Ù„Û Ø§Ú“ÙŠÚ©Û ÙˆØ±ØºÙˆÙŠØŒ د ناټو او Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ø¯ Ù…Ù‚Ø§Ø¨Ù„Û Ù¾Ù‡ ميدان Ø¯Û ÚØ§Ù† نه بدلوي.
ناټو يو Ø¯Ø§Ø³Û ØªÚ“ÙˆÙ† يا اداره نه ده Ú†Û Ø¯ÙˆÛŒ به اوکرآین ته ÚšÛØ±Ø§Ø²ÙŠ Ø§Ùˆ د ÚšÙ‡ او پرمختللي ژوند Ø²ÛØ±ÙŠ Ø±Ø§ÙˆÚ“ÙŠ راوړي Ø¨Ù„Ú©Û Ù†Ø§Ù¼Ùˆ تر Ú‰ÛØ±Ù‡ يو نظامي تړون دی Ú†Û Ø¯ درÛÙŠÙ…Û Ù†Ú“Û Ù¾Ù‡ Ù‡Ûوادونو او هغو Ù‡Ûوادونو Ú©Û Ú†Û Ø¯Ø¯Û ØªÚ“ÙˆÙ† سيالان دي Ø®Ù¾Ù„Û Ø´ÙˆÙ…Û Ù…ÙˆØ®Ùˆ د سرته رسولو او د مخالÙÙˆ Ù‡Ûوادونو سره د دښمني لپاره Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ شوی دی.
اوسمهال د اوکراين د خلکو مسووليت جوړÛÚ–ÙŠ Ú†Û Ú©Ù… ازکم خپلو مشرانو ته ووايي Ú†Û Ù„Ú©Ù‡ ÙنلÛنډ، اتريش، سويډن ØŒ مالټا، قبرس او ايرلÛÙ†Ú‰ په ناټو Ú©Û Ù„Ù‡ ÙˆØ±Ú«Ú‰ÛØ¯Ù„Ùˆ او Ø´Ø§Ù…Ù„ÛØ¯Ù„Ùˆ Ø¨ÛØ·Ø±ÙÙ‡ Ù¾Ø§ØªÛ Ø´ÙŠ او د Ù†Ú“Û Ø¯ زبرÚواکونو ميدان له Ù‡Ûواده جوړ نه Ú©Ú“ÙŠ.
ناټو د کلونو په اوږدو Ú©Û Ù„Ù‡ اوکراين سره مرسته نه کوله خو اوس اوکرآین ته پوÚÙŠ Ù…Ø±Ø³ØªÛ Ù„ÛÚ–ÙŠØŒ ÚÚ©Ù‡ هغوی غواړي Ú†Û Ù„Ù‡ خپلو پولو او قلمرو اخوا په پردي Ù‡Ûواد Ú©Û Ø®Ù¾Ù„ دښمن سره د اوکراينيانو په اوږه ټوپک Ú©Ûږدي او وجنګÛÚ–ÙŠØŒ په Ø¯Û Ø¬Ù†Ú« Ú©Û Ú†Û Ø¯ اوکراين د مشرانو دغلطو سياسي پرÛÚ©Ú“Ùˆ له امله به لا Ú‰ÛØ±Û ويجاړي Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø¯ اوکراین خلک به ووژل شي، ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø¯ دوی کورونه به Ú“Ù†Ú« شي، ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø§ÙˆÚ©Ø±Ø§ÛŒÙ†ÙŠØ§Ù† به مهاجر شي، دلته د ناټو د نورو Ù‡Ûوادونو په خلکو Ù‡ÛÚ… هم نه Ú©ÛÚ–ÙŠ او لا ÛŒÛ Ù‡Ù… د اوکراينيانو په دربدري Ú©Û Ú˜ÙˆÙ†Ø¯ او اقتصاد ÚšÙ‡ Ú©ÛÚ–ÙŠ.
نو لنډه دا Ú†Û Ù†Ø§Ù¼Ùˆ او امريکا ته موقع برابره Ø´ÙˆÛ Ú†Û Ø¯ Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ù¾Ù‡ مقابل Ú©Û Ù¾Ù‡ پروپÛÚ«Ûنډا سره د دوی د ولمسشر پوتين او د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ù¾Ø± ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ خلکو Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª راوپاروي او دوی په وژنو ØŒ ورانيو او په اوکراین Ú©Û Ø¯ ملکي خلکو په وژلو تورن Ú©Ú“ÙŠØŒ خو سره له Ø¯Û Ù‡Ù… لا هم د اوکرآین خلک په عمومي ډول د Ø±ÙˆØ³ÙŠÛ Ù¾Ù‡ مقابل Ú©Û ÚØ§Ù† دښمنان نه Ú«Ú¼ÙŠ او د دواړو Ù‡Ûوادونو خلک کوشش کوي د عکسونو، خبرونو، ويډيوګانو له Ù„Ø§Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ د ÙŠÙˆÛ Ú˜Ø¨ÛØŒ يوه کولتور، يوه ÙØ±Ù‡Ù†Ú« او يوه تاريخ خلک ÙˆÚ«Ú¼ÙŠ او د مثبت Ùکر خورولو ته ادامه ورکړي.
خو ÚšÙ‡ خبره داده Ú†Û Ú©ÙŠÙŠÙ Ø¯ خبرو وړانديز Ú†Û Ø¯ بلا روس لخوا ورکول شوی دی منلی دی او غواړي د خبرو له Ù„Ø§Ø±Û Ù…Ø·Ù„ÙˆØ¨Û Ù¾Ø§ÙŠÙ„Û ØªÙ‡ ورسÛÚ–ÙŠ.