دخپریدو نیټه : 2013-03-29 مخپرونکئ : 127 - دبÛنوا لیکوال - کندهار
هډوکي د انسان په بدن کښي (دوهمه برخه )
ډاکتر بشيراØÙ…د (Ù…ØØ¨ÙˆØ¨ÙŠ )
هډوکي د انسان په بدن کي (دوهمه برخه )
Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ د سختو اعضاوو له جملي څخه دي .Ú†ÙŠ د ملا دتير لرونکو د داخلي اسکليټ په جوړښت Ú©ÙŠ برخه لري .دوي د بدن د اعضاوو د ØÙ…ايي او ساتني سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .دوي د ويني د سره اوسپين ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ په توليد او منرالونو په ذخيره Ú©ÙŠ هم ونډه لري .دوي د متراکم يا غليظ (Connective tissue ) د ډولو څخه دي .Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ مختل٠شکلونه لري او مغلق داخلي او خارجي ساختمان لري .يو د نسجو څخه Ú†ÙŠ د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ په جوړښت Ú©ÙŠ برخه لري د عظمي نسج (Osseous tissue) يا (Bone tissue)Ú†ÙŠ په کاÙÙŠ اندازه معد ني مواد لري عبارت دي .دوي Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ ته ټينګوالي يا سختوالي وربخښي .نور قسمونه د انساجو Ú†ÙŠ په Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙˆÚ©ÙŠ ليدل Ú©ÙŠÚ–ÙŠ عبارت دي د Marrow ØŒEndosteum ØŒPeriosteum ØŒNerve ØŒBlood vessel ،او Cartilage څخه .
د زيږيدني په وخت Ú©ÙŠ تقريبا د Ù¢Ù§Ù -٣٠٠څخه Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ موجود وي .Ú†ÙŠ وروسته د ماشوم په غټيدو سره بعضي Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ يو دبل سره يو ÚØ§ÙŠ Ú©ÙŠÚ–ÙŠ او باالاخره د غټوالي په وخت Ú©ÙŠ Ù¢Ù Ù¦ ته يي شمير رسيږي .د انسان په بدن Ú©ÙŠ تر ټولو اوږد Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ د ÙØ®Ø° يا ورانه (Femor) Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ دي اوکوچني ترين Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ په منÚني غوږ Ú©ÙŠ د اوريدلو Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ (Auditory ossicles)دي .
د هډوکو وظاي٠:هډوکي ١١عمده وظاي٠لري :
A - ميخانيکي وظيÙÙ‡:
Ù¡- ساتنه يا ØÙاظت :Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ د داخلي اعضاوود ساتني سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .Ù„Ú©Ù‡ دماغ Ú†ÙŠ د سرد کاسي پواسطه او پښتي زړه او سږو د ساتني سبب ګرÚÙŠ .
Ù¢- ساختمان :Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ د انسان د استناد سبب ګرÚÙŠ تر Ú…Ùˆ نوربدن ØÙ…ايه Ú©Ú“ÙŠ .
Ù£- ØØ±Ú©Ø§Øª :Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ ،اسکليټي عضلات ØŒligaments ØŒTendons او Ù…ÙØ§ØµÙ„ يا بندونه په Ú«Ú‰Ù‡ کارکوي ترڅويوه برخه يا ټول بدن تنظيم يا سنبال Ú©Ú“ÙŠ .
٤- د اوازبدلون يا Transduction:په غوږ کي د اوريدلو لپاره مهم دي .
B – Synthetic وظيÙÙ‡:
Ù¥- د ويني توليد :د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ مغزچي د اوږدو Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ په medullary cavity Ú©ÙŠ او Cancellous Bone پهInterstices Ú©ÙŠ ÚØ§ÙŠ Ù„Ø±ÙŠ د سره ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ په توليد Ú©ÙŠ رول لري Ú†ÙŠ د Hematopoiesis پنوم ياديږي.
C - Metabolic ميتابوليکي وظيÙÙ‡:
Ù¦- د منرالونو د ذخيره کيدو وظيÙÙ‡ لري .ډيرعمده يي د کلسيم او ÙØ§Ø³Ùورس څخه عبارت دي .
Ù§- د نمو د Ùکتورذخيره کيدنه :Ù„Ú©Ù‡ insulin –like growth factor ،بدليدونکي يا Transforming د نمو Ùکتور،د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ مورÙوجنيتيک پروتينونه او نور..........
Ù¨- د Ø´ØÙ… د ذخيره کيدو وظيÙÙ‡ : د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ Ú˜Ú“(زيړ)مغزيا yellow bone marrow د Ø´ØÙ…ÙŠ اسيډونودذخيري په Ø´Ú©Ù„ کارکوي
٩- د Acid base په موازنه کي رول لري :د القلي مالګو په جذب يا خپريدلوسره د ph د تغيراتو په مقابل کي ويني ته د Buffers خاصيت ورکوي .
Ù¡Ù - د توکسيک يا زهرجنو موادوپه Detoxification Ú©ÙŠ رول لري .د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ انساج د درنوÙلزاتو او نورو اجنبي عناصرود ذخيره کيدو سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .او ددوي دليري کيدوسبب د ويني څخه Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .تر Ú…Ùˆ د مضرو تاثيراتو څخه يي نورانساج وساتل شي .Ú†ÙŠ وروسته په تدريجي ډول Ø§Ø·Ø±Ø§Ø ÙŠØ§ د بدن نه خارجيږي .
١١ – د اندوکرايني عضوي په Ø´Ú©Ù„ عمل کوي : Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ د ÙØ§Ø³Ùيټ ميتابوليزم د ÙØ¨Ø±ÙˆØ¨Ù„اسټ د ٢٣ نمبر د نمو د Ùکتورپه ازاديدلو سره کنټرولوي .کوم Ú†ÙŠ په Ù‡Ú‰ÙˆÚ©Ùˆ باندي عمل کوي تر Ú…Ùˆ د ÙØ§Ø³Ùيټ په دوهم ÚÙ„ جذب Ú©ÙŠ کمبود Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ Ú©Ú“ÙŠ .د Ù‡Ú‰ÙˆÚ©ÙŠ ØØ¬Ø±Ø§Øª د Osteocalcin پنوم هورمون هم Ø§ÙØ±Ø§Ø²ÙˆÙŠ Ú©ÙˆÙ… Ú†ÙŠ د ويني د ګلوکوزد کنټرول په تنظيم کيدواو Ø´ØÙ… په ذخيره Ú©ÙŠ مرسته کوي .همدارنګه Osteocalcin د انسولين Ø§ÙØ±Ø§Ø²Ø§Ùˆ ØØ³Ø§Ø³ÙŠØª د زياتوالي سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .پدي ډول Ú†ÙŠ د پانقراص د بيتا ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ څخه زيات انسولين Ø§ÙØ±Ø§Ø²Ø´ÙŠ .او په عين وخت Ú©ÙŠ د Ø´ØÙ…ÙŠ ØØ¬Ø±Ø§Øª امرکوي ترڅو د Adiponectin پنوم هورمون Ø§ÙØ±Ø§Ø² Ú©Ú“ÙŠ کوم Ú†ÙŠ د انسولين د ØØ³Ø§Ø³ÙŠØª د زياتوالي سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ . او هم د انسولين د توليد کوونکو ØØ¬Ø±Ø§ØªÙˆ د زياتوالي او د Ø´ØÙ…Ùˆ د ذخيره کيدو د کميدو سبب Ú©ÙŠÚ–ÙŠ .