هغه ظلمونه چې زمونږ په ټولنه کې پر ښځو باندې کیږی او د هغو د حراموالی دلایل په قران او سنت کې

څرنګه چې زمونږ په افغانی ټولنه کې پر ښځو باندې رنګارنګ ظلمونه کیږي او بیا دغه ظلمونو ته د غیرت نوم ورکول کیږی او د اسلام مقدس دین ته يې نسبت کیږی چې دا یوه بله عظیمه ګناه ده چې یو عمل په اسلام کې نه وی او څوک يې اسلام ته نسبت وکړی نو ددې لپاره چې مسلمانان دغه ظلمونه وپیژنی ا د هغې څخه ځان وساتی زه غواړم دلته دغه ظلمونه او د هغې د حراموالی او قباحت دلايل د قران او سنت څخه ذکر کړ م چې هغه په لاندې ډول دی :
۱- د انجلۍ پر زيږيدنې غم او غصه کول:
زمونږ په ټولنه کې یو غیر اسلامي او غیر انسانی عادت دی چې کله د یو چا کره لور وشی نو هغه ډیر زیات خفه او په غصه شی حتی چې بعضې نارینه د انجلۍ مور ته بدر رد شروع کړی او دکور څخه وځی او د الله تعالی په اقدارو اعتراض کوی نو دغه مذکوره کارونه غیر شرعي او حرام او ناروا او لویه ګناه دی الله تعالی ددغه ډول کړووړو سخت تقبیح کړیدی او دایی د کافرانو کار ګڼلی دی لکه چې فرمایي :
(( و اذا بشر احدهم بالانثی ظل وجهه مسودا وهو کظيم يتواری من القوم من سوء ما بشر به ايمسکه علی هون ام يدسه فی التراب الاساء ما يحکمون ))
((سورة نحل ایت ۵۸-۵۹))
ژباړه : او کله چې خبر ورکړی شی یو تن ددغود کفارو څخه په پیدا کیدو د لور سره نو ټوله ورځ دده مخ له غمه تور وګرځی حال دا چې دی له قهره ډک وی ( خپلې ښځې ته چې لور دی ولې راوړه؟)
له خپله قومه پټ ګرځی له سببه د ناخوښې د هغه شی څخه چې ده ته په هغه سره خبر ورکړی شوی دی او د حیرانتیا په حال کې د ځانه سره وایی چې ایا د سپکوالی سره دغه لور وساتی او که په خاورو کې يې ژوندی ښخه کړی.
نو ددغه آیت کریمه څڅه معلومه شوه چې کافران به د لورګانو په زیږیدنې باندې خفه کیدل او هغه به يې ځانته یو پیغور او عیب ګڼل او داسې کارونه مسلمان نه کوی خو متاسفانه چې په دغه وخت کې زیات مسلمانان د کافرانو دغه عمل ترسره کوی او دا معلومه خبره ده چې څوک د کافرانو غوندې عمل کوی نو د هغوى غوندې به د دوزخ په اور کې سوځیږی.
بلکې رسول الله صلی الله علیه و سلم امر کړیدی خپل امت ته چې تاسو دا نجلی د زیږیدنې په شکرانګی کې یو ګډ حلال کړی لکه چې فرمایي : ( عن الجاريه شاة))
((ابو داود نسایی ترمذی مشکا‎‎‎ة صفحه ۳۶۲))
ژباړه : د انجلۍ په عقیقه کې یو ګډ حلال کړی .
یعنې ګډ حلال کړی ا د هغه غوښه په خپلوانو او ګاونډیانو او دوستانو تقسیم کړی.لکن د تاسف خبره داده چې زمونږ په ټولنه کې کله د چا کره هلک پیدا شی نو هوایی ډزی میلمستیاګانې خوشحالیانې او مبارکیانی د حد نه زیات ترسره کیږي خو د انجلۍ د ږیږیدنی په صورت کې بیا دا یو هم نه کیږي بلکې غصه او غم د ټولو په مخونو باندې ښکاره کیږي چې دغه کار یو ناروا او غیر انسانی او غیر اسلامي کار دی.
۲- ښځو ته په ميراث کې حق نه ورکول:
زمونږ په ټولنه کې یو بل ظلم پر ښځو باندې دا دی چې بعضې زنانه د میراث د حق نه محرومولی شی خاصکر خویندی بلکې په ډیرو کورنیو کې دا رواج دی چې خو یندی نشی کولی خپل د میراث حق وغواړی او که کومه خور خپل د میراث حق د خپل ورور څخه وغواړی نو هغې ته بد رد ویل کیږي او سپکول کیږي آن تر دی چې د هغې سره راشه درشه پریښودل کیږي . نو دغه ډول کارونه ناروا او د شریعت خلاف او لویه ګناه ده. بلکې د اسلام مقدس دین د نارینه پشان ښځو ته هم د میراث حق ورکړید ی.
لکه چې الله تعالی فرمایي : (( للرجال نصيب مما ترک الوالدان والاقربون وللنسا نصيب مما ترک الوالدان والاقربون)). ((سورة النسا‎‎ء ایت ۷ ))
ژباړه : د نارینه و لپاره برخه ده په هغه مال کې چې مور او پلار او نورو خپلوانو پریښی وي او د زنانه و لپاره برخه ده په هغه مال کې چې مور او پلار او نورو خپلوانو پریښی وی .
نو ددغه مبارک آیت څخه دا معلومه شوه چې زنانه د نارینه و غوندې د مور او پلار او نورو خپلوانو په مال کې د میراث حق لری او څوک چې زنانه د میراث د حق څخه محروموی نو هغه د الله تعالی او د قران اوسنت سره دشمنی کوی او ځان د جنت څخه محروموی لکه چې رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمایلی : (( من قطع ميراث وارثه قطع الله ميراثه من الجنة يوم القيامة))
((ابن ماجه بیهقی مشکا‎‎‎ة صفحه ۲۲۶۰))
ژباړه : چا چې یو وارث ته د میراث حق ورنه کړو نو الله تعالی به هغه د جنت څخه محروم کړی.
یعنې یو وارث ته که نارینه وی او که زنانه وی خپل حق نه ورکول ځان د جنت څخه محرومول دی
يوه شبهه او د هغې جواب :
بعضې خلک پوښتنه یا اعتراض کوی چې ولې اسلام نارینه و ته په میراث کې د ښځې دوه برابره برخه ورکړیدی لکه چې الله تعالی فرمایي :(( للذکر مثل حظ الانثيين ))
((سورة النسا‎‎ء ایت ۱۱))
ژباړه : د یو نارینه لپاره د دوو زنانه و برابر برخه ده په میراث کې .
جواب : ددغې پوښتنې جواب دادی چې په حقیقت کې اسلام په دغه موضوع کښې پوره عدل او انصاف کړیدی او د زنانه و حق يې ندی کم کړی که څه هم په ظاهر کې کم ښکاری او د اسلام د مقدس دین دغه عدل او انصاف په لاندې مثالونه کې ښه جوته کیږی.
اول مثال : که یو سړی مړ شی او د هغه څخه درې زره افغانی او یوه پيغله لور او یو زلمی زوی پاتې شی نو په دغه مال کې دوه زره افغانی يې زوی ته ورکول کیږي او زر افغانی لور ته . او څرنګه چې دا هلک زلمی دی نو واده کوی او فرضا د هغه د ښځې مهر دوه زره افغانی وی نو دغه زلمی دغه دوه زره افغانی چې په میراث کې ورته رسیدلی وه خپلې ښځې ته په مهر کې ورکوی او علاوه ددې نه د ښځې نفقه او جامه او نور ضروریات هم دده په غاړه شی.
او که دا انجلۍ ځوانه وی او واده کیږي نو فرضا هغه د خپل خاوند څخه دوه زره افغانی په مهر کې اخلی او هغه زر افغانی چې هغې ته د پلار په مال کښې رسیدلی وه محفوظ پاتې شی چې دا ټول درې زره افغانی کیږي او علاوه ددینه د هغې نفقه او جامه او نور ضروریات د خاوند په غاړه شی نو اوس دلته مونږ دا قضاوت کولی شو چې دغه ښځه د خپل ورور څخه زیات مال ترلاسه کړیدی او د هغه نه يې ګټه زیاته ده ځکه چې د پلار څخه مال ترلاسه کوی او د میړه څخه.
دويم مثال : که یو سړی مړ شی او دهغه څخه مور او پلار او یوه لور پاتې شی نو د هغه لور په دغه صورت کې د هغه د ټول مال نیمایی برخه اخلی لکه چې الله تعالی فرمایي : (( و ان کانت واحدة فلها النصف ))
((سورة النسا‎‎ء آیت ۱۱))
ژباړه : او که یوه لور وی ( او ورور ور سره نه وی)) نو د هغې لپاره د ټول مال نیمایی برخه ده.
دريم مثال : که یو سړی مړ شی او ده هغه څخه دوه ياله دوو زیاتی لورګانی پاتې وی او ورونه ورسره نه وی نو دغه لورګانی په دغه صورت کې د مړی د ټول مال دوه دریمه برخه اخلی
الله تعالی فرمایي : ( فان کن نساء فوق اثنتين فلهن ثلثا ما ترک ))
((سورة النساء ایت ۷))
ژباړه : که د مړی په ورثه کې دوه یا د دوو څخه زیات لورګانی وی نو د دوې لپاره د مړی د ټول مال دوه دریمه برخه ده.
څلورم مثال :
که یو سړی مړ شی او د هغه څخه دوه یا له دوو زیات خویندی پاتې شی او ورونه ورسره نه وی نو دغه خویندی په دغه صورت کې د مړی د ټول مال دوه دریمه برخه ۲:۳ اخلی . الله تعالی فرمایي : (( فان کانتا اثنتين فلهما الثلثان مما ترک ))
((سورة المایده ایت ۱۷۲))
ژباړه : که د مړی په ورثه کې دوه یا له دوو څخه زیات خویندی وی نو د هغې لپاره د مړی د مال دوه دریمه برخه ۲:۳ ده.
نو ددغه پورتنی آیتونو څخه معلومه شوه چې د اسلام مقدس دین د میراث په مساله کې پر ښځو هیڅ قسمه ظلم نه دی کړی بلکې د پوره عدل او انصاف څخه يې کار اخیستی دی.
او دا خبره هم پټه نه ده چې د کورنی ټوله نفقه او ضروریات د نارینه په غاړه وی او ښځه ددې شی څخه بیغمه ده بلکې ښځه خپل ټول مال پس انداز کوی.
۳- په بدو کې د ښځو ورکول :
زمونږ په ټولنه کې پر ښځو باندې یو بل لوی ظلم دا کیږي چې د قاتل لور یا خور د صلحی او دوستی تر نامه لاندې د مقتول وارث ته په زور او جبر سره ودول کیږي یعنې یوه بیګناه پیغله د قاتل په بدل کې د قومی جرګی په فیصله باندې د صلحی تر نامه لاندې د وارث مقتول ته په ظلم او جبر سره ودول کیږي او ددې په ځاې چې پر قاتل باندې شرعي سزا تطبیق شی په یوه بیګناه پیغلې باندې یو بل لوی ظلم ترسره کیږی.
الله تعالی فرمایي : (( و لا تزر وازرة وزر اخری ))
((سورة الانعام ایت ۱۶۴))
ژباړه : هیڅ یو نفس د بل نفس ګناه په ځان نشی بارولی.
نو د قاتل د قتل په بدل کې د مقتول ورثه و ته د یوی بیګناه پیغلې ور کول د نکاح او صلحی تر نامه لاندې د انسانیت او اسلاميت خلاف عمل دی او پر ښځه باندې یو لوی ظلم او جنایت دی بلکې دغه جنایت د ښځې د وژلو د جنایت څخه لوی دی او دا ځکه چې کومه ښځه په بدو کې ورکړل شوی وی نو هغه باندې همیشه د خاوند په کور کې ظلم کیږي او هغه به همیشه رټل کیږي نو ځکه زیاتو علماء و ویلی دی چې کومه ښځه په بدو کې ورکړل شوی وی د هغې نکاح نه کیږي ځکه چې د هغې خوښه نه وی او په ظلم او جبر سره ودول کیږی.
۴- په ميراث کې دښځو اخيستل:
زمونږه په ټولنه کې پر ښځو باندې بل ظلم دادی چې ښځې په میراث وړل کیږي او هغه داسې چې کله یوه ښځه کونډه شی نو د هغې لیورونه یا ترونه او یا د تره ځامن وایی چې دا کونډه زمونږ میراث ده. او بیا پخپلو کې يې یو تن ته په زور او جبر سره ودوی او یا هغه د بل چا سره د نکاح کولو څخه منع کوی.
نو دغه کار پر ښځه باندې لوی ظلم دی بلکې د اسلام د مقدس دین حکم دادی چې هیڅ یوه ښځه هم په میراث نه وړل کیږي او کونډه ښځه د خپل ځان اختیار لری که واده کوی او که نه او همدارنګې که واده کوی نو د خاوند په انتخاب کې هم اختیار لری او هیڅ څوک هم هغه په نکاح باندې نشی مجبورولی .
الله تعالی فرمایي : (( يا ايهاالذين امنوا لا يحل لکم ان ترثوالنساء کرها))
((سورة النسا‎‎ء آیت ۱۹))
ژباړه : ای مؤمنانو روا نه دی تاسو ته چې ښځې په زور او جبر سره په میراث واخلی.
۵- پر ښځو پيسې اخيستل (خرڅول):
زمونږه په ټولنه کې یو بل لوی ظلم پر ښځو دادی چې د هغوې د خوښې او رضا څخه بغیر د پیسو په مقابل کې یو چاته ورکول کیږي او هغه داسې چې کله یو کس غواړی خپله لور یا خور چاته واده کړی نو د زوم څخه د مهر نه بغیر یوه زیاته اندازه مال اخلی چې هغه ته ولور ویل کیږي او کله کله دغه مال دومره زیات وی چې د زوم د وسې څخه پوره نه وی نو هغه مجبور شی چې قرض وکړی یا خپلې ځمکی ګرو کړی او یا غلا او غصب ته اقدام وکړی تر څو د ولور پیسې پوره کړی او خپل خسر ته يې ورکړی او بعضې خلک دغه ولور ته په حیلی سره د مهر نوم ورکوی او بیا يې خپل جیب ته ننه باسی.
نو په لور او خور باندې دغه رنګ د پیسې اخیستل یو لوی ظلم او جنایت دی او دا ځکه چې الله تعالی ښځې ته د نارینه و غوندې دومره لوی کرامت او عظمت ورکړیدی چې د ځمكې ټول شيان يې دوي ته مسخر كړيدي او د ددې قیمت ددغو ټولو کايناتو څخه زیاته ده چې څوک يې نه شی ورکولی بلکې اصیله ښځه په قطعی ډول سره نه خرڅول کیږي ځکه چې دا د انسانی کرامت خلاف عمل دی الله تعالی فرمایي : (( و لقد کرمنا بنی آدم))
((سورة الاسراء آیت ۷۰))
ژباړه : مونږه د ادم اولادی ته کرامت ورکړیدی
او دا خبره معلومه ده چې ښځه هم د ادم علیه السلام د اولاد څخه ده.
او رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمایلی چې الله تعالی داسې فرمایي دی : (( ثلاثة انا خصمهم يوم القيامه رجل اعطی بی ثم غدر و رجل باع حرا فاکل ثمنه و رجل استاجرا جيرا فاستوفی منه و لم يوفه اجره ))
((رواه احمد فی مسنده الفتح الربانی جلد ۱۶ صفحه ۱۲۳))
ژباړه : زه به د دریو کسانو سره د قیامت په ورځ جګړه کوم( او هغوې به ملامتوم) هغه کس چې هغه ته زما په نوم امان ورکړی شوی وی او بیا عدر او خیانت وکړی او پخپل عهد او پیمان باندې وفا ونکړی او هغه کس چې یو اصیل انسان خرڅ کړی او بیا دهغه پیسې وخوری او هغه کس چې په مزدور باندې کار وکړی او بیا د هغه پوره مزدوری نه ورکوی.
نو ددغه حدیث څخه معلومه شوه چې د یو اصیل انسان خرڅول که ښځه وی او که نارینه وی دومره لویه ګناه ده چې الله تعالی به پخپله ددغه عمل کوونکی سره په ورځ د قیامت کې جګړه کوی او هغه به ملامتوی.
۶- د ښځو اجباري ودول:
زمونږه په افغانی ټولنه کې یو بل لوی ظلم دادی چې که ښځه پیغله وی او که کونډه نو د هغې مور او پلار او یا نور خپلوان هغه د هغې د رضا او اجازې او خوښې څخه بغیر یو چاته ودوی حتی چې اکثر وختونه پیغله یا کونډه خبره نه وی او مور او پلار یا ورور يې چاته ورکړی وی.
نو دغه عمل ناروا او د شریعت او انسانیت خلاف او لویه ګناه ده. بلکې د اسلام مقدس دین پیغله او کونډی ته د میړه د کولو یا نه کولو او د میړه د انتخاب پوره واک او اختیار ورکړیدی. او مور او پلار یا نور خپلوان د پیغلې یا کونډی په انتخاب کې د مداخلت یا ممانعت حق نلری ځکه چې رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمایلی دی (( لا تنکح الايم حتی تستامر و لا تنکح البکر حتی تستاذن قالوا يا رسول الله و کيف اذنها؟ قال ان تسکت))
((متفق علیه مشکا‎‎‎ة صفحه ۲۷۰))
ژباړه : کونډه دی په نکاح نه ورکول کیږي تر څو چې د هغې سره مشوره ونه شی او پیغله دی په نکاح نه ورکول کیږي تر څو چې د هغې څخه اجازه وانه خیستل شی صحابوو پوښتنه وکړه چې یا رسول الله صلی الله علیه و سلم د پیغلې اجازه څرنګه وی نو هغه وفرمایل چې د پیغلې چوپتیا.
یعنې چې پیغلې ته د یو چا سره د نکاح پیغام ورسول شی نو هغه چپه شی نو دا چوپتیا د هغې د خوښې او رضا دلیل او د هغې اجازه ده.
همدا راز رسول الله صلی الله علیه و سلم په بل حدیث کې داسې فرمایي: (( اشيروا علی النسا‎‎ء فی انفسهن ))
((رواه احمد فی مسنده الفتح الربانی صفحه ۱۶۱ جلد ۱۶))
ژباړه : د ښځو سره د هغوې د نکاح په باره کې مشوره وکړی .
یعنې د هغوې د مشورې نه بغیر د هغوې نکاح د چا سره مه تړی.
همدارنګه بی بی عایشه رضی الله عنها روایت کوی چې : (( جاءت فتاة الی النبی صلی الله عليه و سلم فقالت يا رسول الله ان ابی زوجنی من ابن اخيه يرفع بی خسيسته فجعل الامر اليها فقالت قد اجزت ما صنع ابی ولکن اردت ان تعلم النساء ان ليس للاباء من الامر شی ))
((رواه احمد فی مسنده الفتح الربانی صفحه ۱۶۳ جلد ۱۶))
ژباړه : یوه پیغله نبی علیه السلام ته راغله او هغه ته يې وویلی چې زما پلار زما د اجازې نه بغیر زه خپل وراره ته ددې لپاره په نکاح کړی یمه چې د هغه قدر زیات کړی نو رسول الله صلی الله هغې پیغلې ته ددغه نکاح د منلو او یا نه منلو واک او اختیار ورکړلو نو کله چې دغه پیغله پوهه شوه چې اوس واک زما په لاس کې شوه نو وی ویلی چې پلار می څه کړی هغه زما قبول دی خو دا کار می ددې لپاره وکړو چې ښځې په دی پوهی شی چې پلاران د پیغلو د خاوند په انتخاب کې د مداخلت او ممانعت حق نه لری.
همدارنګه په یو بل حدیث کې یوه صحابیه خنساء بنت خذام رضی الله عنا فرمایي چې زه یوه کونډه ښځه وم او زما پلار زما د خوښې نه بغیر زه یو چا ته په نکاح کړم نو ما رسول الله صلی الله علیه و سلم ته شکایت وکړو نو رسول الله صلی الله علیه و سلم زما نکاح بیرته فسخ کړو .
( بخاری صفحه ۷۷۱ جلد ۲ مشکا‎‎‎ة صفحه ۲۷۰)
نو ددغو ټولو احادیثو څخه معلومه شوه چې ښځه د میړه په کولو او یا نه کولو او همدارنګه د میړه په انتخاب کې پوره واک او اختیار لری او هیڅوک حق نه لری چې د هغې د خوښې او رضا او اجازې څخه بغیر هغه چاته په نکاح کړی ځکه خو زیاتره علماء فرمایي چې کومه نکاح د ښځې د خوښې او اجازې څخه بغیر شوی وی هغه فسخه ده او نه تړل کیږی.
نو د اسلام مقدس دین چې د ښځو د اجباری نکاح څخه منع کړیدی په دی کې د مسلمانانو د د نیا او اخرت کامیابی او سعادت او خوشحالی موجوده ده او دا ځکه چې کوم واده د انجلۍ او هلک په خوښه نه وی شوی نو د هغوې په مینځ کې به محبت نه وی او همیشه به د هغوې په کور کې د نفرت او لری والی فضا مسلط وی او د دواړو ژوند به همیشه بی خونده وی او په کور کې يې ګډوډی او بی نظمي او خفګان وی چې د هغې تاثیر د هغوې په اولادونو باندې هم واقع کیږي او اولادونه يې د سالمی تربیې څخه محرومیږی.
دا خبره هم باید په دغه ځاې کې وشی چې که یو سړی غواړی د یوی ښځې سره نکاح وکړی نو باید هغه پخپلو سترګو ووینی ځکه چې رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمایي : ((اذا خطب احدکم المراة فان استطاع ان ينظر الی ما يدعوه الی نکاحها فليفعل ))
((ابو داود مشکا‎‎‎ة صفحه ۲۶۸))
ژباړه : کله چې په تاسو کې څوک وغواړی په یوه ښځه باندې مرکه وکړی نو کولاې شی چې د هغې هغه ظاهری اندامونه وګوری چې د هغې نکاح ته تشویقوی.
همدارنګې جلیل القدر صحابی مغیرة بن شعبة رضی الله عنه داسې روایت کوی: (( خطبت امراة فقال لی رسول الله صلی الله عليه و سلم هل نظرت اليها؟ قلت لا : قال فانظر اليها فانه احری ان يؤدم بينکما ))
((احمد ، ترمذی،نسایی، ابن ماجه ، دارمی ، مشکوة صفحه ۲۶۹))
ژباړه: ما په یوه ښځه باندې مرکه وکړله نو رسول الله صلی الله علیه و سلم راته وفرمایل : آیا تا هغې ته کتلی دی ؟ نو ما وویل چې نه، نو رسول الله صلی الله علیه و سلم وفرمایل : هغې ته وګوره ځکه چې لیدل د هغې ستاسو ترمینځ د مینې او محبت د پیدا کولو یوه ښه لاره ده.
همدارنګه جلیل القدر صحابی ابو هریرة رضی الله عن داسې روایت کوی : (( جاء رجل الی النبی صلی الله عليه و سلم فقال انی تزوجت امراة من الانصار قال فانظر اليها )
((رواه مسلم مشکا‎‎‎ة صفحه ۲۶۸))
ژباړه : یو سړی رسول الله صلی الله علیه و سلم ته راغی او وی ویلی چې زه غواړم یوه انصاری ښځه په نکاح کړم نو رسول الله صلی الله علیه و سلم وفرمایل چې هغه وګوره.
نو ددغو ټولو احادیثو څخه معلومه شوه چې د نکاح په نیت د ښځې لیدل یوه ضروری خبره ده او کوم بدکار نه دی بلکې په راتلونکی کې د ښځې او میړه ترمینځ د مینې او محبت یوه ښه وسیله ده او باید د انجلۍ مور او پلار مرکه کوونکی ته دا زمینه مساعده کړی چې هغه انجلۍ وګوری لیکن متاسفانه چې زمونږه په ټولنه کې د شریعت دغه امر د غیرت تر نامه لا ندی تر خپو لاندې شویدی او خلک يې خیال نه ساتی ځکه خو زمونږ ټولنې ز ژوند ورځ په ورځ خرابیږی.
د یادولو وړ ده چې سړی هم د خپلې ښځې په انتخاب کې واک او اختیار لری او مور او پلار يې د مداخلت یا ممانعت حق نه لری.
۷- په وړوکتوب کې د ا نجلۍ ودول:
زمونږه په ټولنه کې یو بل زیاتی چې د ښحو سره کیږي دادی چې د ماشومې انجلۍ نکاح د ماشوم هلک سره د ماشومتوب په حالت کې تړل کیږي چې دغه عمل په کورنی او ټولنه کې ډیر خراب عواقب لری او په ډیرو حالاتو کې داسې کیږي چې کله دغه هلک او انجلۍ بالغان شی نو یو بل نه خوښوی او یو د بل څخه نفرت کوی او بیا ټول عمر د دوې اړیکی خرابی وی ځکه خو امام شافعی رحمه الله فرمایي دی چې (( يستحب ان لا يزوج الاب والجد البکر حتی تبلغ و يستاذنها ليلا يوقعها فی اسر الزوج و هی کارهة))
((شرح نووی علی صحیح مسلم صفحه ۴۵۶ جلد ۱))
ژباړه : مستحب دی چې پلار او نیکه انجلۍ تر هغې چاته په نکاح نکړی تر څو چې بالغه نه شی او د هغې نه اجازه ونه غواړی او دا ددې لپاره چې دغه انجلۍ په داسې حال کې د میړه سره بند نکړی چې د هغې خوښه به نه وی ( او بیا به يې ټول عمر ژوند خراب وی)
او حافظ ابن حجر رحمه الله فرمایي چې امام ابن حزم رحمه الله د امام ابن شبرمه رحمه الله څخه روایت کړیدی چې هغه داسې ویلی : (( ان الاب لا يزوج بنته الصغيرة حتی تبلغ و تأذن))
(( نیل الاوطار صفحه ۱۲۰ جلد ۶ ، سنن ابی داود حاشیه ۱ صفحه ۲۸۹))
ژباړه : پلار دی خپله وړه لور تر هغې چاته نه په نکاح کوی تر څو چې بالغه نه شی او اجازه ونکړی.
همدارنګه جلیل القدر صحابی عبدالله بن بریدة رضی الله عنه روایت کړیدی چې ابوبکر الصدیق رضی الله عنه او عمر فاروق رضی الله عنه په بی بی فاطمه رضی الله عنها باندې مرکه وکړل نو رسول الله صلی الله علیه و سلم دواړو ته داسې وفرمایل چې : (( انها صغيرة))
((سنن النسا‎‎یی صفحه ۶۹ جلد ۲ ، باب تزوج المراة مثلها فی السن)
ژباړه : یعنې فاطمه تر اوسه وړه ده.
نو معلومه شوه چې رسول الله صلی الله علیه و سلم د هغوې غوښتنه د فاطمی رضی الله عنها د وړکتوب له کبله رد کړه. او معلومه شوه چې په ماشومتوب کې انجلۍ نکاح تړل د یو چا سره غوره کار نه دی.
او که د ماشوم هلک او ماشومی انجلۍ نکاح په ماشومتوب کې تړل شوی وی نو د بالغیدو نه وروسته دواړه د نکاح د فسخی یا منلو اختیار لری ځکه چې امام ابن ابی شیبه د قاضی شریح څخه داسې روایت کړیدی چې : (( اذا زوج الرجل ابنه او بنته فالخيار لهما اذا شبا ))
((مصنف ابن ابی شیبه صفحه ۱۴۱ جلد ۴، جدید فقهی مسایل صفحه ۱۲۸ جلد ۲ ))
ژباړه : چې کله یو سړی خپل زوې یا لور ته په ماشومتوب کې واده وکړی نو دا دواړه پس د بالغیدو څخه اختیار لری چې دغه نکاح منی او که نه منی.
او که څوک سوال وکړی چې رسول الله صلی الله علیه و سلم خو د بی بی عایشې رضی الله عنها سره په نهه کلنی کې واده کړی وه نو علماء ددغه سوال څخه دوه جوابونه کوی:
۱- چې د بی بی عایشې رضی الله عنها سره په نهه کلنی کې د رسول الله صلی الله علیه و سلم واده کول د هغه د خصوصیاتو څخه وه لکه چې امام ابن شبرمه فرمایي : (( کان من خصائصه))
((نیل الاوطار صفحه ۱۲۱ جلد ۶ ، ابو داود صفحه ۲۸۹ حاشیه ۱))
ژباړه : د بی بی عایشې رضی الله عنها سره په نهه کلنی کې واده کول د رسول الله صلی الله علیه و سلم د خصوصیاتو څخه وه.
۲- چې عایشه په صحت او قد او قامت کې د یوی پیغلې انجلۍ غوندې وه چې رسول الله صلی الله علیه و سلم واده کړه او احتمال شته چې هغه په نهه کلنۍ کې بالغه شوی وه ځکه چې امام نووی فرمایي چې امام داودی داسې فرمایلی : (( وکانت عايشة قد شبت شبابا حسنا ))
((شرح نووی علی صحیح مسلم صفحه ۴۵۶ جلد ۱))
ژباړه : رسول الله صلی الله علیه و سلم ځکه د عایشة رضی الله عنها سره په نهه کلنې کې واده وکړو چې عایشة رضی الله عنها ډیره ښه غټه شوی وه.